Omurga Anatomisi ve Fonksiyonları

Omurga Kinezyolojisi ve Biyomekaniği I: Servikal Omurga

• Aksial ve apendiküler iskeletler superiorda sternoklaviküler eklem, inferiorda sakroiliak eklem tarafından birleşir.

Omurga ve Vertebra Anatomisi

• Omurga, gövde stabilitesini sağlar, omuriliği, dorsal ve ventral sinir köklerini korur.
• Omurganın temel yapıları arasında destek tabanı, alt ve üst ekstremiteler arasında bağlantı, spinal kordun korunması, stabilite ve mobilite bulunur.
• Vertebra, omurganın temel bileşenidir ve çeşitli bölgelere ayrılır. - 7 servikal - 12 torasik - 5 lumbal - 5 sakral - 3-4 koksigeal
• Omurga, 32-33 omurun üst üste dizilmesiyle oluşur.
• Vertebranın bölümleri arasında anterior (gövde - ağırlık taşıma), posterior (nöral ark) ve pediküller (vücudu posteriora bağlayan köprü görevi) yer alır.

Omurganın Fizyolojik Eğrileri

• Doğumda omurgada C şeklinde eğrilikler bulunur.
• Yetişkinlikte omurgada 4 farklı eğri gelişir. - Servikal eğri: 1. servikal omurdan 2. torakal omura kadar uzanır ve lordotik (arkaya bakan açıklık) bir eğridir. - Torakal eğri: 2. torakal omurdan 12. torakal omura kadar uzanır ve kifotik (öne bakan açıklık) bir eğridir. - Lumbal eğri: 12. torakal vertebradan lumbo-sakral ekleme kadar devam eder ve lordotik bir eğridir. - Pelvik eğri: Lumbo-sakral eklemden koksiksin ucuna kadar uzanır ve yarı kifotiktir.
• Bu doğal eğrilikler dinamiktir ve hareket sırasında şekli değişir.
• Servikal ve lomber bölgelerdeki lordoz, dik duruş ile ortaya çıkar.

Vertebral Ligamanlar

• Ligamanlar hareketi sınırlar, doğal omurga eğriliklerini korumaya yardımcı our ve omuriliği stabilize ederek sinir köklerini korur.

Vertebral Kolonun Ana Ligamanları

• Anterior Longitudinal Ligaman: - Atlasın tuberkulum anterioru ile sakrum arasında uzanan, bant şeklinde yukarıdan aşağıya inildikçe genişleyen bir ligamandır. - Vertebra korpuslarının ön kenarına ve intervertebral diske sıkıca yapışır. - Posteriora göre 2 kat daha güçlüdür. - Kolumna vertebralisin hiperekstansiyonunu engeller.
• Posterior Longitudinal Ligaman: - Vertebra korpuslarının arkasında, kanalis vertebralis içinde, aksis ile sakrum arasında uzanır. - Üst kısımda tektorial membran ile devam eder. - Kolumna vertebralisin hiperfleksiyonunu önler. - L1'den itibaren genişliği azalmaya başlar ve L5-S1 seviyesinde yarı yarıya iner, bu da herniasyonun posteriora olmasının nedenlerinden biridir.
• Ligamentum Flavum: - İki komşu vertebra laminası arasında uzanır ve vertebral kanalın arka duvarını oluşturur. - %80'i elastin ve %20'si kollajendir, elastik doğası sayesinde fleksiyon genişliğine katkı sağlar. - Hiperfleksiyonu önler. - Nötr pozisyondan tam fleksiyona geçildiğinde %35 uzar; daha fazla açılarda kopma veya diskte sıkıştırma olabilir. - Lumbal bölgede en kalındır, çünkü fleksiyon en çok bu bölgede gerçekleşir.
• Supraspinöz Ligaman: - C7 ile sakrum arasında spinöz prosesler arasında uzanır. - Yukarıda ligamentum nuchae ile, önde interspinal ligamanlarla devam eder. - Servikal bölgede iyi gelişmiştir, ancak L4 ve L5 bölgesinde yoğun olarak gelişmemiştir. - Lomber bölgede aşırı fleksiyonda kopan ilk yapılardır.
• İnterspinöz Ligaman: - İki vertebranın birbirine bakan spinöz prosesleri arasındaki boşluğu doldurur.
• İntertransvers Ligaman: - Komşu iki transvers proses arasını doldurur ve özellikle lateral fleksiyonu kısıtlar.
• Supraspinöz, İnterspinöz ve İntertransvers Ligamanlar:
  • Birlikte çalışarak makaslama ve fleksiyona karşı koyarlar.
• Vertebro-pelvik ligamentler: - İliolumbal ligament (sakrumu L5'e stabilize eder). - Sacroiliac ligament - Sakrotuberoz ligament - Sakrospinöz ligament

