Podcast
Questions and Answers
Ano ang tungkulin ng panghalip sa bahagi ng pananalita?
Ano ang tungkulin ng panghalip sa bahagi ng pananalita?
Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng pangatnig?
Alin sa mga sumusunod ang halimbawa ng pangatnig?
Ano ang pangunahing pokus ng pasalitang pagbaybay sa wikang Filipino?
Ano ang pangunahing pokus ng pasalitang pagbaybay sa wikang Filipino?
Anong bahagi ng pananalita ang nagbibigay turing o naglalarawan sa pangngalan?
Anong bahagi ng pananalita ang nagbibigay turing o naglalarawan sa pangngalan?
Signup and view all the answers
Ano ang ibig sabihin ng pangawing sa bahagi ng pananalita?
Ano ang ibig sabihin ng pangawing sa bahagi ng pananalita?
Signup and view all the answers
Ano ang tamang pagbabaybay ng akronim para sa 'Metropolitan Waterworks and Sewerage System'?
Ano ang tamang pagbabaybay ng akronim para sa 'Metropolitan Waterworks and Sewerage System'?
Signup and view all the answers
Ano ang ibig sabihin ng akronim na 'HIV'?
Ano ang ibig sabihin ng akronim na 'HIV'?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang tamang pagbabaybay ng simbolong 'Fe'?
Alin sa mga sumusunod ang tamang pagbabaybay ng simbolong 'Fe'?
Signup and view all the answers
Ano ang tamang baybay ng akronim 'Dr.'?
Ano ang tamang baybay ng akronim 'Dr.'?
Signup and view all the answers
Isa sa mga sumusunod na titik ay bahagi ng walong dagdag na titik na ginagamit sa pagbaybay. Alin ito?
Isa sa mga sumusunod na titik ay bahagi ng walong dagdag na titik na ginagamit sa pagbaybay. Alin ito?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod na halimbawa ang nagpapakita ng bagong hiram na salita?
Alin sa mga sumusunod na halimbawa ang nagpapakita ng bagong hiram na salita?
Signup and view all the answers
Ano ang tawag sa simbolo ng H2O?
Ano ang tawag sa simbolo ng H2O?
Signup and view all the answers
Ang akronim na 'KKK' ay tumutukoy sa anong grupo?
Ang akronim na 'KKK' ay tumutukoy sa anong grupo?
Signup and view all the answers
Ano ang pangunahing layunin ng kakayahang komunikatibo?
Ano ang pangunahing layunin ng kakayahang komunikatibo?
Signup and view all the answers
Ano ang pagkakaiba ng kakayahang lingguwistiko at lingguwistikong pagtatanghal?
Ano ang pagkakaiba ng kakayahang lingguwistiko at lingguwistikong pagtatanghal?
Signup and view all the answers
Sino ang nagpahayag na ang kakayahang lingguwistiko ay isang ideyal na sistema ng di-malay na kaalaman?
Sino ang nagpahayag na ang kakayahang lingguwistiko ay isang ideyal na sistema ng di-malay na kaalaman?
Signup and view all the answers
Ano ang dapat isaalang-alang upang maging epektibo sa pakikipagkomunikasyon?
Ano ang dapat isaalang-alang upang maging epektibo sa pakikipagkomunikasyon?
Signup and view all the answers
Ano ang sanhi ng pagkautal ng isang tagapagsalita sa panahon ng kanyang talumpati?
Ano ang sanhi ng pagkautal ng isang tagapagsalita sa panahon ng kanyang talumpati?
Signup and view all the answers
Ano ang hangarin ng pagsasanay sa kakayahang komunikatibo?
Ano ang hangarin ng pagsasanay sa kakayahang komunikatibo?
Signup and view all the answers
Ano ang maaaring epekto ng matandang balarila sa kasalukuyang wika ng mga Pilipino?
Ano ang maaaring epekto ng matandang balarila sa kasalukuyang wika ng mga Pilipino?
Signup and view all the answers
Ano ang papel ng kakayahang lingguwistiko sa pagkatuto ng wika?
Ano ang papel ng kakayahang lingguwistiko sa pagkatuto ng wika?
Signup and view all the answers
Ano ang nangyayari sa D kapag ang salita na sinusundan ay nagtatapos sa patinig?
