Prehistorie en Landbouwrevolutie
143 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Wat markeert het einde van de prehistorie?

  • De opkomst van schrift (correct)
  • De verdwijning van de nomaden
  • De ontdekking van vuur
  • De komst van de landbouw

Wat was een belangrijke reden voor de opkomst van de landbouw in het Midden-Oosten?

  • De groeiende bevolking van de jagers-verzamelaars
  • Het klimaat met zachte winters (correct)
  • De ontdekking van nieuwe zaden
  • De komst van migranten uit Europa

Hoe leefden de jagers-verzamelaars?

  • Als solitaire individuen die onafhankelijk waren
  • In grote steden met landbouwbouw
  • In nomadische groepen van 30-40 personen (correct)
  • In vaste nederzettingen met duidelijke hiërarchie

Welke van de volgende beweringen is juist over de landbouwrevolutie?

<p>Veeteelt ontstond pas na de akkerbouw. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijk domein van de samenleving van de jagers-verzamelaars?

<p>Gelijkheid tussen mannen en vrouwen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat begreep men met het maken van symbolische tekeningen?

<p>Dat een teken iets anders kon betekenen dan wat zichtbaar was (D)</p> Signup and view all the answers

Welke soort landbouw ontstond als eerste in het Midden-Oosten?

<p>Akkerbouw van granen (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilde de nieuwe landbouw van de levensstijl van jagers-verzamelaars?

<p>Het introduceerde een leven met vaste woonplaatsen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was de belangrijkste reden voor de centralisatie in Frankrijk?

<p>De koning zorgde voor een centrale rechtspraak. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende beweringen over de tweezwaardenleer is juist?

<p>De splitsing van het Romeinse rijk leidde tot de tweezwaardenleer. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was de rol van de paus in de kruistochten naar het Heilige Land?

<p>Hij moedigde de kruisvaarders aan om te vechten. (B)</p> Signup and view all the answers

Waarom was de centralisatie in het Heilig Roomse Rijk niet succesvol?

<p>De keurvorsten waren te afhankelijk van de Duitse keizer. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was een van de gevolgen van de kruistochten voor Spanje?

<p>De christenen heroverden het land in 1492. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak betreft de nationale identiteit in Engeland tijdens de centralisatie?

<p>De koning en het parlement deelden de macht gelijkwaardig. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat beschrijft het best de impact van de kruistochten op de handel?

<p>De kruistochten leidden tot een toename van de handel. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke reden voor de oprichting van de inquisitie?

<p>Om ketters en heksen te vervolgen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat maakt de centrale radar in de Nederlandse gewesten bijzonder?

<p>Het faalde volledig in het bereiken van centralisatie. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van de landbouwrevolutie?

<p>Bewoning op één plek (A)</p> Signup and view all the answers

Welke uitvinding stond centraal in de ontwikkeling van de landbouw?

<p>De ploeg (D)</p> Signup and view all the answers

Waarom ontstond de eerste steden in de vruchtbare halve maan?

<p>Door overstromingen van rivieren (B)</p> Signup and view all the answers

Wat karakteriseert de Myceense beschaving?

<p>Heerschappij door krijgsheren (A)</p> Signup and view all the answers

Welke gebeurtenis markeert het begin van de oudheid?

<p>De uitvinding van het schrift (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijk kenmerk van de Griekse stadstaten in de 8e eeuw v.C.?

<p>Autonomie en onafhankelijkheid (C)</p> Signup and view all the answers

Wat leidde tot de verspreiding van de Griekse cultuur?

<p>De oprichting van nieuwe koloniën (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was de structuur van de Romeinse republiek?

<p>Twee consuls met gelijke macht (D)</p> Signup and view all the answers

De Minoïsche beschaving is vernoemd naar wie?

<p>Koning Minos (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was een kenmerk van de sociale structuur in de vroege steden?

<p>Sociale hiërarchie (D)</p> Signup and view all the answers

Wat droeg bij aan de groei van de samenleving tijdens de landbouwrevolutie?

<p>Uitbreiding van irrigatiekanalen (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van de uitvinding van het schrift?

<p>Toename van administratieve organisatie (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was de belangrijkste reden voor de ondergang van de Myceense beschaving?

<p>Interne conflicten en invasies (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke reden voor de verovering van landen door de Romeinen?

<p>Het tot slaaf maken van verslagen vijanden (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is de belangrijkste functie van een consul in de Romeinse republiek?

<p>Leidinggeven aan het leger in oorlogstijd (C)</p> Signup and view all the answers

Wat kenmerkte de periode van de Pax Romana?

<p>Twee eeuwen van rust en vrede (A)</p> Signup and view all the answers

Welke rol speelde Augustus in het Romeinse Keizerrijk?

<p>Hij noemde zichzelf prinepes en was de alleenheerser (B)</p> Signup and view all the answers

Waarom werd de Joodse godsdienst monotheïstisch?

<p>Omdat joden het bestaan van andere goden ontkenden (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er na de moord op Julius Caesar?

<p>Een nieuwe burgeroorlog volgde (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijk kenmerk van de romanisering in het westen?

<p>Dat bestuurders en rijke kooplieden Latijn gingen spreken (C)</p> Signup and view all the answers

Wat doelde het Jodendom met de komst van de Messias?

<p>Herstel van hun koninkrijk (A)</p> Signup and view all the answers

Welke invloed had de Griekse cultuur op de Romeinen?

<p>Ze namen veel van de Griekse cultuur over. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat hield godsdienstige tolerantie in het Romeinse rijk in?

<p>Vrijheid om eigen goden te vereren zolang de staatsgoden werden erkend (D)</p> Signup and view all the answers

Waar bevond het centrum van het Jodendom zich?

<p>In Jeruzalem (C)</p> Signup and view all the answers

Wie werd gekruisigd op bevel van Pontius Pilatus?

<p>Jezus van Nazareth (D)</p> Signup and view all the answers

Welke verandering vond plaats in de rol van soldaten tijdens de Pax Romana?

<p>Ze ontvingen soldij van de overheid. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is één aspect van de Griekse invloed op Romeinse beeldhouwers?

<p>Ze ontwikkelden een eigen vormentaal. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met dieren zoals rendieren en gazellen door overjaging?

<p>Ze zijn vrijwel verdwenen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke oorzaak van de landbouwrevolutie?

<p>De noodzaak om de groeiende bevolking in leven te houden. (D)</p> Signup and view all the answers

Welke verandering vond plaats in de levenswijze van de boeren?

<p>Ze gingen permanent wonen in dorpen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van de overschotten aan voedsel in landbouw stedelijke samenlevingen?

<p>De ontwikkeling van gespecialiseerde beroepen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de social hiërarchie in landbouwsamenlevingen?

<p>Slaven stonden onderaan in de hiërarchie. (B)</p> Signup and view all the answers

Hoe werd de natuur vereerd in de natuurgodsdienst van prehistorische boeren?

