Prawo Morskie i UNCLOS

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Zgodnie z Konwencją Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (UNCLOS), jakie państwo ma prawo eksploatacji zasobów w swojej Wyłącznej Strefie Ekonomicznej (EEZ)?

  • Wszystkie stany posiadające dostęp do morza.
  • Państwa o statusie „flagowego” dla statków w EEZ.
  • Państwa o statusie „portowego” dla statków w EEZ.
  • Tylko państwo, do którego należy EEZ. (correct)

Która z poniższych sytuacji jest zgodna z prawem nieszkodliwego przepływu statków przez morze terytorialne innego państwa?

  • Prowadzenie badań naukowych bez zgody państwa brzegowego.
  • Łowienie ryb w strefie przybrzeżnej.
  • Przelot statku z zachowaniem zasad bezpieczeństwa żeglugi. (correct)
  • Przeprowadzenie manewrów wojskowych w pobliżu wybrzeża.

Co jest głównym celem Międzynarodowego Trybunału Prawa Morza (ITLOS)?

  • Regulacja handlu morskiego.
  • Rozstrzyganie konfliktów wojennych na morzu.
  • Nadzór nad eksploracją dna oceanicznego.
  • Rozstrzyganie sporów dotyczących prawa morza. (correct)

Która z poniższych czynności jest dozwolona na obszarze otwartych mórz (high seas)?

<p>Prowadzenie działalności naukowej i badań. (A)</p> Signup and view all the answers

W jaki sposób UNCLOS reguluje kwestie ochrony środowiska morskiego?

<p>Nakładając obowiązek ochrony oceanów przed zanieczyszczeniami i nadmierną eksploatacją. (A)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych sporów morskich dotyczy wyspy, która jest przedmiotem sporu o suwerenność?

<p>Falklandy/Malwiny. (B)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących prawa morskiego jest prawdziwe?

<p>UNCLOS jest najważniejszym dokumentem regulującym prawo morskie, ale nie jest jedynym. (B)</p> Signup and view all the answers

Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (UNCLOS) stanowi podstawę podziału obszarów morskich na różne kategorie. Która z nich jest NIEpoprawnie opisana?

<p>Szelf kontynentalny (do 350 mil morskich) - państwo ma prawo do suwerenności nad wodami, ale nie do zasobów podmorskich. (A)</p> Signup and view all the answers

Jaka jest główna korzyść z korzystania z zasady persistent objector?

<p>Pozwala uniknąć związania nowymi normami zwyczajowymi, ale tylko jeśli sprzeciw jest konsekwentny i jednoznaczny. (C)</p> Signup and view all the answers

Co ma wspólnego ONZ, UE i NATO?

<p>Wszystkie te organizacje są przykładami organizacji międzynarodowych o charakterze międzyrządowym. (A)</p> Signup and view all the answers

W jaki sposób korporacje transnarodowe wpływają na prawo międzynarodowe?

<p>Mogą wpływać na prawo międzynarodowe poprzez swoje umowy inwestycyjne z państwami, udział w arbitrażu międzynarodowym i potencjalną odpowiedzialność za naruszenia praw człowieka. (B)</p> Signup and view all the answers

Co oznacza stwierdzenie, że organizacje międzynarodowe mają ograniczoną zdolność prawną, określoną w ich statucie?

<p>Organizacje międzynarodowe mogą działać tylko w ramach określonych w ich statucie celów i kompetencji. (C)</p> Signup and view all the answers

Dlaczego UE jest przykładem organizacji, która uzyskała prawie państwowy poziom kompetencji?

<p>Ponieważ UE posiada własny system prawny, prawo do zawierania umów i wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE uznają prawo unijne za pierwszeństwo nad prawem krajowym. (C)</p> Signup and view all the answers

W jaki sposób nowe państwa są związane prawem zwyczajowym?

<p>Nowe państwa są automatycznie związane istniejącym prawem zwyczajowym. (B)</p> Signup and view all the answers

Jaka jest główna różnica między korporacjami transnarodowymi a organizacjami międzynarodowymi?

<p>Organizacje międzynarodowe mają formalną osobowość prawną w prawie międzynarodowym, a korporacje transnarodowe nie. (C)</p> Signup and view all the answers

Jaki jest potencjał rozwoju prawnego korporacji transnarodowych?

