Postępowanie administracyjne: Wprowadzenie

• Postępowanie administracyjne to ciąg czynności procesowych regulowanych przez prawo procesowe.
• Czynności te są podejmowane przez organy administracji publicznej oraz inne podmioty postępowania.
• Celem postępowania jest rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej.

Postępowanie administracyjne wg art. 1 pkt 1 k.p.a.

• Kodeks normuje postępowanie przed organami administracji publicznej.
• Postępowanie dotyczy spraw indywidualnych należących do właściwości tych organów.
• Sprawy te są rozstrzygane w drodze decyzji administracyjnych lub załatwiane milcząco.
• Uprawnionym do prowadzenia postępowania jest organ administracji, który musi być właściwy.
• Sprawa ma charakter indywidualny.
• Rozstrzygnięcie sprawy następuje w formie decyzji administracyjnej lub milczącego załatwienia.

Tryby postępowania administracyjnego

• Postępowanie główne obejmuje:
  • Postępowanie przed organem I instancji.
  • Postępowanie przed organem II instancji, inicjowane wniesieniem odwołania.
• Postępowania nadzwyczajne służą weryfikacji decyzji wydanej w postępowaniu głównym
  • Postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania.
  • Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji.
  • Postępowanie mające na celu uchylenie lub zmianę decyzji, nawet prawidłowej, ale dotkniętej wadami niekwalifikowanymi.

Fazy postępowania administracyjnego obejmują:

• Fazę wstępną, czyli czynności wszczęcia postępowania i badania jego dopuszczalności.
• Fazę rozpoznawczą, w której ustalany jest stan faktyczny sprawy.
• Fazę orzeczniczą, polegającą na rozstrzygnięciu sprawy indywidualnej konkretnej osoby.

Decyzja administracyjna

• W ujęciu procesowym jest formą załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej.
• Jest czynnością procesową (aktem procesowym) kończącą postępowanie w danej instancji zgodnie z art. 104 k.p.a.
• Akt, który nie jest nazwany decyzją, może być traktowany jako decyzja, jeśli zawiera niezbędne elementy.
• Niezbędne elementy decyzji to:
  • Oznaczenie organu administracji publicznej wydającego akt.
  • Wskazanie adresata aktu.
  • Rozstrzygnięcie o istocie sprawy.
  • Podpis osoby reprezentującej organ administracji.

Elementy konstrukcyjne decyzji

• Oznaczenie organu.
• Oznaczenie strony.
• Rozstrzygnięcie.
• Podpis.

Elementy dodatkowe (klauzule dodatkowe)

• Warunek.
• Termin.
• Zlecenie administracyjne.
• Rygor natychmiastowej wykonalności (oznacza niejednolity charakter).

Artykuł 107 § 1 Kodeksu Postępowania Administracyjnego (k.p.a.) określa, że decyzja zawiera następujące elementy:

• Oznaczenie organu administracji publicznej.
• Datę wydania.
• Oznaczenie strony lub stron.
• Powołanie podstawy prawnej.
• Rozstrzygnięcie.
• Uzasadnienie faktyczne i prawne.
• Pouczenie o trybie odwołania oraz o prawie i skutkach zrzeczenia się odwołania.
• Podpis z imieniem, nazwiskiem i stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do wydania decyzji (lub kwalifikowany podpis elektroniczny w przypadku dokumentu elektronicznego).

Dodatkowe elementy decyzji w przypadku, gdy może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego:

• Pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi.
• Informacje o wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi/sprzeciwu, jeśli mają charakter stały lub podstawa do wyliczenia opłaty o charakterze stosunkowym.
• Informacje o możliwości ubiegania się o zwolnienie od kosztów lub przyznanie prawa pomocy.

Uzasadnienie decyzji

• Organ administracji może odstąpić od uzasadnienia jedynie w dwóch przypadkach:
  • Gdy przepis prawa to przewiduje ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny (art. 107 § 5 k.p.a.).
  • Gdy decyzja w całości uwzględnia wniosek strony (art. 107 § 4 k.p.a.).
  • Ten drugi przypadek nie dotyczy decyzji rozstrzygających sporne interesy stron lub wydawanych w toku odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy.
• Zgodnie z art. 109 § 1 k.p.a., decyzję doręcza się stronom na piśmie
• W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 k.p.a., decyzja może być ogłoszona ustnie.
• Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej (art. 110 k.p.a.).
• Postanowienie w postępowaniu administracyjnym jest aktem procesowym wydawanym w toku postępowania, który nie rozstrzyga o istocie sprawy, lecz dotyczy poszczególnych kwestii wynikających z toku postępowania.

Zakres obowiązywania KPA (Kodeksu Postępowania Administracyjnego)

• Tryb zwyczajny:
  • Postępowanie przed organem I instancji
  • Postępowanie odwoławcze
• Tryby nadzwyczajne (sprawa weryfikacyjna)
  • Postępowanie dotyczy decyzji ostatecznej, wyjątkowo nieostatecznej (tryb stwierdzenia nieważności)
  • Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności i wznowienia postępowania administracyjnego, które są fakultatywne (art. 154, 155, 161 k.p.a.)
  • Odwołalność decyzji ostatecznej (art. 162-163 k.p.a.)

Podmioty postępowania administracyjnego

• Organ administracji publicznej (definicja organu: art. 5 § 2 pkt 3,4,6 k.p.a.)
• Strona (art. 28 k.p.a.)
  • obowiazuje zasada czynnego udziału strony w postępowaniu (art. 10 k.p.a.)
• Uczestnicy na prawach strony:
  • Organizacja społeczna (art. 31 k.p.a.)
  • Prokurator (Dział IV; szczególny środek prawny - sprzeciw)
  • RPO, RDP, Rzecznik MŚP
• Inne podmioty w postępowaniu, np. zainteresowany (art. 90 § 3 k.p.a.), świadek, biegły.