<p>Door rituelen zoals dansen en zingen. (C)</p> Signup and view all the answers

Waar ontstonden de eerste steden?

<p>In Mesopotamië tussen de Eufraat en de Tigris. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was de rol van de elite in landbouwstedelijke samenlevingen?

<p>Zij gaven leiding over waterbeheer projecten. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat markeerde het verschil tussen jagers-verzamelaars en landbouwers?

<p>Landbouwers hadden permanent bezit. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is het belangrijkste kenmerk van de Soemerische cultuur?

<p>Een hoogontwikkelde cultuur met nieuwe technieken. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat geloofden prehistorische boeren over hun voorouders?

<p>Ze leefden voort als geesten. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke functie had de farao in Egypte?

<p>Hij had contact met de goden en leidde de staat. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een mythe die de Soemeriërs geloofden?

<p>Mensen zijn ontstaan uit de goden. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een veelvoorkomende houding onder jagers-verzamelaars?

<p>Ze leefden in kleine groepen en geloofden in gelijkheid. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van een aristocratie?

<p>Regering door een kleine groep rijke en aanzienlijke mensen (D)</p> Signup and view all the answers

Wat veroorzaakte de chaos na de moord op Julius Caesar?

<p>De wraak van Caesars familie op de moordenaars (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was de rol van de Senaat in de Romeinse Republiek?

<p>Het was samengesteld uit rijke mannen die macht uitoefenden (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een reden waarom de Joden in opstand kwamen tegen de Romeinen?

<p>Ze weigerden de Romeinse goden en keizer te aanbidden (B)</p> Signup and view all the answers

Welke periode wordt aangeduid als Pax Romana?

<p>De periode van politieke stabiliteit onder keizer Augustus (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke factor in de verspreiding van het christendom?

<p>De aantrekkelijke normen en waarden die gelijkheid promootten (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er in 395 n.Chr. met het Romeinse rijk?

<p>Het rijk werd verdeeld in Oost en West (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een kenmerk van de bestuursvorm tiranie?

<p>Alleenheerser die met geweld aan de macht is gekomen (A)</p> Signup and view all the answers

Waarom werd het christendom verboden in het Romeinse rijk vóór 313 n.Chr.?

<p>Omdat het de keizerlijke autoriteit ondermijnde (B)</p> Signup and view all the answers

Wat zorgde ervoor dat het Oost-Romeinse rijk langer overleefde dan het West-Romeinse rijk?

<p>Een groter leger met hogere belastinginkomsten (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was de oorsprong van het christendom?

<p>Ontwikkeling uit het jodendom rondom Jezus (A)</p> Signup and view all the answers

Hoe werden de Germaanse volken vaak in het Romeinse leger geïntegreerd?

<p>Als beroepssoldaten die de grenzen bewaken (D)</p> Signup and view all the answers

Wat hield de overgang van een mythologisch naar een wetenschappelijk wereldbeeld in voor de Grieken?

<p>Een focus op rationeel denken en de studie van de natuur (A)</p> Signup and view all the answers

Waarom gaven de Romeinen meerdere religies de ruimte?

<p>Ze waren zelf polytheïstisch en tolerant (C)</p> Signup and view all the answers

Welke uitspraak over Paulus is juist?

<p>Paulus was tegen het idee dat Jezus de Messias was. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijk gevolg van het uitzicht op een beter leven in het hiernamaals binnen het christendom?

<p>Het verhoogde de aantrekkingskracht van het christendom. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat deed keizer Constantijn in 313?

<p>Hij verleende godsdienstvrijheid aan de christenen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een van de reden voor de aantrekkingskracht van het Romeinse rijk op de Germaanse volken?

<p>De welvaart in het Romeinse rijk. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was het gevolg van de slag bij het Teutoburgerwoud?

<p>De Romeinen trokken zich terug achter de Rijn. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe werden de Germaanse volken door de Romeinen in hun leger geïntegreerd?

<p>Ze werden opgenomen en sloten bondgenootschappen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met het Romeinse rijk in de 3e eeuw?

<p>Het rijk raakte in verval door interne conflicten. (A)</p> Signup and view all the answers

Wie was Alarik?

<p>Een Germaanse leider die Rome binnenviel. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was de rol van keizer Theodosius in het christendom?

<p>Hij voerde het christendom in als staatsgodsdienst. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er na de invallen van de Germaanse plunderaars?

<p>De Romeinen werden gedwongen meer Germanen in hun leger op te nemen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van de Griekse architectuur?

<p>Symmetrie in ontwerp. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat betekende het begrip jihad in de tijd van Mohammed?

<p>De innerlijke strijd om een goede moslim te zijn. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met 'contrapost' in de kunst?

<p>Een houding waarbij het gewicht op één been rust. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was de rol van Mohammed in de vroege islam?

<p>Hij was zowel geestelijk als wereldlijk leider. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat leidde tot de snelle Arabische veroveringen in de 7e eeuw?

<p>De zwakte van de Perzische en Byzantijnse rijken. (C)</p> Signup and view all the answers

Hoe verschilde de weergave van goden tussen de Grieken en Romeinen?

<p>Grieken toonden goden in een naakte vorm, Romeinen gekleed. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met de tempels van andere godsdiensten onder keizer Theodosius?

<p>Ze werden omgebouwd tot kerken. (A)</p> Signup and view all the answers

Na de dood van Mohammed, wie werd de eerste politiek en geestelijk leider?

<p>De kalief. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van de opkomst van de Omajjaden?

<p>De erfelijke opvolging van de kalief. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een directe oorzaak van de afname van de bevolking in Rome?

<p>De instorting van het Romeinse bestuur (B)</p> Signup and view all the answers

Welke van de volgende factoren veroorzaakte een daling van de agrarische productie?

<p>De verbod op het verlaten van het land door boeren (D)</p> Signup and view all the answers

Welke stad werd de nieuwe hoofdstad onder de Abbasiden?

<p>Bagdad. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijk kenmerk van het hofstelsel dat in West-Europa ontstond?

<p>Horigen waren verplicht om herendiensten te verrichten (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er na de moord op kalief Alie in 661?

<p>De Abbasiden kwamen aan de macht. (D)</p> Signup and view all the answers

Hoe verspreidde de islam zich naar Indonesië?

<p>Door de aankomst van Arabische handelaren. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat is een gevolg van het gebruik van goud om goederen uit het Byzantijnse rijk te kopen?

<p>De vermindering van de geldcirculatie in West-Europa (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was de status van de horigen binnen de samenleving?

<p>Ze hadden rechten maar waren gebonden aan hun domein (A)</p> Signup and view all the answers

Wat leidde tot het einde van de bloei van het Arabische Abbasidenrijk?

<p>De invasie door Mongolen. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met de kalief en zijn familie tijdens de val van Bagdad in 1258?