<p>W przyszłości korporacje transnarodowe mogą uzyskać ograniczoną osobowość prawną, jeśli będą narażone na sankcje międzynarodowe lub podlegają przepisom prawa humanitarnego. (C)</p> Signup and view all the answers

Jaka jest główna przyczyna konfliktu o Falklandy?

<p>Walka o kontrolę nad wyspami i ich zasobami naturalnymi. (D)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych twierdzeń dotyczących sporu o Falklandy jest prawdziwe?

<p>Wojna o Falklandy zakończyła się w 1982 roku. (A)</p> Signup and view all the answers

Co stanowi o znaczeniu prawnym sporu o Falklandy?

<p>Sporny charakter suwerenności nad wyspami. (A)</p> Signup and view all the answers

Jaki jest główny problem konfliktu w Morzu Egejskim?

<p>Określenie granic morskich i dostępu do zasobów naturalnych. (A)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących sporu w Morzu Egejskim jest prawdziwe?

<p>Spór o wyspy Imia (Islas Kardak) stanowił jedną z głównych przyczyn wzrostu napięć w latach 1980-1990. (D)</p> Signup and view all the answers

Co stanowi o znaczeniu prawnym sporu w Morzu Egejskim?

<p>Zastosowanie konwencji o prawie morza (UNCLOS) w praktyce. (B)</p> Signup and view all the answers

Co łączy spór o Falklandy i spór w Morzu Egejskim?

<p>Oboje są związane z eksploatacją zasobów naturalnych. (A)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej podsumowuje problemy współczesnego prawa międzynarodowego na przykładzie sporu o Falklandy i sporu w Morzu Egejskim?

<p>Kwestia suwerenności i eksploatacji zasobów naturalnych jest bardzo kontrowersyjny w prawie międzynarodowym. (A)</p> Signup and view all the answers

Który z wymienionych sądów międzynarodowych może rozpatrywać skargi indywidualne dotyczące praw człowieka?

<p>Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) (C)</p> Signup and view all the answers

Jaka jest podstawowa różnica między Międzynarodowym Trybunałem Karnym (MTK) a Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości (MTS)?

<p>MTK zajmuje się przestępstwami jednostki, MTS sprawami między państwami (D)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych twierdzeń dotyczących jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) jest prawdziwe?

<p>MTK ma jurysdykcję tylko nad państwami, które podpisały Statut Rzymski (B)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych trybunałów lub sądów NIE jest sądem ad hoc?

<p>Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) (D)</p> Signup and view all the answers

Która z poniższych sytuacji jest przykładem egzekwowania wyroków sądów międzynarodowych?

<p>Państwo członkowskie Rady Europy wdraża zmiany w systemie prawnym, aby dostosować się do wyroku ETPCz (A)</p> Signup and view all the answers

Jaki jest główny problem związany z egzekwowaniem wyroków sądów międzynarodowych?

<p>Brak woli politycznej państw do egzekwowania wyroków (D)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych sądów lub trybunałów zajmuje się sprawami dotyczącymi prawa morskiego?

<p>Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza (ITLOS) (A)</p> Signup and view all the answers

Która z poniższych czynności NIE należy do kompetencji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE)?

<p>Egzekwowanie wyroków MTK (D)</p> Signup and view all the answers

Jaki jest główny cel koncepcji R2P?

<p>Ochrona ludności cywilnej przed przemocą i naruszaniem praw człowieka (C)</p> Signup and view all the answers

Które z wymienionych wydarzeń jest przykładem zastosowania R2P w praktyce?

<p>Interwencja NATO w Libii w 2011 roku (C)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń dotyczące R2P jest fałszywe?

<p>R2P jest koncepcją, która nie jest kontrowersyjna i ma pełne poparcie w społeczności międzynarodowej (A)</p> Signup and view all the answers

Jakie są główne formy reakcji międzynarodowej na sytuacje, w których państwo nie chroni swojej ludności?

<p>Dyplomacja, sankcje, pomoc humanitarna, użycie siły militarnej (D)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych wydarzeń jest przykładem niepowodzenia koncepcji R2P?

<p>Brak skutecznej reakcji społeczności międzynarodowej na ludobójstwo w Rwandzie w 1994 roku (D)</p> Signup and view all the answers

Który argument stanowi główny zarzut wobec koncepcji R2P?

