Periodesystemet og grunnstoff

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson
Download our mobile app to listen on the go
Get App

Questions and Answers

Kva er hovudforskjellen mellom eit grunnstoff og ei kjemisk sambinding?

  • Eit grunnstoff består av berre éin type atom, medan ei kjemisk sambinding består av to eller fleire typar atom bundne saman. (correct)
  • Eit grunnstoff kan delast opp i mindre einingar utan å miste sine kjemiske eigenskapar, medan ei kjemisk sambinding ikkje kan det.
  • Ei kjemisk sambinding er alltid eit fast stoff, medan eit grunnstoff alltid er ein gass.
  • Eit grunnstoff består av fleire typar atom, medan ei kjemisk sambinding består av berre éin type atom.

Kva kjenneteiknar grunnstoff i same gruppe i periodesystemet?

  • Dei har like mange elektronskal.
  • Dei har liknande atommasse.
  • Dei har like mange proton i atomkjernen.
  • Dei har like mange elektron i det ytste skalet og dermed liknande kjemiske eigenskapar. (correct)

Kva er den grunnleggjande skilnaden mellom eit atom, eit ion og eit molekyl?

  • Eit atom kan berre eksistere i gassform, eit ion berre i væskeform, og eit molekyl berre i fast form.
  • Eit atom er elektrisk ladd, eit ion er nøytralt, og eit molekyl er ei samling av fleire atom.
  • Eit atom har alltid 8 elektron i det ytste skalet, eit ion har færre eller fleire, og eit molekyl har alltid eit jamnt tal elektron.
  • Eit atom er den minste eininga av eit grunnstoff, eit ion er eit atom med endra ladning, og eit molekyl er to eller fleire atom bundne saman. (correct)

Kvifor er edelgassar lite reaktive?

<p>Dei har fullt ytste elektronskal, vanlegvis med 8 elektron. (B)</p> Signup and view all the answers

Kva skjer under danninga av eit salt som natriumklorid (NaCl)?

<p>Natrium gir frå seg eitt elektron til klor, og dannar positive natriumion og negative kloridion som tiltrekkjer kvarandre. (A)</p> Signup and view all the answers

Kva er forskjellen mellom fullstendig og ufullstendig forbrenning?

<p>Fullstending forbrenning produserer berre karbondioksid og vatn, medan ufullstendig forbrenning kan produsere karbonmonoksid og sot. (B)</p> Signup and view all the answers

Korleis er alkalimetalla sine eigenskapar samanlikna med jordalkalimetalla?

<p>Alkalimetalla er meir reaktive enn jordalkalimetalla. (D)</p> Signup and view all the answers

Kva er definisjonen av eit nøytralt atom?

<p>Et atom med like mange proton som elektron. (A)</p> Signup and view all the answers

Kva skjer med elektronane i ei kovalent binding?

<p>Elektronene vert delt mellom to atom. (C)</p> Signup and view all the answers

Korleis skil seg halogener frå edelgassar når det gjeld reaktivitet?

<p>Halogener er svært reaktive, medan edelgassar er lite reaktive. (D)</p> Signup and view all the answers

Kva seier lova om massebevaring i kjemiske reaksjonar?

<p>Masse kan ikkje skapast eller øydeleggjast, berre omdannast. (A)</p> Signup and view all the answers

Kva er hovudårsaka til at metall leier straum godt?

<p>Dei har mange frie elektron som kan bevege seg gjennom metallet. (D)</p> Signup and view all the answers

Korleis påverkar talet på elektron i det ytste skalet til eit atom korleis det reagerer med andre atom?

<p>Atoma reagerer for å oppnå eit fullt ytste skal, vanlegvis med 8 elektron (åtteregelen). (D)</p> Signup and view all the answers

Kva er ein reaksjonslikning, og korleis er den balansert?

<p>Ei reaksjonslikning viser kva stoff som reagerer og kva som dannast, og den er balansert når det er like mange atom av kvar type på begge sider av likninga. (C)</p> Signup and view all the answers

I periodesystemet, kva representerer periodane og gruppene?

<p>Periodar er horisontale rader som indikerer talet på elektronskal, og grupper er vertikale kolonner som indikerer liknande kjemiske eigenskapar. (B)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Periodesystemet

Ei oversikt over alle grunnstoffa, delt inn i periodar og hovudgrupper.

Grunnstoff

Eit stoff som består av berre éin type atom. Kan ikkje delast utan å miste eigenskapane sine.

Elektron

Liten partikkel med negativ ladning som kretser rundt atomkjernen.

Proton

Partikkel i atomkjernen med positiv ladning. Antal proton bestemmer grunnstoffet.

Signup and view all the flashcards

Nøytron

Elektrisk nøytral partikkel i atomkjernen, utan ladning.

Signup and view all the flashcards

Periode

Horisontal linje i periodesystemet. Grunnstoff i same periode har like mange elektronskall.

Signup and view all the flashcards

Gruppe

Kolonne i periodesystemet. Grunnstoff i same gruppe har liknande kjemiske eigenskapar.

Signup and view all the flashcards

Ioner

Atomer eller molekyl med elektrisk ladning.

Signup and view all the flashcards

Molekyl

To eller fleire atom bundet saman.

Signup and view all the flashcards

Åtteregelen

Atoma deler elektron for å oppnå fullt ytterskall.

Signup and view all the flashcards

Salter

Kjemiske sambindingar der positive og negative ion bind seg saman.

Signup and view all the flashcards

Alkalimetallar

Grunnstoff i gruppe 1. Veldig reaktive med vatn.

Signup and view all the flashcards

Halogener

Grunnstoff i gruppe 17. Svært reaktive.