<p>Ze werden gedood op brutale wijze. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was een effect van de Germaanse invasies op de economie in West-Europa?

<p>De veiligheid voor handelaren verminderde, wat de productie verlaagde (D)</p> Signup and view all the answers

Wat stelde de Mongoolse prins in 1525 op in India?

<p>Het Mogolrijk. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was de belangrijkste bijdrage van Karel de Grote aan Europa?

<p>De eenheid van Europa onder zijn rijk (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van de politieke versnippering in het Arabische rijk?

<p>Diepgaande culturele verbondenheid bleef bestaan. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met het Merovingische rijk na de dood van Clovis?

<p>Het bleef bestaan en werd verdeeld onder zijn zonen (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van het leven van boeren in Noord-Nederland?

<p>Ze leefden in kleine dorpen zonder heren (D)</p> Signup and view all the answers

Welke invloed had de pest op de Arabische expansie?

<p>Het verzwakte de bevolking. (A)</p> Signup and view all the answers

Wie werden de meeste moslims binnen de islamitische gemeenschap?

<p>Soennieten. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat zorgde ervoor dat de overheid minder belasting kon heffen?

<p>De toename van onveiligheid (C)</p> Signup and view all the answers

Wat werd het Duitse keizerrijk genoemd en waarom?

<p>Heilig Romeinse Rijk, omdat de keizer zijn gezag van God kreeg. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke godsdienst werd op Java en andere Indonesische eilanden dominant vanaf de 14e eeuw?

<p>Islam. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is het leenstelsel?

<p>Een systeem waarbij grond en ambten erfelijk werden voor vazallen. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke rol vervulden de dux en comes in het Romeinse rijk?

<p>Ze beheerden de belastinginning en rechtspraak namens de keizer (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van het hofstelsel tijdens de middeleeuwen?

<p>Boeren zochten bescherming en werden horigen. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was de status van de adel na de verdeling van het rijk van Lodewijk?

<p>Ze werden de dominante klasse in het Oost-Frankische rijk (A)</p> Signup and view all the answers

Waarvoor was Karel de Grote in 800 beroemd geworden?

<p>Dat hij in Rome door de Paus tot keizer werd gekroond (C)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met de macht van de koning na de dood van Karel de Grote?

<p>De macht van de koning nam af, vooral in het West-Frankische rijk. (C)</p> Signup and view all the answers

Welke functie hadden de bisschoppen in de vroege kerk binnen de Romeinse steden?

<p>Ze leidden de onderdelen van de kerk in grote steden. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een effect van geldschaarste in West-Europa?

<p>Een afname van lokale ambachtelijke bedrijven (D)</p> Signup and view all the answers

Wat is een kenmerk van het feodale stelsel?

<p>Militaire steun werd gegeven in ruil voor grond. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke oorzaak van de verspreiding van de Islam?

<p>De unificatie onder de Arabieren door geloof. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke factor in de tegenstelling tussen het Arabische rijk en West-Europa?

<p>West-Europa was een landbouwsamenleving, het Arabische rijk een landbouw-stedelijke samenleving. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat betekende de heerschappij van horige boeren onder de domeinherrenen?

<p>Horige boeren konden zich niet zonder toestemming verplaatsen. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat bracht de Islam met zich mee voor de wetten in de Arabische samenleving?

<p>De Koran diende als basis voor de wetgeving. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke oorzaak voor het ontstaan van het hofstelsel?

<p>De onveiligheid na de val van het West-Romeinse rijk. (C)</p> Signup and view all the answers

Waaruit blijkt de superioriteit van ruiters boven voetvolk in de 8e eeuw?

<p>Door betere bewapening en stijgbeugels. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke functie hadden de edelen binnen het feodale systeem?

<p>Ze dienden als vazallen van de koning en kregen grond. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke uitkomst van de Reconquista in 1492?

<p>De Spanjaarden waren weer vrij van de Arabische overheersing. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een van de oorzaken van de ontwikkeling van het leenstelsel?

<p>De erfelijkheid van de functie van leenman (A)</p> Signup and view all the answers

Welke rol speelde de paus en de keizer in het gescheiden christendom?

<p>De keizer scheidde zich af van de paus in Rome. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van de urbanisatie in de late middeleeuwen?

<p>Ontstaan van markten en steden. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat is een belangrijke factor achter de groei van de burgerij?

<p>De samenwerking tussen rijke kooplieden en ambachtslieden. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat was een effect van de stadsrechten op steden?

<p>Toename van de zelfstandigheid van steden. (A)</p> Signup and view all the answers

Welke techniek droeg bij aan hogere landbouwproductie?

<p>De keerploeg. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat gebeurde er met de functie van leenheer door de erfelijkheid van leenmannen?

<p>Het leidde tot versnippering van grondgebied. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke strategie gebruikten missionarissen om het christelijk geloof te verspreiden?

<p>De leiders eerst laten bekeren. (D)</p> Signup and view all the answers

Wat was de rol van de Hanze?

<p>Een samenwerkingsverbond voor economische handel. (B)</p> Signup and view all the answers

Welke verandering vond plaats in de late middeleeuwen met betrekking tot de geldeconomie?

<p>Er was een hernieuwde opkomst van de geldeconomie. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat was een gevolg van de toenemende handel op de belastingheffing?

<p>Hoe meer handel, hoe hoger de belastingen. (C)</p> Signup and view all the answers

Wat wordt beschouwd als een belangrijke uitvinding die bijdroeg aan landbouwtechnieken?

<p>De keerploeg. (A)</p> Signup and view all the answers

Wat is de functie van gilden in de middeleeuwse samenleving?

<p>Om samenwerking en bescherming voor leden te bieden. (B)</p> Signup and view all the answers

Wat was een belangrijke stap in het afschaffen van het hofstelsel?

<p>De opkomst van stadsrechten. (C)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Prehistorie

De periode in de geschiedenis van de mensheid vóór het ontstaan van het schrift.

Jagers-verzamelaars

Groepen mensen die van jagen en verzamelen leefden, geen vaste woonplaats hadden en rondtrokken.

Vuur in de prehistorie

De ontdekking van vuur had grote impact op het leven van onze vroege voorouders.

Landbouwrevolutie

De grote verandering in de manier van leven waarbij mensen landbouw gingen bedrijven en vee gingen houden.

Signup and view all the flashcards

Vruchtbare Halvemaan

Het gebied in het Midden-Oosten waar de landbouw voor het eerst ontstond. De vorm van dit gebied lijkt op een halve maan.

Signup and view all the flashcards

Verspreiding van de landbouw

De verspreiding van de landbouw door migranten van het Midden-Oosten naar andere delen van de wereld.

Signup and view all the flashcards

Milieu en landbouw

Het ontstaan van de landbouw hangt samen met de gunstige klimatologische omstandigheden in het Midden-Oosten, zachte winters en geschikte grond.

Signup and view all the flashcards

Onafhankelijke ontwikkeling van de landbouw

De landbouwrevolutie vond niet alleen in het Midden-Oosten plaats, maar ook onafhankelijk in andere gebieden zoals China en Midden-Amerika.

Signup and view all the flashcards

Gedomesticeerde dieren

Dieren die werden getemd, zoals oerrunderen en wilde zwijnen. Deze dieren werden geselecteerd en gefokt om de mens te dienen.

Signup and view all the flashcards

Landbouwsamenleving

Een maatschappij gebaseerd op landbouw, waar mensen permanent wonen in dorpen en afhankelijk zijn van voedselproductie.

Signup and view all the flashcards

Landbouw-stedelijke samenleving

De ontwikkeling van steden als gevolg van de overproductie van voedsel door boeren. Dit leidde tot gespecialiseerde beroepen en sociale stratificatie.

Signup and view all the flashcards

Mesopotamië

Een gebied in het Midden-Oosten langs de rivieren Eufraat en Tigris, waar de eerste steden zijn ontstaan.

Signup and view all the flashcards

Soemeriërs

De eerste bewoners van Mesopotamië die steden bouwden en een hoogontwikkelde cultuur hadden.

Signup and view all the flashcards

Voedsel-overschot

De overproductie van voedsel door boeren, waardoor een deel van de bevolking zich kon specialiseren in andere taken.

Signup and view all the flashcards

Elite in de eerste steden

De elite in de eerste steden, die verantwoordelijk was voor infrastructurele projecten zoals dijken, dammen en kanalen.

Signup and view all the flashcards

Gespecialiseerde beroepen

Gespecialiseerde beroepen die ontstonden in de eerste steden, zoals timmerlieden, pottenbakkers en ambachtslieden.

Signup and view all the flashcards

Koning-priester

Een leider van een stadstaat in Mesopotamië, die vaak een combinatie van koning en priester was.

Signup and view all the flashcards

Slavernij

Een vorm van sociale ongelijkheid waarin sommige mensen geen grondbezit hebben en verplicht zijn om voor anderen te werken.

Signup and view all the flashcards

Natuurgodsdienst

Een polytheïstische godsdienst waar mensen geloven in meerdere goden, vaak verbonden aan natuurverschijnselen.

Signup and view all the flashcards

Sumerisch schrift

Een schrift dat door de Soemeriërs werd ontwikkeld om de ingewikkelde organisatie van hun steden te beheren.

Signup and view all the flashcards

Oorsprong van steden

De eerste steden ontstonden in de Vruchtbare Halvemaan.

Signup and view all the flashcards

Irrigatie

Een systeem van kanalen die water van rivieren naar de gewassen transporteerde.

Signup and view all the flashcards

Bevolkingsgroei

De toename in de populatie als gevolg van de landbouwrevolutie.

Signup and view all the flashcards

Specialisatie

Het proces waarbij mensen zich specialiseren in bepaalde vaardigheden of beroepen.

Signup and view all the flashcards

Schrift als kalender

Het schrift werd gebruikt als kalender.

Signup and view all the flashcards

Sociale hiërarchie

Een samenleving met verschillende sociale klassen, gebaseerd op rijkdom en macht.

Signup and view all the flashcards

Griekse polis

De Grieken leefden in onafhankelijke stadstaten.

Signup and view all the flashcards

Myceense beschaving

De Myceense beschaving regeerde vanuit paleizen.

Signup and view all the flashcards

Brittannië

Het gebied van het hedendaagse Groot-Brittannië. De Romeinen beschouwden Brittannië als een provincie in hun rijk.

Signup and view all the flashcards

Uitbreiding Romeinse Rijk

Het uitbreiden van de Romeinse macht door het veroveren van andere gebieden.

Signup and view all the flashcards

Romeinse veroveringen

Het Romeinse leger nam mensen gevangen en gebruikte ze als slaven. De Romeinen gebruikten geweld tegen vijanden.

Signup and view all the flashcards

Romeins burgerrecht

De Romeinen gaven mensen uit veroverde gebieden de rechten van Romeinse burgers. Dit hielp om het rijk te verenigen.

Signup and view all the flashcards

Burgeroorlogen in Rome

Romeinse legeraanvoerders kregen te veel macht en begonnen te vechten om de controle over Rome.

Signup and view all the flashcards

Julius Cesar

De Romeinse leider die in 44 v.C. tot dictator voor het leven werd benoemd. Hij breidde het Romeinse rijk uit.

Signup and view all the flashcards

Octavianus

De achterneef en geadopteerde zoon van Julius Cesar. Hij werd de eerste keizer van het Romeinse Rijk.

Signup and view all the flashcards

Pax Romana

De periode van vrede en voorspoed in het Romeinse Rijk, van 27 v.C. tot 180 n.C.

Signup and view all the flashcards

Romeinse Keizerrijk

De bestuursvorm van het Romeinse Rijk vanaf 27 v.C., geleid door een keizer met absolute macht.

Signup and view all the flashcards

Gouverneurs

De bestuurders van de verschillende provincies in het Romeinse Rijk.

Signup and view all the flashcards

Romanisering

De verspreiding en verbreiding van de Romeinse cultuur en levenswijze in veroverde gebieden.

Signup and view all the flashcards

Multiculturele samenleving

Een samenleving met mensen uit verschillende culturen.

Signup and view all the flashcards

Jodendom

De godsdienst van de Joden, gebaseerd op de Tenach (Oude Testament).

Signup and view all the flashcards

Tenach

De heilige geschriften van de Joden, ook bekend als het Oude Testament.

Signup and view all the flashcards

Joodse diaspora

De verspreiding van Joden over de hele wereld.

Signup and view all the flashcards

Monarchie

Een bestuursvorm waarbij de macht in handen is van een enkele persoon, die meestal een erfelijke koning is.

Signup and view all the flashcards

Oligarchie

Een bestuursvorm waarbij de macht in handen is van een kleine groep rijke en invloedrijke mensen.

Signup and view all the flashcards

Democratie

Een bestuursvorm die de macht bij het volk legt, waarbij beslissingen worden genomen via volksvergaderingen.

Signup and view all the flashcards

Tirannie

Een bestuursvorm waarbij één persoon de macht heeft gegrepen door middel van geweld en vaak wreedheid gebruikt.

Signup and view all the flashcards

Koninkrijk (Rome)

De Romeinse periode waarin Rome werd bestuurd door koningen.

Signup and view all the flashcards

Republiek (Rome)

De periode in de Romeinse geschiedenis waarin Rome werd bestuurd door een Senaat en gekozen leiders.

Signup and view all the flashcards

Periode van Burgeroorlogen (Rome)

De periode in de Romeinse geschiedenis gekenmerkt door interne conflicten en burgeroorlogen.

Signup and view all the flashcards

Keizerrijk (Rome)

De periode in de Romeinse geschiedenis waarin Rome werd bestuurd door keizers.

