Panimula sa Karapatang Pantao

Panimula sa Karapatang Pantao

• Ang karapatang pantao ay mga pangunahing pamantayan na kinakailangan ng mga tao upang mamuhay nang may dignidad.
• Ito ay nagsisiguro ng buo at ganap na pag-unlad ng bawat tao.
• Ang karapatang pantao ay naglalayong protektahan ang dignidad ng bawat indibidwal.

Mga Saligan ng Karapatang Pantao

• Ang kalayaan, hustisya at kapayapaan ang mga saligan ng karapatang pantao sa buong mundo.
• Ang mga pamahalaan at mga kasapi nito ay may pananagutan na pangalagaan at tugunan ang karapatang pantao.

Katangian ng Karapatang Pantao

• Likas sa tao ang karapatang pantao (Inherent)
• Pandaigdig ang karapatang pantao (Universal)
• Di mapaghihiwalay ang mga karapatang pantao (Indivisible)
• Di mawawala ang mga karapatang pantao (Inalienable)
• Kabilang ang lahat ng katangian ng isang tao na mahalaga para sa buong pagkatao ng indibidwal
• Lahat ay pantay-pantay

Uri ng Karapatang Pantao

• Karapatang Sibil:

• Karapatang maging malaya

• Karapatang makapagmana ng mga ari-arian

• Karapatan sa hindi kusang loob na paglilingkod

• Karapatan sa buhay, kalayaan at ari-arian

• Karapatan sa makatarungang paghalughog at pagsamsam

• Karapatang kaloob ng Diyos

• Karapatang umibig

• Kalayaan sa pananalita at pamamahayag

• Kalayaan sa paglalakbay

• Kalayaan sa paninirahan

• Pantay na proteksyon ng batas

• Karapatang Pulitikal:

• Karapatan sa pagkamamamayan

• Karapatan sa pagboto

• Karapatang lumikha ng Saligang Batas

• Karapatan sa impormasyon sa mga usapin ng publiko

• Kalayaan sa pananalita at pamamahayag

• Karapatang Pang-ekonomiya, Kultural at Panlipunan:

• Karapatan na nagmumula sa Saligang Batas

• Karapatan sa edukasyon

• Karapatan ng mga Bilanggo:

• Karapatan laban sa malupit, labis, at hindi makataong parusa

• Karapatan laban sa pagpapahirap

• Karapatang marinig ng sarili at ng abogado

• Karapatan sa makatarungang pamamaraan ng batas

Kasaysayan ng Karapatang Pantao

• Nagsimula ang konsepto ng karapatang pantao sa sinaunang panahon at naging ganap sa Universal Declaration of Human Rights (UDHR) ng United Nations noong 1948.
• Noong 539 BCE, sinakop ni Haring Cyrus ng Persia ang Babylon at pinalaya ang mga alipin, ipinahayag na may karapatan silang pumili ng sariling relihiyon, at idineklara na pantay-pantay ang lahat ng lahi.
• Ang Magna Carta noong 1215 ay nagtakda ng ilang mga karapatan ng mga mamamayan ng England, pinaghihigpitan ang kapangyarihan ng hari.
• Ang Petition of Right noong 1628 ay nagdagdag ng karagdagang mga karapatan sa England (tulad ng hindi pagpataw ng buwis nang walang pahintulot ng Parlamento, pagbawal sa pagkulong nang walang sapat na dahilan, at ang hindi pagdeklara ng batas militar sa panahon ng kapayapaan).
• Noong 1787, inaprubahan ng Kongreso ng United States ang Saligang Batas, kasama ang Bill of Rights na ipinatupad noong 1791.
• Noong 1789, nagtagumpay ang French Revolution na wakasan ang kapangyarihan ni Haring Louis XVI, at idineklara ang mga karapatan ng tao.

Pananagutan ng Estado

• Ang Estado ay may pananagutan na igalang (Respect), protektahan (Protect), at isulong (Fulfill) ang mga karapatan ng tao.

Pananagutan ng mga Hindi-Estado

• Ang mga di-estado (non-state actors) ay may pananagutan na igalang (Respect) at isulong (Fulfill) ang mga karapatan ng tao.

Mga Maling Pagkakaunawa sa Karapatang Pantao

• Maaaring mali ang paniniwala na ang Economic Social and Cultural Rights (ESC) ay mga aspirasyon ng estado lamang, samantalang ang Civil and Political Rights (CPR) ay ang tunay na karapatan ng tao.
• May hamon din ang pag-usisa kung paano haharapin ang mga isyu sa hudisyal na karapatang pantao patungkol sa ESC, dahil maaari itong masyadong mahaba at masyadong kailangan ng mga pinagkukunang yaman.
• Ang mga karapatang pantao ay magkakaugnay, di-mapaghihiwalay.

Pagpapatupad ng Karapatang Pantao sa Pilipinas

• Ang 1987 Konstitusyon ng Pilipinas ay may Artikulo III (Bill of Rights) at artikulo XIII (Social Justice and Human Rights) na naglalaman ng mga karapatan ng mga mamamayan.

Tuklasin ang mga pangunahing konsepto ng karapatang pantao. Alamin ang mga saligan, katangian, at mga uri ng mga karapatang ito. Ang quiz na ito ay makatutulong sa pag-unawa ng kahalagahan ng dignidad ng bawat tao sa lipunan.