Pengajian Am: Kerajaan Malaysia - Topik 3

Pengajian Am I: Bahagian Kenegaraan - Semester 1, Topik 3: Kerajaan Malaysia

• Konsep Demokrasi Berparlimen: Pemerintahan secara perwakilan yang dipilih melalui proses pilihan raya.

• Konsep Raja Berpelembagaan: Sistem raja mengikut perlembagaan. YDPA (Yang di-Pertuan Agong) bertindak mengikut nasihat Jemaah Menteri. YDPA ialah Ketua Negara. Perdana Menteri ialah Ketua Kerajaan. Sultan/YDPN ialah Ketua Negeri. Menteri Besar/Ketua Menteri ialah Ketua Kerajaan Negeri.

Fungsi YDPA dalam Badan Eksekutif

• Melantik:
  • Perdana Menteri (Perkara 43(1))
  • Menteri-menteri Kabinet (Perkara 43(2))
  • Timbalan-timbalan Menteri (Perkara 43A)
  • Memecat menteri-menteri selain Perdana Menteri (Perkara 43(5))
  • Mengisytiharkan darurat (Perkara 150(1))
  • Melantik ahli suruhanjaya dan majlis yang ditubuhkan oleh perlembagaan, seperti Suruhanjaya Pilihan Raya dan Majlis Angkatan Tentera (Perkara 114 dan 137 masing-masing)

Fungsi YDPA Mengikut Budi Bicara

• Melantik Perdana Menteri (Perkara 40(2)(a))
• Tidak mempersetujui permintaan membubarkan Parlimen (Perkara 40(2)(b))
• Meminta mesyuarat Majlis Raja-Raja membincangkan keistimewaan, kedudukan, kemuliaan dan kebesaran raja-raja (Perkara 40(2)(c))
• Memberi penganugerahan kepada individu tertentu.

Fungsi YDPA dalam Badan Perundangan

• YDPA ialah sebahagian daripada Parlimen (Perkara 44)
• Kuasa untuk memanggil dan memberhenti/membubarkan Parlimen (Perkara 55(1), 55(2), 40(2)(b))
• Mempersetujui RUU untuk menjadi undang-undang (Perkara 66(1), kecuali Perkara 66(4B))

Fungsi YDPA dalam Badan Kehakiman

• Melantik:
  • Ketua Hakim Negara Mahkamah Persekutuan (Perkara 122B)
  • Hakim-hakim Besar Mahkamah Tinggi (Perkara 122B)
  • Hakim-hakim Mahkamah Persekutuan dan Mahkamah Tinggi (Perkara 122B)
• Melantik Suruhanjaya Perkhidmatan dan Kehakiman (Perkara 138)
• Kuasa mengampuni kesalahan (bagi kes Mahkamah Tentera, Wilayah Persekutuan, dan Mahkamah Syariah) (Perkara 42(1), 42(10)).

Kuasa Lain YDPA

• Pemerintah Tertinggi Angkatan Tentera Malaysia (ATM) (merangkumi TUDM, TLDM, dan TDM)
• Ketua Agama Islam bagi Melaka, Pulau Pinang, Sabah, dan Sarawak

Perkara yang Tidak Boleh Dilakukan oleh YDPA

• Tidak boleh memegang jawatan yang boleh mendatangkan saraan
• Tidak boleh terlibat dalam perniagaan
• Tidak boleh meninggalkan negara melebihi 15 hari tanpa izin Majlis Raja-Raja kecuali untuk urusan negeri

Mahkamah Khas Raja-Raja

• Membicarakan kes sivil dan jenayah seseorang raja atas sifat peribadi.
• Prosedur bicara diadakan secara tertutup dan keputusan adalah muktamad.

Majlis Raja-Raja (MRR)

• Memilih YDPA dan Timbalan YDPA
• Melantik anggota Mahkamah Khas
• Mengurus hal berkaitan agama, amalan, dan upacara di Persekutuan.
• Mempersetujui lantikan yang memerlukan persetujuan MRR

Kehalian MRR

• Semua Sultan dan YDPN merupakan ahli MRR
• YDPA bukan ahli MRR, tetapi hadir sebagai ketua negara
• Penasihat YDPA - Perdana Menteri

Ketua Audit Negara

• Dilantik oleh YDPA atas nasihat Perdana Menteri melalui perundingan dengan MRR
• Mempunyai kuasa dan kewajipan mengaudit Akaun Kerajaan Persekutuan, Negeri, Kumpulan Wang Persekutuan/Negeri, dan Pihak Berkuasa Awam.

Jawatankuasa Kira-Kira Wang Negara (PAC)

• Ahli PAC terdiri daripada wakil rakyat
• Objektif PAC: memastikan akauntabiliti pengurusan kewangan awam.
• PAC perlu menghantar laporan akaun Kerajaan Persekutuan, negeri, dan pihak berkuasa awam kepada agensi yang berkaitan.