Signup and view all the flashcards

Keizer (Rome)

De leider van het Romeinse keizerrijk, die absolute macht had.

Signup and view all the flashcards

Senaat (Rome)

De Romeinse Senaat bestond uit rijke en invloedrijke Romeinse burgers, die de meeste politieke macht bezaten.

Signup and view all the flashcards

Polytheïstisch (Rome)

De Romeinen geloofden in meerdere goden, wat in contrast stond met het monotheïstische joodse geloof.

Signup and view all the flashcards

Verspreiding van het Christendom

De verspreiding van het christendom, wat begon na de dood van Jezus en groeide door verschillende factoren.

Signup and view all the flashcards

Relatie Romeinen en Germanen

De verhouding tussen Romeinen en Germaanse volkeren was gecompliceerd, met bondgenootschappen, oorlogen en handel.

Signup and view all the flashcards

Wie was Mohammed?

Mohammed was de profeet van de islam. Hij ontving in 610 de openbaringen die later de basis vormden voor de Koran.

Signup and view all the flashcards

Wat is de Koran?

De Koran is de heilige tekst van de islam. Het bevat de openbaringen die de profeet Mohammed ontving.

Signup and view all the flashcards

Wat betekent 'jihad'?

Het begrip 'jihad' betekent 'strijd', zowel een innerlijke strijd om een goede moslim te zijn als een strijd om de islam te verdedigen.

Signup and view all the flashcards

Waarom is 622 belangrijk voor de islam?

In 622 vluchtte Mohammed van Mekka naar Medina. Dit jaar markeert het begin van de islamitische jaartelling.

Signup and view all the flashcards

Wie was de kalief?

De kalief was de politieke en geestelijke leider van het islamitische rijk na de dood van Mohammed.

Signup and view all the flashcards

Hoe breidde het islamitische rijk zich uit?

In de 7e eeuw breidde het islamitische rijk zich snel uit. Arabische legers veroverden gebieden in Perzië, Syrië, Palestina en Egypte.

Signup and view all the flashcards

Wie waren de Omajjaden?

De Omajjaden waren een Arabische dynastie die regeerde vanuit Damascus. Ze breidden het islamitische rijk verder uit.

Signup and view all the flashcards

Wie waren de Abbasiden?

De Abbasiden waren een andere Arabische dynastie. Ze veroverden de macht van de Omajjaden en stichtten hun hoofdstad in Bagdad.

Signup and view all the flashcards

Hoe verspreidde de islam zich?

De islam verspreidde zich snel naar andere delen van de wereld via handelsroutes. Arabische handelaren brachten de islam naar Oost-Afrika, Zuid- en Oost-Azië.

Signup and view all the flashcards

Hoe kwam de islam in India?

In de 13e eeuw stichtte een islamitische krijgsheer het Sultanaat van Delhi. Dit markeerde de blijvende aanwezigheid van de islam in India.

Signup and view all the flashcards

Wie waren de Mongolen en wat deden ze?

Het Mongoolse rijk viel in de 13e eeuw het Abbasidenrijk aan. Ze veroverden Bagdad en zorgden voor het einde van deze dynastie.

Signup and view all the flashcards

Wie waren de Ottomanen?

De Ottomanen waren een Turkse dynastie die in de 14e eeuw opkwam. Ze veroverden Constantinopel en maakten een eind aan het Byzantijnse rijk.

Signup and view all the flashcards

Hoe was West-Europa in de vroege middeleeuwen?

In de vroege middeleeuwen was West-Europa een agrarische samenleving. De meeste mensen leefden van de landbouw en waren afhankelijk van de natuur.

Signup and view all the flashcards

Wat was het hofstelsel?

Het hofstelsel was een sociaal systeem in de vroege middeleeuwen waarbij edelen hun vazallen land en bescherming gaven in ruil voor militaire dienst.

Signup and view all the flashcards

Wat was horigheid?

Horigheid was een vorm van lijfeigenschap die in de vroege middeleeuwen bestond. Horige boeren waren gebonden aan een landheer en hadden weinig vrijheid.

Signup and view all the flashcards

Paulus en het christendom

Paulus, een belangrijke figuur in het vroege christendom, verspreidde het christendom door middel van reizen en brieven. Hij bekeerde mensen in Syrië, Anatolië en Griekenland, en stichtte christelijke gemeenschappen.

Signup and view all the flashcards

Waarom werd het christendom populair?

Het christendom werd populair omdat het geloven in Jezus een verbeterd leven beloofde na de dood. Dit was aantrekkelijk voor mensen die een moeilijker leven leidde, en ook voor de Joden die niet aan de Romeinse keizer en goden hoefden te offeren.

Signup and view all the flashcards

Waarom waren de Romeinen bang voor de christenen?

De Romeinen waren bezorgd over de opkomst van het christendom omdat het zo snel groeide en mensen probeerde te bekeren. De christenen trokken de Romeinse normen en waarden in twijfel, wat leidde tot conflicten.

Signup and view all the flashcards

Wie waren de 'Germanen' en de 'Galliërs'?

De Romeinen noemden de volkeren ten oosten van de Rijn 'Germanen'. De volkeren ten westen van de Rijn werden 'Galliërs' genoemd.

Signup and view all the flashcards

De Slag bij het Teutoburgerwoud

De Romeinen werden in 9 n.C. verrassend verslagen door Germaanse strijders in de Slag bij het Teutoburgerwoud. Dit was een zware nederlaag voor de Romeinen, die vervolgens hun expansiedrift in Germaans gebied stopten en zich terugtrokken achter de Rijn. Dit betekende het einde van de Romeinse vooruitgang naar het noorden.

Signup and view all the flashcards

De Romeinen en de Germanen: een onrustige relatie

De Romeinen en Germanen hadden een onrustige relatie, die varieerde van vrede tot geweld. De Romeinen namen regelmatig Germaanse soldaten op in hun legers, en er waren periodes waarin Germaanse stammen bondgenoten van de Romeinen werden.

Signup and view all the flashcards

Het Romeinse Rijk in verval

In de 3e eeuw raakte het Romeinse Rijk in verval. Oorzaken hiervan waren epidemieën, een daling van de bevolking, afnemende productie en handel, en interne conflicten. Omwille van deze problemen werd het Romeinse Rijk steeds instabieler.

Signup and view all the flashcards

De splitsing van het Romeinse Rijk

In 395 splitste Theodosius het Romeinse Rijk in twee: het West-Romeinse Rijk met hoofdstad Rome en het Oost-Romeinse Rijk met hoofdstad Constantinopel (Byzantium).

Signup and view all the flashcards

Germaanse invallen en Romeinse maatregelen

De invallen van Germaanse plunderaars werden steeds vaker in de 3e eeuw. De Romeinen probeerden dit te stoppen door Germanen in hun legers te incorporeren, bondgenootschappen te sluiten en Germanen toe te staan in grensgebieden te leven, maar deze maatregelen bleken niet altijd effectief te zijn.

