Panghihiram: Borrowing Words in Filipino Language

Panghihiram ng Salita

• Panghihiram ng salita ay modernisasyon ng Filipino sa pamamagitan ng reispeling at pagpapahalaga sa pagbabaybay.
• Ang wikang Español ay unang hiraman ng salita, halimbawa: padér - (paréd), kampana - (campana), kandila - (candila).
• Ang Ingles ay itinuturing na ikalawang hiramang wika.

Mga Prinsipyo ng Panghihiram

• Prinsipyo Blg. 1: Gamitin ang kasalukuyang leksikon ng Filipino, halimbawa: attitude - saloobin, rule - tuntunin, ability - kakayahan, west - kanluran.
• Prinsipyo Blg. 2: Kumuha ng mga salita mula sa iba’t ibang katutubong wika ng bansa, halimbawa: hegemony - gahum (Cebuano), imagery - haraya (Tagalog), husband - bana (Hiligaynon), Muslim priest - imam (Tausug).
• Prinsipyo Blg. 3: Bigkasin sa orihinal na anyo ang hiram na salita mula sa Espanyol, Ingles at iba pang wikang banyaga, halimbawa: chinelas (Español), tsinelas, radical (Ingles), radikal, coup d' etat (Pranses), kudeta, kimono (Japon), kimono.
• Prinsipyo Blg. 4: a. Pantanging ngalan: Gamitin ang mga letrang c, ñ, q, x, f, j, v, z kapag ang salita ay hiniram nang buo, halimbawa: John, Lugar, Gusali, Pangyayari, Sasakyan, Canada, State, Condo, El Niño, Pajero.
• Prinsipyo Blg. 4: b. Salitang Teknikal o Siyentifiko: filament, x-ray, vertigo, zoom.
• Prinsipyo Blg. 4: c. Salitang may natatanging kabuluhang kultural: latex, joules, Canao (Ifugao), Pagdiriwang, Hadji (Maranao), Lalaking Muslim na nakapunta na sa Mecca.
• Prinsipyo Blg. 4: d. Salitang may irregular na ispeling o gumagamit ng dalawang letra o higit pa na hindi binibigkas o ang mga letra hindi katumbas ng tunog.
• Prinsipyo Blg. 4: e. Salitang may internasyunal na anyong kinikilala at ginagamit: bouquet, rendezvous, laizze faire, taxi, exit, fax, champagne, plateau, monsieur, file, text, zodiac.
• Prinsipyo Blg. 5: Gamitin ang mga letrang F, J, V, Z para katawanin ang mga tunog /f/,/j/,/v/,/z/ kapag binaybay sa Filipino ang mga salitang hiram.
• Prinsipyo Blg. 6: Ang mga letrang C, N, Q, X sa mga salitang hiniram nang buo, halimbawa: subject - sabjek, vertical - vertikal, zipper - zipper.

Tinitimpi ng Ortograpiyang Pambansa

• Ang Ortograpiyang Pambansa ay tinitimpi ng pagbabaybay-Filipino sa mga bagong hiram na salita kapag:
• 1. Nagiging kakatwa o katawa-tawa ang anyo sa Filipino.
• 2. Nagiging higit pang mahirap basahin ang bagong anyo kaysa orihinal.
• 3. Kapag nasisira ang orihinal na kabuluhang pangkultura, panrelihiyon, o pampolitika na pinagmulan.
• 4. Kapag lumilikha ng kaguluhan ang bagong anyo dahil may kahawig na salita sa Filipino.

Test your knowledge on Panghihiram, the process of borrowing words from foreign languages like Spanish and English, and its impact on Filipino language modernization.