<p>R2P jest narzędziem służącym do promowania interesów wielkich mocarstw (B)</p> Signup and view all the answers

Jaka jest główna krytyka R2P w kontekście sytuacji w Syrii?

<p>Rada Bezpieczeństwa ONZ jest sparaliżowana i nie jest w stanie podjąć decyzji w sprawie interwencji w Syrii (A)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń dotyczących R2P jest prawdziwe?

<p>R2P jest koncepcją, która jest krytykowana za brak jasnych definicji i kryteriów stosowania (C)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych przykładów NIE stanowi przykładu naruszenia przez państwo norm ius cogens?

<p>Naruszenie praw człowieka przez państwo (D)</p> Signup and view all the answers

Jaki jest główny problem z art. 2(4) Karty Narodów Zjednoczonych?

<p>Art. 2(4) jest przestrzegany w sposób selektywny, co podważa jego skuteczność. (A)</p> Signup and view all the answers

Który z poniższych przykładów NIE jest uznawany za wyjątek od zakazu użycia siły w prawie międzynarodowym?

<p>Wsparcie dla rebeliantów walczących o niepodległość (C)</p> Signup and view all the answers

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) jest uprawniony do rozpatrywania spraw dotyczących:

<p>Tylko sporów między państwami (A)</p> Signup and view all the answers

Jaką rolę odgrywają wielkie mocarstwa w kontekście art. 2(4) Karty Narodów Zjednoczonych?

<p>Wielkie mocarstwa mogą wykorzystywać swoje prawo veta w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, aby zablokować działania zgodne z art. 2(4). (B)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń NIE odnosi się do odpowiedzialności państw w prawie międzynarodowym?

<p>Państwa ponoszą odpowiedzialność za naruszenie praw człowieka w obrębie swojego terytorium. (B)</p> Signup and view all the answers

Która z poniższych organizacji NIE jest uprawniona do pociągania państw do odpowiedzialności międzynarodowej?

<p>Organizacja Narodów Zjednoczonych (B)</p> Signup and view all the answers

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej odzwierciedla znaczenie R2P (Odpowiedzialność za ochronę) w prawie międzynarodowym?

<p>R2P jest narzędziem wywierania wpływu na państwa, które łamią prawa człowieka, ale jego skuteczność jest dyskusyjna. (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Prawo morza

Gałąź prawa międzynarodowego regulująca korzystanie z obszarów morskich.

UNCLOS

Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza z 1982 roku.

Wody wewnętrzne

Obszar morski, w którym państwo ma pełną suwerenność.

Morze terytorialne

Obszar do 12 mil morskich z pełną suwerennością, ale z prawem przepływu.

Signup and view all the flashcards

Wyłączna strefa ekonomiczna (EEZ)

Obszar do 200 mil morskich, gdzie państwo eksploatuje zasoby.

Signup and view all the flashcards

Ochrona środowiska morskiego

Obowiązek państw ochrony oceanów przed zanieczyszczeniami i nadmierną eksploatacją.

Signup and view all the flashcards

Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza (ITLOS)

Instytucja rozstrzygająca spory dotyczące prawa morza na podstawie UNCLOS.

Signup and view all the flashcards

Spór o Morze Południowochińskie

Konflikt między Chinami a Filipinami oraz innymi krajami o wyspy i zasoby.

Signup and view all the flashcards

Persistent Objector

Państwo mogące uniknąć związania nową normą zwyczajową, o ile sprzeciw jest konsekwentny i jednoznaczny.

Signup and view all the flashcards

Ius cogens

Normy prawne, których nie można negować, np. zakaz ludobójstwa.

Signup and view all the flashcards

Nowe państwa

Państwa, które są automatycznie związane istniejącym prawem zwyczajowym.

Signup and view all the flashcards

Organizacja międzynarodowa

Zgrupowanie państw ustanowione na mocy umowy, mające wspólne cele.

Signup and view all the flashcards

Osobowość międzynarodowa

Zdolność organizacji międzynarodowych do działania na arenie międzynarodowej.

Signup and view all the flashcards

Kompetencje organizacji

Zdolność do czynności prawnych ograniczona statutem organizacji międzynarodowej.