Signup and view all the flashcards

De Goten en Hunnen

In 395 kwam een groep Goten onder leiding van Alarik in opstand. Ze trokken door Italië en plunderden Rome in 410. Tegelijkertijd trokken Hunnen, nomadische ruiters vanuit Noord-Azië, door Europa en plunderden op hun pad.

Signup and view all the flashcards

Volksverhuizingen: Germaanse migraties

Germaanse groepen, zoals de Vandalen, trokken vanuit Noord-Europa naar het Romeinse rijk. Ze plunderden Gallië en namen Spanje over, en stichtten hun eigen koninkrijken in het voormalige Romeinse gebied. Deze migraties worden 'volksverhuizingen' genoemd.

Signup and view all the flashcards

Germaanse koninkrijken en gemengde culturen

De Germaanse koninkrijken die in het voormalige West-Romeinse Rijk werden gesticht, hadden een gemengde cultuur. De Germaanse heersers bewonderden de Romeinse cultuur en gebruikten Latijn voor wetten, terwijl Germaanse invloeden zich ook lieten gelden in taal en religie.

Signup and view all the flashcards

Germaanse dominantie in het noorden

In gebieden zoals Noord-België en Zuid-Nederland, die deel uitmaakten van de Germaanse cultuur, werd de Germaanse invloed dominant, met name in taal en religie.

Signup and view all the flashcards

De Angelsaksen en het Engels

De Angelsaksen, Germaanse stammen uit Denemarken en Duitsland, vestigden zich omstreeks 450 n.C. in Brittannië. Uit hun talen ontwikkelde zich het Engels.

Signup and view all the flashcards

Centralisatie

Het besturen van een land vanuit één centraal punt met uniforme wetten, waarbij ambtenaren en huursoldaten worden ingezet om de macht te handhaven.

Signup and view all the flashcards

Staatsvorming

De overgang van een losse verzameling gebieden naar een gecentraliseerde staat met een sterke leider en eenheid.

Signup and view all the flashcards

Uniforme wetten

Wetten die in het hele rijk gelden, ongeacht de locatie of bevolkingsgroep.

Signup and view all the flashcards

Feodaal stelsel

Een systeem waarbij de koning zijn macht deelt met andere leiders, zoals hertogen en graven, die hun eigen gebieden besturen.

Signup and view all the flashcards

Tweezwaardenleer

De verdeling van de macht tussen de geestelijke macht (paus) en de wereldlijke macht (koning).

Signup and view all the flashcards

Concilles

Vergaderingen van geestelijke leiders, geleid door de paus, waar belangrijke religieuze beslissingen worden genomen.

Signup and view all the flashcards

Inquisitie

Een rechtbank die werd ingesteld door de geestelijken om heksen en ketters te vervolgen.

Signup and view all the flashcards

Kruistochten

Oorlogen die in de middeleeuwen werden gevoerd door christenen om het Heilige Land te bevrijden van moslims.

Signup and view all the flashcards

Reconquista

De terugverovering van Spanje door de christenen op de moslims in de 15e eeuw.

Signup and view all the flashcards

Christelijke expansie

De verspreiding van het christendom door middel van missies en veroveringen in gebieden met niet-christelijke bevolkingsgroepen.

Signup and view all the flashcards

De Verval van West-Europa

De achteruitgang die West-Europa meemaakte na de val van het Romeinse Rijk, met als gevolg een dalende economie en een toenemende onveiligheid.

Signup and view all the flashcards

Hofstelsel

Een systeem waarbij boeren gebonden waren aan een landgoed van hun heer en diensten moesten verrichten in ruil voor bescherming en gebruik van land.

Signup and view all the flashcards

Het Merovingische Rijk

De Frankische koning Clovis veroverde een groot deel van België en Frankrijk, waardoor hij de basis legde voor een nieuw rijk, het Merovingische rijk.

Signup and view all the flashcards

Aanpassing Germaanse Heersers

Deze term beschrijft het fenomeen dat Germaanse vorsten het Romeinse bestuurssysteem overnamen ondanks hun eigen cultuur en gebruiken.

Signup and view all the flashcards

Salische Wet

De Salische Franken hadden een wet waarin bepaalde rechten werden opgeschreven, vooral strafrecht en de erfenis.

Signup and view all the flashcards

Het Karolingische Rijk

Karel de Grote breidde het Frankenrijk uit met gebieden in Nederland, Duitsland, het Alpengebied, Spanje, Kroatië en Italië, en werd in 800 tot keizer gekroond.

Signup and view all the flashcards

De Splitsing van het Karolingische Rijk

Het verdelen van het rijk tussen de drie zoons van Lodewijk, de opvolger van Karel de Grote, zorgde voor een splitsing in Oost-Frankisch, West-Frankisch en een middenrijk.

Signup and view all the flashcards

Verenigd Europa

Het idee van een verenigd Europa bleef bestaan, ondanks de uiteenval van het Karolingische Rijk.

Signup and view all the flashcards

De Ottonen

De Ottonen, een nieuwe dynastie, regeerden in het Oost-Frankische rijk en veranderden de erfregels, zodat alleen de oudste zoon koning werd.

Signup and view all the flashcards

Slaven in de Vroege Middeleeuwen

Mensen zonder grondbezit die verplicht waren om voor anderen te werken. Slavernij bleef lange tijd bestaan, zelfs na de val van het Romeinse rijk.

Signup and view all the flashcards

Verboden Landverlating

De daling van de agrarische productie leidde ertoe dat de overheid boeren verbood om hun land te verlaten. Dit verminderde de migratie en leidde tot meer bewoners op een bepaald gebied.

Signup and view all the flashcards

Ontstaan Van Horigen

Boeren zochten bescherming bij grootgrondbezitters in ruil voor verplichtingen, waardoor erfelijke voorrechten ontstonden voor de adel en een groep halfvrije mensen, de horigen.

Signup and view all the flashcards

Horigen en hun Rechten

De horigen hadden rechten maar mochten hun land niet verlaten zonder toestemming. Dit legde beperkingen op hun vrijheid.

Signup and view all the flashcards

Hofstelsel - Boerenverplichtingen

Boeren werden gebonden aan een domein waar ze hun heer diensten moesten verrichten, terwijl ze gebruik konden maken van land om hun gezin te voeden.

Signup and view all the flashcards

Hofstelsel in Noord-Nederland

De boeren betaalden in natura of met geld aan hun heer, in plaats van herendiensten te verrichten, omdat er geen hof was waar ze deze diensten konden uitvoeren.

Signup and view all the flashcards

Middeleeuwen

De periode in de geschiedenis van de mensheid na de val van het West-Romeinse Rijk tot het begin van de Renaissance (ongeveer van de 5e tot de 15e eeuw).