Signup and view all the flashcards

Edelgassar

Grunnstoff i gruppe 18 med 8 elektron i ytterste skall, veldig stabile.

Signup and view all the flashcards

Reaksjonslikning

Utgangsstoff på venstre side, produkt på høgre side.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

  • Oversikt over alle grunnstoffa, delt inn i periodar og hovudgrupper, er det som kallast periodesystemet.
  • Eit grunnstoff er eit stoff som berre består av éin type atom.
  • Kvart grunnstoff har eit unikt atomnummer som fortel kor mange proton i atomkjernen det har.
  • Grunnstoff kan ikkje delast opp utan å miste eigenskapane sine.
  • Hydrogen, oksygen, nitrogen og karbon er alle døme på grunnstoff.
  • Eit elektron er ein liten partikkel med negativ ladning som går rundt atomkjernen.
  • Proton er små partiklar i atomkjernen med positiv ladning.
  • Kor mange proton eit atom har, bestemmer kva for eit grunnstoff det er. Hydrogen har 1 proton, oksygen har 8.
  • Nøytron er elektrisk nøytrale partiklar i atomkjernen, dei har inga ladning.
  • Ein periode er ei horisontal linje i periodesystemet.
  • Grunnstoff i same periode har like mange elektronskal. Periode 1 har hydrogen og helium, begge med eitt elektronskal.
  • Ei gruppe er ei kolonne i periodesystemet.
  • Grunnstoff i same gruppe har like mange elektron i det ytste skalet sitt, og difor liknande kjemiske eigenskapar. Litium og natrium i gruppe 1 har begge eitt elektron i det ytste skalet.
  • Ion er atom eller molekyl med elektrisk ladning. Dei får ladning ved å gje frå seg eller ta til seg elektron.
    • Eit atom får positiv ladning viss det gjev frå seg elektron.
    • Eit atom får negativ ladning viss det tek opp elektron.
  • Molekyl er to eller fleire atom som er bundne saman. Dei kan vere av same type (O₂) eller ulik type (H₂O).
  • Metallbindingar oppstår når metall reagerer med andre metall og deler elektron. Metall leier straum godt.
  • Åtteregelen seier at atom er stabile med 8 elektron i det ytste skalet sitt. Atom vil difor gje frå seg, ta opp eller dele elektron for å oppnå 8 elektron.
  • Klor (Cl) har 7 elektron i det ytste skalet og treng eitt elektron for å oppnå stabilitet.
  • Salt er kjemiske sambindingar som oppstår når positive og negative ion bind seg saman.
  • Natriumklorid (NaCl) vert danna når natrium gjev frå seg eitt elektron og vert positivt (Na+), medan klor tek opp eit elektron og vert negativt (Cl-).
  • Alkalimetall er i gruppe 1. Dei har 1 elektron i det ytste skalet og er veldig reaktive, særleg med vatn. Litium, natrium og kalium er eksempel.
  • Jordalkalimetall er i gruppe 2. Dei har 2 elektron i det ytste skalet og er reaktive, men mindre reaktive enn alkalimetalla. Magnesium, kalsium og barium er eksempel.
  • Halogen er i gruppe 17. Dei har 7 elektron i det ytste skalet og er svært reaktive, særleg med alkalimetall og jordalkalimetall. Fluor, klor og brom er eksempel. Halogen er kjende for å danne salt når dei reagerer med metall.
  • Edelgassar er i gruppe 18. Dei har 8 elektron i det ytste skalet (bortsett frå helium) og er stabile og lite reaktive. Neon, argon og krypton er eksempel.
  • Ei reaksjonslikning viser kva som skjer i ein kjemisk reaksjon, med utgangsstoff på venstre side og produkt på høgre side.
  • Døme: 2H₂ + O₂ → 2H₂O (To molekyl hydrogen og eitt molekyl oksygen dannar to molekyl vatn).
  • Å balansere ei reaksjonslikning vil seie å sørge for at det er like mange atom på begge sider av likninga, i tråd med lova om massebevaring.
  • Fullstendig forbrenning skjer når eit brennbart stoff reagerer med oksygen og gir karbondioksid, vatn og energi. Det gir lite eller ingen farlege stoff. Metan + oksygen → karbondioksid + vatn.
  • Ufullstendig forbrenning skjer når det ikkje er nok oksygen til stades. Då vert det danna skadelege stoff som karbonmonoksid og sot. Ved eller mat på eit bål utan nok luft gir mørk røyk.
  • Massebevaring vil seie at masse ikkje kan skapast eller øydeleggjast, berre omdannast.
  • Det kan maks vere 8 elektron i alle skal, bortsett frå det fyrste.
  • I ionmodellen for kalsium (Ca²⁺) vert to elektron fjerna for å få 8 elektron i det ytste skalet.
  • Metall finst på venstre side i periodesystemet.
  • Ikkje-metall finst på høgre side i periodesystemet.
  • Halvmetall finst i midten av periodesystemet.
  • Grunnstoff i periode 3 har 3 elektronskal.
  • Grunnstoff i gruppe 1 har 1 elektron i det ytste skalet (alkalimetall).
  • Grunnstoff i gruppe 2 har 2 elektron i det ytste skalet (jordalkalimetall).
  • Grunnstoff i gruppe 17 har 7 elektron i det ytste skalet (halogen).
  • Grunnstoff i gruppe 18 har 8 elektron i det ytste skalet (edelgassar).
  • Eit ion er eit atom som har gjeve frå seg eller teke til seg elektron.
  • Kovalent binding er deling av elektron, som i O₂.
  • Polar kovalent binding er når elektron vert delt ulikt.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser