Pestisitlerin Toksik Etkileri

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Organik fosforlu insektisitler, pestisitlerin hangi kısmını oluştururlar?

Tümü kısmını

Azınlık kısmını

Önemli kısmını (correct)

Çoğunluk kısmını

Organik fosforlu insektisitler hangi etkisi gösterirler?

Nikotinik etkiler

Sedatif etkiler

Muskarinik etkiler

Kolinesteraz inhibitörleri (correct)

Organik fosforlu insektisitler hangi sistemde etkilidir?

Periferik sinir sistemi

Otonomik sinir sistemi

Endokrin sistem

Merkezi sinir sistemi (correct)

Paration, idrarla nasıl atılır?

P-nitrofenol şeklinde Signup and view all the answers

Karbamat grubu insektisitler, hangi özellik gösterirler?

Tüm yukarıdakiler Signup and view all the answers

N-alkilkarbamik asitler, hangi özellik gösterir?

Kuvvetli insektisit aktivite gösterir Signup and view all the answers

Kronik zehirlenme var mıdır?

Hayır, yoktur Signup and view all the answers

Piretroid insektisitler, hangi özellik gösterir?

Bocekler için tehlikelidir Signup and view all the answers

Piretrinlere maruziyet ile ortaya çıkan zehirlenme belirtileri kaç tiptir?

İki tip Signup and view all the answers

Nikotin, hangi etkisi gösterir?

Otonomik gangliyonları stimüle eder Signup and view all the answers

İnhalasyonla nikotin alımında hangi belirtiler görülür?

Solunum stimülasyonu ve sonra depresyonu Signup and view all the answers

Nikotin sülfat çözeltisi, hangi amaçla kullanılır?

İnsektisit olarak kullanılır Signup and view all the answers

Pestisitler hangi gruplara ayrılır?

İnsektisitler, herbisitler, fungusitler Signup and view all the answers

Biyolojik izlemede hangi tip ölçme yapılır?

Tüm yukarıdakiler Signup and view all the answers

WHO pestisit sınıflandırması hangi skalada yapılır?

1a, 1b, 2, 3 Signup and view all the answers

Ülkemizde pestisit zehirlenmelerinin büyük çoğunluğunu hangi insektisitler oluşturur?

Organik fosforlu insektisitler Signup and view all the answers

İnsektisitlerin hepsi hangi etki gösterirler?

Nörotoksik Signup and view all the answers

Organik yapıda olan insektisitler hangi gruplara ayrılır?

Klorlu hidrokarbonlar, organik fosfat esterleri, N-karbamat türevleri Signup and view all the answers

Pestisitlerin toksisiteleri hangi dereceye kadardır?

Bir dereceye kadar Signup and view all the answers

İnsektisitler hangi kaynaklara göre ayrılabilir?

Sentetik ve bitkisel Signup and view all the answers

Klorlu hidrokarbon yapısındaki insektisitler nelerdir?

DDT, metoksiklor, aldrin, dieldrin Signup and view all the answers

DDT’nin insanlar üzerindeki akut toksik etkisi nedir?

Az Signup and view all the answers

DDT toksisitesi hangi dokularda birikir?

Karaciğer, böbrekler, sinir sistemi, adipoz doku Signup and view all the answers

Klorlu siklodien insektisitler nelerdir?

Aldrin, dieldrin, endrin, heptaklor, klordan Signup and view all the answers

Metoksiklor’un hangi özelliği DDT’den farklıdır?

Aromatik halkaya bağlı klorlar yerine metoksi (-OCH3) grupları Signup and view all the answers

Klorlu hidrokarbon yapısındaki insektisitler çevre canlılarında hangi etkiye neden olurlar?

Biyomagnifikasyona uğrararak olumsuz etki Signup and view all the answers

Study Notes

Pestisitler ve Toksik Etkileri

Pestisitler: fiziksel, kimyasal veya biyolojik savaş maddelerine verilen isimdir.
Pestisit çeşitleri:
- İnsektisitler (boceklere karşı)
- Herbisitler (yabani otlara karşı)
- Fungisitler (mantarlara karşı)
- Molusisitler (yumuşakçalara karşı)
- Rodendisitler (kemirgenlere karşı)
- Akarasitler (uyuz böcekleri ve parazitlere karşı)

Toksik Etkileri

Her pestisitin bir dereceye kadar toksisitesi vardır.
Biyolojik izleme: organizmanın kimyasal maddelere internal maruziyetinin biyolojik yöntemlerle değerlendirilmesi olarak tanımlanır.