Signup and view all the flashcards

Horige boer

Een soort boer in de middeleeuwen die aan een heer gebonden was en moest werken op diens land en belastingen betalen.

Signup and view all the flashcards

Leenhulde

De eed van loyaliteit die een vazal aan zijn leenheer zwoer in ruil voor het in leen krijgen van land.

Signup and view all the flashcards

Herendienst

De verplichting die een vazal had om zijn leenheer te dienen, bijvoorbeeld door te vechten in zijn leger.

Signup and view all the flashcards

Erfelijkheid

Het recht dat een vazal had om het land dat hij in leen had gekregen te erven.

Signup and view all the flashcards

Verzwakking van koninklijke macht

De verzwakking van de macht van de koningen in de middeleeuwen, doordat vazallen hun leenrechten zagen als erfelijk bezit.

Signup and view all the flashcards

Military superiority of knights

De militaire macht van de ridders die in de 8e eeuw superieur werd aan het voetvolk door de ontwikkeling van nieuwe wapens en technieken.

Signup and view all the flashcards

Dood van Mohammed

De dood van Mohammed in 632 n.Chr, wat leidde tot conflicten over de opvolging en de splitsing van de islam in soennieten en sjiieten.

Signup and view all the flashcards

Arabische verovering van Spanje

De Arabische verovering van delen van Spanje in 711 n.Chr., wat leidde tot de oprichting van het islamitische koninkrijk Al-Andalus.

Signup and view all the flashcards

Verspreiding van de Islam

De periode waarin de islam zich snel verspreidde, van 622 tot 732 n.Chr., door middel van militaire veroveringen.

Signup and view all the flashcards

Slag bij Poitiers

De slag bij Poitiers in 732 n.Chr., een belangrijke veldslag waarin Karel Martel de Arabische legers versloeg en de verdere verspreiding van de Islam in Europa stopte.

Signup and view all the flashcards

Jihad

De doctrine van de Jihad, die in de Islam werd verkondigd en die de strijd voor het geloof rechtvaardigde.

Signup and view all the flashcards

Verbrokkeling van het Arabische Rijk

De periode in de 10e eeuw waarin de Arabische wereld geconfronteerd werd met interne conflicten, wat leidde tot de verbrokkeling van het bestuur.

Signup and view all the flashcards

Feodale systeem

Het feodale systeem is een middeleeuws systeem waarin koningen land in leen gaven aan hun vazallen in ruil voor militaire dienst en loyaliteit. De vazallen gaven op hun beurt delen van hun land in leen aan hun eigen vazallen.

Signup and view all the flashcards

Wie is een leenman?

Een leenman is iemand die van een leenheer grond in leen krijgt in ruil voor militaire dienst en trouw.

Signup and view all the flashcards

Waarom versnipperde het grondgebied van de leenheer?

Door de erfelijkheid van de functie van leenman, werden leenmannen steeds meer gebonden aan hun eigen grondgebied. Ze beschouwden het land als hun eigen bezit. De trouw aan de leenheer verminderde.

Signup and view all the flashcards

Wie is een leenheer?

Een leenheer is iemand die grond in leen geeft aan een leenman. De leenheer eist militaire dienst en trouw van de leenman in ruil voor het land.

Signup and view all the flashcards

Wat is een geldeconomie?

De geldeconomie is een systeem waarin geld gebruikt wordt als ruilmiddel voor goederen en diensten. In plaats van goederen te ruilen voor andere goederen, gaat men naar een markt en koopt met geld.

Signup and view all the flashcards

Wie was de leider van de kerk in het West-Romeinse Rijk?

De paus was de leider van de katholieke kerk in het West-Romeinse Rijk. De keizer van het Oost-Romeinse Rijk was ook de leider van het christendom in zijn rijk.

Signup and view all the flashcards

Hoe ontwikkelde het christendom zich in het West- en Oost-Romeinse Rijk?

De kerk in het West-Romeinse Rijk stond onder leiding van de paus. In het Oost-Romeinse Rijk was de keizer de leider van het christendom. Dit bracht een scheiding tussen deze twee kerken en leidde tot een andere ontwikkeling van het christendom in beide gebieden.

Signup and view all the flashcards

Wie zijn missionarissen?

Missionarissen zijn mensen die uitgezonden worden om mensen te bekeren tot een bepaald geloof. Ze verspreiden het geloof door te prediken en te bekeren.

Signup and view all the flashcards

Wie waren de Franken?

De Franken waren een Germaans volk dat zich in de vijfde eeuw vestigde in het gebied dat nu Frankrijk wordt genoemd. Ze bekeerden zich tot het katholieke christendom.

Signup and view all the flashcards

Wat is de Hanze?

De Hanze was een samenwerkingsverband van hanzesteden in Noord-Europa in de late middeleeuwen. Zij hadden een sterke economische positie, handelde met elkaar en bevorderde de handel in de regio

Signup and view all the flashcards

Wat is een gilde?

Gilden waren verenigingen van mensen met hetzelfde beroep. Ambachtslieden werkten samen in gilden om hun belangen te behartigen en om elkaars werk te beschermen.

Signup and view all the flashcards

Wat betekent verstedelijking of urbanisatie?

De verstedelijking of urbanisatie is een proces van toenemende bevolkingsconcentratie in steden en dorpen. Het ontstaan van steden heeft te maken met economische groei en een toename van de bevolking.

Signup and view all the flashcards

Waarom stimuleerden landsheren de handel?

Landsheren wilden de handel stimuleren, omdat dit veel geld opleverde. Ze investeerden in infrastructuur zoals wegen en bruggen om de handel te vergemakkelijken en tol te heffen.

Signup and view all the flashcards

Wie waren burgers?

Burgers waren mensen die het burgerrecht in de stad hadden. Dit gaf hen bepaalde rechten en privileges zoals het recht om te handelen en te wonen in de stad.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Prehistorie (tijd van jagers-verzamelaars)

  • De prehistorie is de periode vóór het schrift (ongeveer tot 3000 v.Chr.)
  • Kennis over dit tijdvak is afkomstig van ongeschreven bronnen (archeologische vondsten)
  • Mensen leefden in kleine groepen (30-40 personen). Groepen splitsten als ze te groot werden.
  • Jagers-verzamelaars waren nomaden (geen vaste woonplaats).
  • Begonnen rond 400.000 jaar geleden vuur te gebruiken
  • Jagers-verzamelaars gebruikten planten- en vleesvoedsel en hadden geen formele sociale ongelijkheid.
  • Mannen jaagden, vrouwen verzamelden voedsel en verzorgden kinderen.
  • Ze hadden een natuurgodsdienst.
  • Ze begonnen met denken in symbolen (tekeningen op rotsen).