Signup and view all the flashcards

Korporacje transnarodowe

Przeciętny wpływowy podmiot, bez formalnej osobowości w prawie międzynarodowym.

Signup and view all the flashcards

OECD Guidelines for Multinational Enterprises

Wytyczne dla korporacji dotyczące odpowiedzialności społecznej i prawnej w działalności międzynarodowej.

Signup and view all the flashcards

Wojna o Falklandy

Konflikt zbrojny z 1982 roku między Argentyną a Wielką Brytanią o kontrolę nad Falklandami.

Signup and view all the flashcards

Suwerenność Falklandów

Kwestia praw do Falklandów jest kontrowersyjna i nierozstrzygnięta, między Argentyną a Wielką Brytanią.

Signup and view all the flashcards

Spór Grecja vs. Turcja

Konflikt dotyczący granic morskich, wysp i eksploatacji zasobów w Morzu Egejskim.

Signup and view all the flashcards

EEZ (wyłączna strefa ekonomiczna)

Obszar morski, w którym państwo ma szczególne prawa do eksploatacji zasobów naturalnych.

Signup and view all the flashcards

Izolowany kryzys o wyspy Imia

Międzynarodowy kryzys między Grecją a Turcją o kontrolę nad wyspą Imia.

Signup and view all the flashcards

Prawo morza (UNCLOS)

Międzynarodowa konwencja regulująca prawo dotyczące wód morskich.

Signup and view all the flashcards

Interpretacja prawa międzynarodowego

Spór o zakres prawa międzynarodowego w kontekście sporów terytorialnych.

Signup and view all the flashcards

Stabilność w regionie Morza Egejskiego

Wpływ konfliktu Grecji i Turcji na bezpieczeństwo w regionie Egejski.

Signup and view all the flashcards

Teoria R2P

Koncepcja odpowiedzialności państw za ochronę ludności oraz interwencję międzynarodową.

Signup and view all the flashcards

Trzy filary R2P

  1. Odpowiedzialność państwa za ludność. 2. Wsparcie od społeczności międzynarodowej. 3. Interwencja przy braku ochrony.
Signup and view all the flashcards

Odpowiedzialność państwa

Państwo ponosi odpowiedzialność za zbrodnie masowe lub brak ochrony ludności.

Signup and view all the flashcards

Interwencja humanitarna

Pomoc międzynarodowa w formie działań w celu ochrony ludności.

Signup and view all the flashcards

Sukcesy R2P

Przykłady udanych interwencji, np. Libia i Wybrzeże Kości Słoniowej.

Signup and view all the flashcards

Porazki R2P

Nieudane interwencje w Syrii i Rwandzie, gdzie brak było działań.

Signup and view all the flashcards

Krytyka R2P

Zarzuty dotyczące podwójnych standardów i nadużywania interwencji.

Signup and view all the flashcards

Dyplomacja i sankcje

Formy reakcji międzynarodowej w celu wywarcia presji na państwo.

Signup and view all the flashcards

Ograniczenia MTS

MTS może rozpatrywać tylko sprawy między państwami, wyroki są wiążące tylko dla sporów.

Signup and view all the flashcards

Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK)

Osądza jednostki za zbrodnie: ludobójstwo, wojenne, przeciwko ludzkości.

Signup and view all the flashcards

Zakres jurysdykcji MTK

MTK ma jurysdykcję tylko nad państwami-stronami Statutu Rzymskiego.

Signup and view all the flashcards

Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE)

Interpretacja prawa UE i zapewnienie jego jednolitego stosowania.

Signup and view all the flashcards

Kompetencje TSUE

Rozpatruje skargi państw, instytucji UE i obywateli oraz może nakładać kary.

Signup and view all the flashcards

Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz)

Rozpatruje indywidualne skargi dotyczące naruszeń praw człowieka.

Signup and view all the flashcards

Ograniczenia ETPCz

Wyroki ETPCz są wiążące, ale egzekwowanie zależy od państw członkowskich.

Signup and view all the flashcards

Międzynarodowe Trybunały Arbitrażowe

Rozstrzygają spory m.in. dotyczące prawa morskiego i inwestycji.

Signup and view all the flashcards

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

Instytucja, która sądzi spory między państwami w sprawach międzynarodowych.

Signup and view all the flashcards

Międzynarodowy Trybunał Karny

Sąd rozpatrujący zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości.

