Powłoki ciała zwierząt bezkręgowych

Funkcje powłoki ciała

• Powłoka ciała zapewnia ochronę przed urazami mechanicznymi, działaniem substancji chemicznych, wnikaniem drobnoustrojów, a także szkodliwym promieniowaniem UV.
• Powłoka ciała odgrywa kluczową rolę w odbiorze informacji, dzięki obecności receptorów.
• Powłoka ciała wpływa na kształt zwierzęcia, szczególnie u zwierząt z hydraulicznym lub zewnętrznym szkieletem.

Powłoki ciała zwierząt bezkręgowych

• Większość zwierząt bezkręgowych posiada ciało pokryte jednowarstwowym nabłonkiem, często z gruczołami wydzielającymi śluz lub substancje tworzące oskórek.

Rodzaje powłok

• Pinakoderma występuje u gąbek i składa się z komórek okrywających (pinakocytów), które są wieloboczne, płaskie i mogą się kurczyć.
• Epiderma występuje u parzydełkowców i składa się głównie z komórek nabłonkowo-mięśniowych, komórek nerwowych, zmysłowych i interstycjalnych.
• Wór powłokowo-mięśniowy występuje u płazińców, nicieni, pierścienic i mięczaków. Składa się z nabłonka i mięśni, które mogą tworzyć kilka warstw o różnym ułożeniu włókien. U wolnożyjących płazińców nabłonek posiada liczne rzęski, u nicieni i pierścienic nabłonek wytwarza białkowy oskórek o funkcji ochronnej, a u wielu mięczaków nabłonek wytwarza wapienną muszlę (szkielet zewnętrzny) pełniącą funkcję ochronną.

Powłoka pokryta oskórkiem

• Wrotki: Epithelium syncytialne jest pokryte elastyczną kutykulą. U niektórych gatunków na tułowiu tworzy się twardy egzoszkielet. Miękkie części ciała są czasami otoczone warstwą żelatynową.
• Stawonogi: Warstwa skóry to twardy, sztywny egzoszkielet z chityny. Egzoszkielet jest prawie nieprzepuszczalny dla wody i gazów. Jest również bardzo odporny na uszkodzenia mechaniczne i substancje chemiczne. Egzoszkielet dodatkowo działa jako struktura podporowa. Mięśnie są przyczepione do wewnętrznej strony egzoszkieletu.

Muszla

• Szkarłupnie: Ciało pokryte jest warstwą komórek nabłonkowych (jednowarstwowych lub syncytialnych), pod którą znajduje się warstwa tkanki łącznej oraz rozwija się wewnętrzny szkielet mezodermalny utworzony z płytek kalcytowych. Istnieją również dodatkowe warstwy mięśniowe i orzęsiony nabłonek jamy ciała (celomy).