Ano ang nangyayari sa D kapag ang salita na sinusundan ay nagtatapos sa patinig?
Signup and view all the answers
Ang 'nang' ay hindi ginagamit bilang pang-angkop ng inuulit na salita sa aling halimbawa?
Ang 'nang' ay hindi ginagamit bilang pang-angkop ng inuulit na salita sa aling halimbawa?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang tamang gamit ng 'nang' bilang katumbas ng pinagsamang na at ng?
Alin sa mga sumusunod ang tamang gamit ng 'nang' bilang katumbas ng pinagsamang na at ng?
Signup and view all the answers
Anong halimbawa ang nagpapakita ng wastong gamit ng gitling?
Anong halimbawa ang nagpapakita ng wastong gamit ng gitling?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang tamang gamit ng 'nang' bilang kasingkahulugan ng 'upang'?
Alin sa mga sumusunod ang tamang gamit ng 'nang' bilang kasingkahulugan ng 'upang'?
Signup and view all the answers
Anong sitwasyon ang nangangailangan ng paggamit ng 'ng' sa halip na 'nang'?
Anong sitwasyon ang nangangailangan ng paggamit ng 'ng' sa halip na 'nang'?
Signup and view all the answers
Anong halimbawa ang nagpapakita ng wastong paggamit ng gitling sa paghiwalay ng katinig at patinig?
Anong halimbawa ang nagpapakita ng wastong paggamit ng gitling sa paghiwalay ng katinig at patinig?
Signup and view all the answers
Alin sa mga sumusunod ang tamang pagpapalit ng D sa R?
Alin sa mga sumusunod ang tamang pagpapalit ng D sa R?
Signup and view all the answers
Study Notes
Kakayahang Komunikatibo ng mga Pilipino
- Ang kakayahang komunikatibo ay hindi lang tungkol sa gramatika, kailangan din maintindihan ang mensahe ng sinasabi o sinusulat.
- Mahalaga ang parehong wastong gramatika at ang nilalaman ng mensahe para sa malinaw at maayos na komunikasyon.
Kakayahang Lingguwistiko: Pangunahing Sangkap sa Pagkatuto ng Wika
- Ang kakayahang lingguwistiko ay ang abilidad na makabuo at makaunawa ng maayos at makabuluhang pangungusap.
- Ang kakayahang komunikatibo ay tumutukoy sa abilidad na gamitin ang pangungusap batay sa hinihingi ng isang interaksiyong sosyal.
- Para kay Noam Chomsky, ang kakayahang lingguwistiko ay isang likas na kaalaman ng tao hinggil sa gramatika.
- Ang kakayahang lingguwistiko ay naiiba sa lingguwistikong pagtatanghal, na tumutukoy sa paggamit ng kaalaman sa pagsulat o pagsasalita.
- Maaaring magkaroon ng mga interpensiya o sagabal sa lingguwistikong pagtatanghal (halimbawa: pagkautal) ngunit hindi ito nangangahulugan ng kakulangan sa kakayahang lingguwistiko.
Kakayahang Lingguwistiko sa Wikang Filipino
- Ang kakayahang lingguwistiko sa wikang Filipino ay nagsasangkot ng wastong pagsunod sa tuntunin ng balarilang Filipino.
- Ang wikang pambansa ay dumaan sa maraming pagbabago at reoryentasyon sa kasaysayan.
- Ang makabagong balarila ay may sampung bahagi ng pananalita na napapangkat sa dalawa: MGA SALITANG PANGNILALAMAN at MGA SALITANG PANGKAYARIAN.
MGA SALITANG PANGNILALAMAN
- Mga Nominal:
- Pangngalan: nagsasaad ng pangalan ng tao, hayop, bagay, pook, katangian, pangyayari, at iba pa.
- Panghalip: pamalit o panghahalili sa pangngalan
- Pandiwa: nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay sa pangkat ng mga salita.
- Mga Panuring:
- Pang-uri: nagbibigay turing o naglalarawan sa pangngalan at panghalip.
- Pang-abay: nagbibigay-turing o naglalarawan sa pandiwa, pang-uri, at kapuwa pang-abay.
MGA SALITANG PANGKAYARIAN
- Mga Pang-ugnay:
- Pangatnig: nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay (halimbawa: at, pati, ni, subalit, ngunit).
- Pang-angkop: katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan (halimbawa: na, ng).
- Pang-ukol: nag-uugnay sa isang panggalan sa iba pang salita (halimbawa: sa, ng).
- Mga Pananda:
- Pantukoy: salitang laging nangunguna sa pangngalan o panghalip (halimbawa: si, ang, ang mga).
- Pangawing o Pangawil: salitang nagkakawing ng paksa o simuno at panaguri (halimbawa: ay).
Ortograpiyang Pambansa
- Mahalagang matutuhan ang wastong palabaybayan o ortograpiya ng wikang Filipino.
- Inilathala ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ang 2014 edisyon ng Ortograpiyang Pambansa.
Pasalitang Pagbaybay
- Ang pasalitang pagbaybay ay nakaayon sa tunog-Ingles ng mga titik, maliban sa Ñ (enye).
- Binibigkas isa-isa ang mga titik na bumubuo sa isang salita, pantig, daglat, inisyal, akronim, simbolong pang-agham, at iba pa.
Pasulat na Pagbaybay
- Narito ang ilang tuntunin sa pagbaybay ng mga salita, partikular sa paggamit ng walong dagdag na titik (c,f,j,ñ, q,v,x,z):
- Pagpapanatili ng mga kahawig na tunog sa pagsulat ng mga salita mula sa mga katutubong wika sa Pilipinas. (halimbawa: palavvun, kazzing, jambangán, safot, masjid)
- Mga bagong hiram na salita sa mga wikang banyaga. (halimbawa: sel e, digital detox)
- Mga pangngalang pantangi na hiram sa wikang banyaga, katawagang siyentipiko at teknikal, at mga salitang mahirap na dagliang ireispel. (halimbawa: Jason, Mexico, Nueva Vizcaya, zeitgeist, quorum, cauli ower, bouquet, valence, ores de mayo)
Iba Pang Tuntunin
-
Pagpapalit ng D tungo sa R:
- Ang D ay napapalitan ng R kung ang sinusundan nitong salita ay nagtatapos sa patinig o sa malapatinig na W at Y (halimbawa: malaya rin, mababaw raw).
- Nanatili ang D kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig (halimbawa: aalis din, malalim daw).
- Nananatili ang D kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa -ra, -ri, -raw, o -ray (halimbawa: maaari din, araw-araw daw).
-
Paggamit ng "ng" at "nang":
- May limang tiyak na paggamit ng nang:
- bilang kasingkahulugan ng noong
- bilang kasingkahulugan ng upang o para
- katumbas ng pinagsamang na at ng
- pagtukoy sa pang-abay na pamaraan at pang-abay na panggaano
- bilang pang-angkop ng inuulit na salita
- Maliban sa limang ito, sa ibang pagkakaton ay kailangang gamitin ang ng.
- May limang tiyak na paggamit ng nang:
-
Wastong gamit ng gitling (-):
- sa inuulit na salita, ganap man o hindi (halimbawa: araw-araw, gabi-gabi, para-paraan)
- sa isahang pantig na tunog o onomatopeya (halimbawa: tik-tak, brum-brum)
- sa paghihiwalay ng katinig at patinig (halimbawa: pag-aaral, mag-asawa)
- sa paghihiwalay sa sinusundang pangngalang pantangi (halimbawa: pa-Marikina, maka-Pilipino)
- sa paghihiwalay sa sinusundang banyagang salita na nasa orihinal na baybay (halimbawa: mag-compute, pa-encode)
- sa pantig na may kakaibang bigat sa pagbigkas, partikular sa sinaunang Tagalog at sa iba pang wika sa Pilipinas (halimbawa: gab-i,mus-ing, lab-ong)
- sa bagong tambalang salita (halimbawa: lipat-bahay, amoy-pawis)
- sa paghihiwalay ng numero sa oras at petsang may ika- (hal.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Suriin ang iyong kaalaman tungkol sa mga bahagi ng pananalita sa wikang Filipino. Alamin ang mga tungkulin ng panghalip, pangatnig, at iba pang mahahalagang bahagi ng pananalita. Maghanda upang matutunan ang pasalitang pagbaybay at mga katangian ng mga ito.