WHO Pestisit Sınıflandırması

1a: son derece tehlikeli
1b: çok tehlikeli
2: orta derece tehlikeli
3: az tehlikeli

Biyolojik İzleme Yöntemleri

Maruz kalan kimyasal maddenin biyolojik materyalde (kan, idrar, ekspirasyon havası, saç, adipoz doku, tükürük gibi) konsantrasyonunun tayini
Kimyasal maddenin metabolitlerinin biyolojik materyalde analizi
Maruz kalma sonucu biyolojik değişmelerin (biyokimyasal parametrelerin: enzim gibi) ölçülmesi

İnsektisitler

Kimyasal insektisitlerin hepsi nörotoksikandır ve hedef organizmaların sinir sistemlerine toksik etki gösterir.
İnsektisit çeşitleri:
- Organik yapıda olanlar (klorlu hidrokarbonlar, organik fosfat esterleri, N-karbamat türevleri)
- Anorganik yapıda olanlar (kalsiyum arsenat)
- Sentetik (DDT, organik fosfatlar) ve bitkisel (nikotin, piretrum, toksafen, rotenon gibi) kaynaklı olmak üzere de ayrılabilirler.

Klorlu Hidrokarbon İnsektisitler

Yapısında klor bulunan aromatik veya alifatik bileşiklerdir.
Kimyasal yapılarına göre üçe ayrılırlar:
- Diklorodifeniletan yapısında (DDT, metoksiklor gibi)
- Klorlu siklodien yapısında (aldrin, dieldrin gibi)
- Klorlu benzen (BHC gibi) ve siklohekzan yapısında olanlar

DDT

Sentezi yapılan ilk klorlu hidrokarbon yapısındaki insektisittir.
Kitin tabakası içeren böceklere toksik etki gösterir.
DDT, böcekler üzerindeki kitin tabakasından geçip, sinir sistemini felç eder.
DDT'nin insanlar üzerindeki akut toksik etkisi azdır.
Toksisitesi kerozen ile uygulandığında daha yüksektir.

Organik Fosforlu İnsektisitler

En çok kullanılan pestisit grubu olup, pestisitlerin önemli kısmını oluştururlar.
Organik fosforlu insektisitler, genel olarak fosforik asidin amid veya tiyol türevleridir.
Toksik etkilerini kolinesteraz inhibitörleri olarak gösterirler ve bu etkileri irreversibldir.
Enzim eskimesi reaksiyonu yaparlar.
İki tipte olabilir:
- Direkt etkililer; metabolik aktivasyon gerekmeksizin, ana madde olarak kolinesteraz inhibitörüdür.
- İndirekt etkililer, fosforotiyonat yapısında olup, "okso" şekline dönüştükten sonra aktive kazanırlar.

Karbamat Grubu İnsektisitler

Bazı karbamik asit türevleri insektisit olarak kullanılırken bazıları kuvvetli herbisitler olup, monokotiledon yabancı otlara karşı kullanılırlar.
Bazılarının ise, fungusit aktiviteleri vardır.
N-alkilkarbamik asitler, kuvvetli insektisit aktivite gösterirler.
İnsanlardaki toksisitesi genel olarak daha düşüktür.

Piretroid İnsektisitler

Memeliler için oldukça güvenli fakat böceklere son derece toksik olmaları, çabuk degredasyona uğramaları ve çevrelerinde birikmemeleri piretroidlerin en önemli özellikleri arasındadır.
İki tip zehirlenme belirtileri vardır:
- Tip I veya T Sendromu: Siyano grubu taşımayan piretrinlerle (piretrin I, alletrin, tetrametrin gibi) ortaya çıkan belirtiler
- Tip II veya CS Sendromu: Siyano grubu taşıyan piretrinlerle (sipermetrin, deltametrin, fenvalerat gibi) görülene belirtiler

Doğal Kaynaklı İnsektisitler

Nikotin, tütünde bulunan başlıca alkaloiddir ve tütünden izole edilerek, sülfürik asitle hazırlanan %40’lık nikotin sülfat çözeltisi insektisit olarak kullanılır.
Nikotin otonomik gangliyonlar, nöromusküler kavşak ve MSS’deki nikotinik reseptörleri stimüle ederek etkisini gösterir.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Pestisitler fiziki, kimyasal veya biyolojik savaş maddelerine verilen isimdir. Bunlar çeşitli alanlarda kullanılarak farklı canlılara karşı etki eder. Ancak her pestisitin bir dereceye kadar toksisitesi vardır.