Podcast
Questions and Answers
Неолиттік төңкерістің негізгі себептерінің бірі неде?
Неолиттік төңкерістің негізгі себептерінің бірі неде?
Орталық Азияның алғашқы жер өңдеушілері кімдер?
Орталық Азияның алғашқы жер өңдеушілері кімдер?
Көшпелілікке көшудің басты себебі не?
Көшпелілікке көшудің басты себебі не?
Ежелгі егіншілердің негізгі құралдары не?
Ежелгі егіншілердің негізгі құралдары не?
Signup and view all the answers
Көшпелілер өркениетінің тағы бір атауы қандай?
Көшпелілер өркениетінің тағы бір атауы қандай?
Signup and view all the answers
Маргуштың екі негізгі қаласы қандай?
Маргуштың екі негізгі қаласы қандай?
Signup and view all the answers
Хорезмнің астанасы не деп аталады?
Хорезмнің астанасы не деп аталады?
Signup and view all the answers
Соғдының ортағасырдағы атауы қандай?
Соғдының ортағасырдағы атауы қандай?
Signup and view all the answers
Ферғана орталығы болған хандық қандай?
Ферғана орталығы болған хандық қандай?
Signup and view all the answers
Сырдария аймағының Авеста жазбасындағы атауы қандай?
Сырдария аймағының Авеста жазбасындағы атауы қандай?
Signup and view all the answers
Study Notes
Орталық Азия және Көшпелілер Өркениеті
- Орталық Азия – Еуразияның кең даласында көшпелілер өркениетінің бесігі.
- Көшпелілер өркениеті: «Дала өркениеті» немесе «Ұлы Дала өркениеті».
- Б.з.б. VI-V мыңжылдықтарда неолит дәуірінде жаңа құралдар пайда болды.
- Неолиттік төңкерістің себептеріне тұрғындардың артуы және өндірістік дағдарыс жатады.
- Неолиттік төңкеріс ауыл шаруашылығына (егіншілік) және мал шаруашылығына өткелде әсер етті.
Егіншіліктің Дамуы
- Ежелгі егіншілердің негізгі құралдары: таяқ, кетпен, тас орақ.
- Б.з.б. VI мыңжылдықта Жейтундықтар Орталық Азияда дәнді дақылдарды алғаш екті.
- Энеолит дәуірінде (б.з.б. IV мыңжылдық) анау мәдениетінде суармалы егіншілік дамыды.
Мал шаруашылығы мен Егіншіліктің Қалыптасуы
- Мал шаруашылығы мен егіншіліктің пайда болуы көшпелі және отырықшы-егіншілік өркениеттерге алып келді.
- Көшпелі мал шаруашылығына көшудің басты себебі – құрғақшылық.
- Дөңгелекті көліктің пайда болуы (б.з.б. III мыңжылдықтың соңы) да көшпелілікке әсер етті.
- Жиналмалы киіз үй түрі б.з.б. II мыңжылдықта пайда болды.
Ежелгі Орталық Азия Өркениеттерінің Ошақтары
- Отырықшылық-егіншілік мәдениет өзендер мен тау етегіндегі жазираларда пайда болды.
- Трансконтиненталды сауда, мысалы, Жібек жолы, көптеген халықтарды байланыстырды.
- Орталық Азияның негізгі мәдени ошақтары: Маргуш, Хорезм, Соғды, Ферғана, Шаш, Сырдария жазирасы, Жетісу, Шығыс Түркістан.
Маргуш (Маргиан)
- Б.з.б. XVIII-XIII ғасырларда Маргуш Мурғаб жазирасында дамыды.
- Әмударияның төменгі ағысына дейінгі мәдениет – Маргуш (Окс өркениеті).
- Маргуштың екі негізгі қаласы: V Намазга-депе және Алтын-депе.
- Б.з.б. II мыңжылдықта Гонур – Маргуш аймағының астанасы болды.
Хорезм
- Әмударияның төменгі сағасында орналасқан Хорезм.
- Хорезмнің астанасы: Топыраққала.
- Хорезмшах мемлекеті және Хиуа хандығы – Хорезмнің өркендеуі кезеңі.
Соғды
- Әмудария мен Сырдария аралығындағы Мараканд/Самарқанд.
- Соғдының ортағасырлық атауы: Мәуреннахр.
- Мәуреннахр – Әмір Темір империясының астанасы болды.
Ферғана
- Тау арасында орналасқан Ферғана аймағы.
- Ахеменидтік және Александр Македонский империясы құрамында болған.
- Ферғанада 70 қала болды.
Шаш
- Соғдының солтүстігі және Шыршық, Ангрен өзендерінің алқабы.
- ХІ ғасырдан бастап Шаш – Ташкент.
- XVII ғасырда Ташкент Қазақ хандығының иелігінде болды.
Сырдария
- Сырдария аймағы Авеста жазбасында Қаңғы деп аталады.
- Сыма Цянь еңбегінде Сырдария аймағы - Қаңлы мемлекеті деп аталған.
- Моңғол шапқыншылығынан кейін Сырдария жазирасы Түркістан деп аталды.
Жетісу
- Балқаш көлі мен Ыстықкөлдің арасындағы тарихи-мәдени аймақ.
- Жетісу өлкесінде Үйсін мемлекетінің орталығы болды.
- Жетісу өлкесінің астанасы: Алматы.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Орталық Азия – көшпелілер өркениетінің бесігі. Бұл викторинада неолит дәуіріндегі егіншілік пен мал шаруашылығының дамуы, сондай-ақ, көшпелілер мен отырықшылар арасындағы байланыс қарастырылады.