Signup and view all the flashcards

Responsibility to Protect (R2P)

Zasada ochrony ludności cywilnej przed masowymi zbrodniami.

Signup and view all the flashcards

Artykuł 2(4) Karty Narodów Zjednoczonych

Zakazuje użycia siły w stosunkach międzynarodowych.

Signup and view all the flashcards

Samoobrona (art. 51 KNZ)

Prawo państwa do użycia siły w odpowiedzi na napaść.

Signup and view all the flashcards

Mandat Rady Bezpieczeństwa

Uprawnienie RB ONZ do autoryzacji użycia siły w kryzysach.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Prawo Morza

  • Prawo morza to gałąź prawa międzynarodowego regulująca zasady korzystania z obszarów morskich i rozstrzygania sporów między państwami.
  • Kluczowym dokumentem w tej dziedzinie jest Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza (UNCLOS, 1982), określająca zasady podziału mórz i oceanów oraz praw i obowiązków państw.
  • Podział obszarów morskich:
    • Wody wewnętrzne: pełna suwerenność państwa (np. zatoki, porty)
    • Morze terytorialne (do 12 mil morskich): pełna suwerenność, obowiązuje prawo nieszkodliwego przepływu obcych statków.
    • Wyłączna strefa ekonomiczna (EEZ, do 200 mil morskich): państwo ma wyłączne prawo do eksploatacji zasobów, ale inne państwa mogą swobodnie żeglować i przelatywać nad tym obszarem.
    • Szelf kontynentalny (do 350 mil morskich): państwo ma prawo do zasobów podmorskich, ale nie do suwerenności nad wodami.
    • Morze pełne (high seas): otwarte dla wszystkich państw, nikt nie może rościć sobie do niego praw własności.
  • Zasady dotyczące korzystania z mórz:
    • Prawo nieszkodliwego przepływu: statki państw trzecich mogą swobodnie przepływać przez morze terytorialne innego państwa, pod warunkiem, że nie stanowi to zagrożenia dla jego bezpieczeństwa (np. nie wolno prowadzić manewrów wojskowych czy łowić ryb).
    • Wolność mórz (High Seas Freedom): żegluga, rybołówstwo, przeloty lotnicze i kable podmorskie są dostępne dla wszystkich, żadne państwo nie może rościć sobie praw do mórz otwartych.

Ochrona środowiska morskiego

  • UNCLOS nakłada na państwa obowiązek ochrony oceanów przed zanieczyszczeniami i nadmierną eksploatacją zasobów.

Rozstrzyganie sporów dotyczących prawa morza

  • Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza (ITLOS): rozstrzyga spory na podstawie UNCLOS.
  • Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS): np. spór Dania vs. Norwegia o wyspę Jan Mayen.
  • Arbitraż międzynarodowy: np. sprawa Morza Południowochińskiego (Filipiny vs. Chiny, 2016).

Kluczowe spory morskie

  • Morze Południowochińskie: spór między Chinami a Filipiny, Wietnamem, Malezją i innymi państwami (spór o wyspy i zasoby).
  • Falklandy/Malwiny: spór między Wielką Brytanią a Argentyną (spór o suwerenność).
  • Spór Grecja vs. Turcja o Morze Egejskie: spór o granice morskie, wyspy i zasoby naturalne (np. gaz).
  • Rosja vs. Norwegia o Morze Barentsa: spór o granice morskie i zasoby.

Współczesne wyzwania prawa morza

  • Zanieczyszczenie oceanów (plastik, ropa, katastrofy ekologiczne).
  • Nielegalne połowy i niszczenie ekosystemów morskich.
  • Roszczenia Chin na Morzu Południowochińskim i odrzucenie orzeczeń arbitrażowych.
  • Nowe technologie (np. podwodne drony wojskowe, eksploatacja dna oceanicznego).

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

UNCLOS: Law of the Sea
10 questions
UNCLOS: Law of the Sea
28 questions

UNCLOS: Law of the Sea

WellBredLimerick993 avatar
WellBredLimerick993
UNCLOS: Law of the Sea ( easy )
10 questions

UNCLOS: Law of the Sea ( easy )

PoignantProtagonist9336 avatar
PoignantProtagonist9336
Use Quizgecko on...
Browser
Browser