Opkomst van de landbouw

  • Landbouw ontstond eerst in het Midden-Oosten (Vruchtbare Halve Maan) rond 9000 v.Chr.
  • Veeteelt ontstond rond 8000 v.Chr. (eerst geiten en schapen, later varkens en runderen).
  • Dit was een revolutie die het samenleven ingrijpend veranderde.
  • Landbouw verspreidde zich vanuit het Midden-Oosten naar andere delen van Azië, Afrika en Europa.
  • Nederland (Zuid-Limburg) kreeg landbouw rond 6500 v.Chr.
  • Klimaatverandering (zachtere winters in het Midden-Oosten) en uitsterven van veel dieren (rendieren, gazellen) waren belangrijke factoren voor het ontstaan van landbouw.
  • Dieren werden getemd en gefokt voor hun nut.
  • Landbouw werd belangrijk voor de groeiende bevolking.
  • Boeren leefden sedentair (op 1 plek).
  • Dorpen en later steden ontstonden.
  • Er ontstonden sociale verschillen (arm/rijk, rangen/standen).
  • Nabestaanden vereerden hun voorouders door graven (bijv. hunebedden) en gaven grafgiften.
  • Natuurgodsdiensten (goden verbonden aan de natuur).
  • Uitvoerden rituelen als offers, dansen en zingen.

Ontstaan van steden

  • De eerste steden ontstonden in Mesopotamië (Irak) rond de rivieren Eufraat en Tigris.
  • Boeren produceerden meer voedsel dan nodig, waardoor anderen niet meer van landbouw hoefden te leven.
  • Er ontstonden gespecialiseerde beroepen (bouwvakkers, handelaren, priesters, militairen, ambtenaren).
  • Elite ontstond door aanleg van dijken, dammen en kanalen.
  • Steden waren afhankelijk van handel.
  • Soemerische steden hadden een vorst aan het hoofd (in Egypte een farao rond 3000 v. Chr).
  • Sociale hiërarchie: slaven, boeren, ambachtslieden, elite.
  • Soemeriërs ontwikkelden complexe beschaving: schrift, wiel, strijdwagen, brons.
  • Polytheïstische godsdienst.

Oudheid (Grieks-Romeinse periode)

  • Schrift rond 3000 v.Chr.
  • Minoïsche beschaving (Kreta): schrift, weinig bekend.
  • Myceense beschaving (Griekenland): krijgsheren, paleizen, strijdwagens. Oorlog Troja.
  • Klassieke Griekse periode (8e eeuw v.Chr.): stadstaten (poleis).
  • Kolonisatie aan de Middellandse Zee en Zwarte Zee. ( Napels, Marseille, Istanbul)
  • Olympische Spelen vanaf 776 v.Chr.
  • Filosofen: rationele manier van denken.
  • Romeinse Republiek (510 v.Chr.): verdeelde macht, consuls en senaat.
  • Romeinse expansie: Italië, Middellandse Zeegebied (Carthago), (o.a. oorlog uitbreiding) Oost-Europa.
  • Romeinse leiders, zoals Julius Caesar, werden te machtig. Burgeroorlogen.
  • Romeinse Keizerrijk (27 v.Chr.): keizer Augustus, Pax Romana (periode van vrede).
  • Provincies en gouverneurs onder keizerlijk gezag.
  • Multiculturele samenleving.
  • Invloed van Griekse cultuur.
  • Godsdienstige tolerantie.
  • Romeinse infrastructuur (wegen, bruggen etc).
  • Romeinse verworvenheden werden door het Westen opgenomen.

Jodendom en Christendom

  • Jodendom: verhalen in de Torah en het Oude Testament.
  • Monotheïsme: geloof in één god.
  • Tempel in Jeruzalem.
  • Diaspora: verspreiding van joden in andere delen van het rijk.
  • Jezus van Nazareth (rond 30 n.Chr.): joodse prediker.
  • Christendom: ontstaan uit het jodendom door volgelingen (met Paulus).
  • Nieuwe monotheïstische geloof.
  • Verlossing door lijden van Jezus.
  • Christenvervolgingen in het Romeinse rijk.
  • Christendom als staatsgodsdienst in het Romeinse Rijk (in 380).

Romeinen en Germanen

  • Germanen ten oosten van de Rijn, Galliërs ten westen.
  • Romeinse expansie, verovering Germaanse gebieden.
  • Slag bij het Teutoburgerwoud (9 n.Chr.), terugtrekking Romeinen achter de Rijn.
  • Contact Romeinen en Germanen, samenwerking en handel.
  • Invallen in het latere Romeinse Rijk.
  • Volksverhuizingen: Germaanse migraties.
  • Ontstaan van Germaanse Koninkrijken, assimilatie Griekse-Romeinse cultuur.
  • Migratie Germanen tot in Brittannië.

Vroege Middeleeuwen

  • Instorting Romeins bestuur, verlies veiligheid.
  • Dalende handel en nijverheid, bevolkingsafname.
  • Regionale handel, agrarische zelfvoorzienendheid.
  • Hofstelsel ontstaat: vrije boeren zoeken bescherming bij grootgrondbezitters. Horigen worden onderdeel land.
  • Landbouw stedelijke samenleving was verdwenen
  • Feodale stelsel ontstaat na Hofstelsel: leenstelsel, relatie koning en vazalen.

Christendom in Europa

  • Rooms-katholieke Kerk in Rome.
  • Missionarissen bekeren Germaanse volken.
  • Samensmelting oude geloven en christelijke tradities.

Hoge Middeleeuwen: Hervorming (en verstedelijking)

  • Toename veiligheid, agrarische verbeteringen (ploeg, drieslagstelsel) leidt tot verstedelijking.
  • Heropbloei van handel en steden.
  • Hanze: handelssamenwerkingsverband.
  • Geldeconomie keert terug.
  • Gilden: beroepsgroepen.
  • Stadsrechten en zelfstandigheid van steden.
  • Centralisatie van de staat.
  • Tweezwaardenleer: verdeling geestelijke en wereldlijke macht.
  • Kruistochten (o.a. Heilige Land).

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

Test je kennis over het einde van de prehistorie en de opkomst van de landbouw in het Midden-Oosten. Verken het leven van jagers-verzamelaars en hun overgang naar een agrarische samenleving. Deze quiz biedt inzicht in belangrijke historische ontwikkeling en de kenmerken ervan.

More Like This

Fossils and Prehistoric Life
6 questions

Fossils and Prehistoric Life

AppreciativeSpinel avatar
AppreciativeSpinel
Shark Evolution and Coexistence with Dinosaurs
6 questions

Shark Evolution and Coexistence with Dinosaurs

EyeCatchingStrontium avatar
EyeCatchingStrontium
Dinosaur Overview and Mesozoic Era
41 questions

Dinosaur Overview and Mesozoic Era

ExceedingSodalite avatar
ExceedingSodalite
Paleontologie - Noțiuni Generale și Fosilizare
34 questions

Paleontologie - Noțiuni Generale și Fosilizare

BullishAmaranth7268 avatar
BullishAmaranth7268
Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser