Pagsulat at mga Kasanayan sa Wika

Pagsulat

• Ang pagsulat ay isang makrong kasanayan na binubuo ng mga makabuluhang hugis, letra, o simbolo na nagiging salita, pangungusap, sugnay, parirala, at talata o teksto.
• Ang letra ay isang ponemikong segmental na simbolo.
• Ang salitang "letra" ay nagmula sa Old English at Latin, at may kaugnayan sa salitang Greek para sa "writing tablet".
• Ang alpabetong Filipino ay binubuo ng katinig at patinig (ponema o makahulugang tunog).
• Mayroong 28 letra sa alpabetong Filipino.
• Iba't ibang wika ay may katulad na pagsulat para sa parehong salita (halimbawa, ang "Merry Christmas" sa iba't ibang Asyano na wika).
• Ang salita ay binubuo ng mga letra (katinig at patinig) na nagdadala ng kahulugan at binubuo rin ng mga morpema.
• Ang morpema ang yunit na bumubuo ng salita.
• Ang pangungusap ay may simuno (paksa) at panag-uri (naglalarawan sa paksa).
• Ang pangungusap ay binubuo ng mga bahagi ng pananalita (pangngalan, pandiwa, pang-abay, panghalip).
• Ang talata ay binubuo ng mga pangungusap na may iisang paksa.
• Maaaring magkaroon ng 3 hanggang 10 pangungusap o higit pa sa isang talata.
• Ang teksto ay binubuo ng isa o mahigit pang talata na mayroong magkakatulad na paksa o ideya.
• Magkakaiba ang uri ng teksto, gaya ng impormatibo, deskriptibo, naratibo, prosidyural, argumentatibo, at persweysib.

Pagbasa

• Ang pagbasa ay isang makrong kasanayan kung saan kinikilala at binibigyang kahulugan ang mga sulatin na may pag-unawa gamit ang isipan.
• May iba't ibang teorya sa pagbasa, kabilang ang:
  • Bottom-up: Pagkilala sa mga nakasulat na materyales bago ang pag-unawa. Nagmumula sa pagkilala ng mga nakasulat na kasanayan upang maunawaan ang teksto.
  • Top-down: Pag-unawa sa kabuuan ng teksto na binabasa batay sa mga dati ng kaalaman ng mambabasa. Nagmumula sa kaalaman ng mambabasa ang pag-unawa sa kaniyang binabasa.
  • Interaktib: Kombinasyon ng top-down at bottom-up processes. Nagmumula sa pagkilala sa serye ng pangungusap at isinasalin ito sa dati nang kaalaman, kaisipan, o karanasan.
• Ang teoryang iskima (schema) ay nagsasabi na ang utak ng tao ay walang laman, at lahat ng karanasan ng indibidwal ay nagdaragdag sa kanyang kaalaman upang maintindihan ang teksto, gaya ng pag-uulat ng pangyayari (na maaaring magamit para mahulaan ang mga mangyayari sa isang kwento).
• May iba't ibang estratehiya sa pagbasa gaya ng:
  • Iskiming: Madaliang pagbasa.
  • Iskaning: Paghahanap ng mga susi-salita o key words.
  • Kaswal: Pampa-libang na pagbasa.
  • Komprehensibo: Pag-aaral ng bawat detalye.
  • Kritikal: Pagsusuri sa kawastuhan at katotohanan.
  • Pamuling basa: Uulit-ulit na pagbasa sa teksto.
  • Basang tala: Pagbasa na may pagsusulat (halimbawa, pagsipi ng tesis).
• Ang pagbasa ay maaaring maging panlipunan, pangkasaysayan, pangmatematika, pang-agham, pambatas, pang-humanidades, o pang-medisina.