Spinal Hareket ve İntrinsik Denge

• Spinal hareket, intervertebral disklerin ve faset eklemlerin bir kombinasyonudur.
• İntrinsik denge, arka sütunun ön sütundan ayrılması durumunda %14'lük bir azalma ile kendini gösterir.
• Bunun nedeni, arkuslar ve apofizial çıkıntılar arasındaki bağlarda (supraspinöz, interspinöz ve lig. flavum) gerilimin olmasıdır.
• Bağların gerilim stresleri, vertebraların birbirine sıkıca bağlanmasını sağlar ve omurgada devamlılık oluşturur.
• Normal omurgada intersegmental ve intrasegmental bağlar gerilim altındadır.
• İntrinsik dengenin sağlanmasında intervertebral diskler de önemli rol oynar.
• Vücut ağırlığı intervertebral diskin yassılaşmasına neden olarak kompresyona yol açar.
• Diskler, vertebra korpusları arasında elastik bir yastık gibi yerleşerek tazyik streslerini absorbe eder.

İntervertebral Eklemler

• İntervertebral eklemler 3 temel bileşene sahiptir.
  • Transvers ve spinöz prosesler
  • Apofizyal eklemler
  • İnterkorporeal eklem (intervertebral disk)
• Transvers ve spinöz prosesler kas ve ligamanların mekanik kaldıraç kollarını arttıran destekleyici kollar sağlar.
• Apofizyal eklemler intervertebral hareketin yönlendirilmesinden sorumludur.
• İnterkorporeal eklem intervertebral disk ile bir çift vertebra gövdesini bağlar. - Primer fonksiyonu vertebral kolon boyunca yükleri absorbe etmek ve dağıtmaktır.
• İntervertebral disk, eklemler arası yüksekliğin yaklaşık %25'ini oluşturur ve servikal, torasik ve lumbal bölgelerde farklı kalınlıklardadır (3mm, 5mm, 9mm).
• İki vertebra arasındaki boşluk ne kadar büyük olursa, bir vertebra gövdesinin diğeri üzerinde ileri ve geri kayma hareketi de o kadar büyük olur. - Disk alanı olmazsa, hareket sadece devrilme ve translasyonla sınırlı kalır.
• İntervertebral hareketin artrokinematiği, apofizyal eklemdeki artiküler fasetler arasındaki ilişkiyi tanımlar. -Artiküler fasetlerin çoğu düz veya düze yakındır. -Aproksimasyon, seperasyon ve kayma temel hareketlerdir.
• İntervertebral foramen, sinir çıkış yeridir ve genişliği disk yüksekliği ve pedikül şekline bağlıdır.
  • Osteofitler, ligament hipertrofisi ve yaşla birlikte disk yüksekliğindeki azalma lateral stenoza yol açar.
  • Ekstansiyonda %20 azalır, fleksiyonda %24 artar. Apofizyal Eklem Yapısı ve Fonksiyonu:
• Vertebral kolon, karşılıklı gelen artiküler fasetler arasında 24 çift apofizyal eklem içerir. - Genellikle bir omurun diğerine aşırı anterior translasyonunu ve makaslamayı engeller.
• Aşırı anterior translasyon vertebral kanalın hacmini önemli ölçüde azaltır.
• Lumbal bölgedeki sagital düzlem hareketinin %90'ı L4-L5-S1'de meydana gelir, bu da disk problemlerinin neden çoğunlukla burada olduğunu açıklar.
• Faset eklemler, özellikle gövde fleksiyondayken yapılan rotasyonel hareketlerde çok stres altında kalır ve bu noktada yüksek bir torsiyonel makaslama kuvveti oluşur.
• İntervertebral Disklerin Yapısal Özellikleri:
  • Nucleus Pulposus (NP) lumbal bölgede posteriorda, diğer bölgelerde merkezde yer alır ve jelatinimsi kütle proteoglikan (PG) ve glikoaminoglikoz (GAG) molekülleri açısından zengin sıvı yapıdır.
  • Yük artışı sırasında diskin hidrasyonu azalır.
• Diskin Yapısı:
  • Yapısının %70-90'ı sudur ve yaşla birlikte azalmaya başlar.
  • Spinal omurgadaki yükseklik azalmalarında diskin yoğunluğu günlük %20 azalır, ancak bu durum geri dönüşümlüdür.
  • Diske gelen basınç boyunca düzgün dağılımı sağlayan bir hidrostatik ünite gibi hareket eder.
  • Diske gelen basınç stresleri Annulus Fibrosusta gerilim stresine çevrilir ve bu durum omurganın desteklenmesini ve stabilitesini sağlar.
  • Ağırlık aktarımı ve hareketin rehberliği sağlanır.
  • End-Plate’de avasküler beslenme difüzyon yoluyla gerçekleşir.
• Annulus Fibrosus:
  • Anteriorda kalındır ve sinovertebral sinirden innerve olur.
  • En dıştaki bölümünün 1/3'ü vertebranın Sharpey lifleriyle bağlantılıdır.
  • Dış kısmının 2/3'ü end-plate ile bağlantılıdır.
• Vertebral Uç Plakaları (End Plate):
  • Vertebral cisimlerin üst ve alt yüzeylerini kapsayan ince kıkırdaklı bağ dokusudur.
  • Kalsifiye kıkırdaktır "zayıf halka” olarak bilinir.
  • Disk üzerindeki ilk hasarlanma bu plakta başlar.
  • Kırılma sonucu intervertebral disk de zarar görür ve “omurga instabilitesi” ortaya çıkar.
  • Aynı zamanda çocuktaki büyüme plaklarıdır.

Spinal Stabilite ve Segmental Yüklenmeler

• Columna vertebralis, farklı yönlerden aynı anda gelen güçlere tepki gösterebilme özelliğine sahiptir.
• Dejenerasyonla birlikte instabilite artar.
• Fibröz doku ve/veya osteofitik değişiklikler ile tekrar yapılanma sağlanmaya çalışılır.
• Segmental yüklenmeler arasında aksiyel kompresyon, eğilme (bükülme), torsiyon ve makaslama bulunur.

Aksiyel Kompresyon

• Yer çekimi, yer reaksiyon kuvveti, kas kontraksiyonu ve ligamentlerin reaksiyonları sonucu oluşur.
• Diskler arası yüklenmeler 294 N-3332 N arası değişir (1 kg – 9,81 N).
• Anterior segment daha çok yük kaldırabilir, bu nedenle taşmalar posteriorda daha sık görülür.
• Diskteki kompresyon anulusta gerilime sebep olur, liflerde açısal değişiklikler olur ve stabilite artar.
• Diskteki aşınma, kuvvet artışı ve yaşlanmayla artar.

Bending

• Hareket sırasında segmentte oluşan kompresyon, makaslama ve gerilim kuvvetlerinin kombinasyonudur.
• Fleksiyona bending sırasında posterior annulus direnç gösterir.
• Posterior longitudinal ligament, kapsül ve anterior segmentler üzerine olan anterior kompresif kuvvetler, diskin yer değiştirmesine (çıkmasına) neden olur.
• Ekstansiyon için anterior segmente uygulanan posterior kompresif kuvvetler ile eklemde ve anterior longitudinal ligamentte gerilim yükü oluşur.

Torsiyon

• Aksiyal rotasyon ve birkaç hareketin birleşmesi ile oluşur.
• Eklem kompresyonu nedeniyle bazı hareketlerde sertlik oluşabilir; fleksiyon L3-4'te torsiyonel sertliği arttırır (tutulma).

Makaslama

• Karşıt güçlerin aynı noktaya uyguladığı kuvvettir.
• Karmaşık hareketler sonucu özellikle disklere binen yük artar.
• Diskte bir aşınma varsa yaralanma meydana gelir.

Fleksiyon, Ekstansiyon ve Lateral Fleksiyon-Rotasyon

• Fleksiyonda superior vertebra anterior tilt yapar ve ileriye doğru kayar (anterior gliding).
  • İntervertebral foramina genişler, nucleus pulposus posteriora kayar ve anteriorda kompresyon kuvveti oluşur.
  • Gerilim kuvveti posterior annulus, flavum, kapsül ve posterior longitudinal ligament üzerindedir.
• Ekstansiyonda superior vertebra posteriora tilt ve kayma yapar.
  • İntervertebral foramina daralır ve nucleus pulposus anteriora hareket eder.
• Lateral Fleksiyon-Rotasyonda superior vertebra inferiora doğru yer değiştirir.
  • Hareket yönünde konkavite, karşı yönde ise konveksite oluşur.
  • Konveks tarafta gerilim kuvveti, konkav tarafta ise kompresyon kuvveti meydana gelir.

Servikal Omurga

• Servikal omurga, baş ile toraks arasında 7 adet vertebradan oluşur.
  • Fleksiyon, ekstansiyon ve rotasyon hareketlerine izin veren stabil bir kolondur.
• Servikal bölgede 1. ve 2. omurlar diğer omurlardan yapısal farklılık gösterir.
  • 7. boyun omuru da servikal ve torakal bölge arasında geçiş vertebrası olması nedeniyle morfolojik farklılığa sahiptir.
• Servikal omurga, en küçük ve en hareketli vertebralara sahiptir.
• Servikal vertebralar transvers proseslerinde bir foramen bulunması (foramen transversarium) ile torakal ve lumbal vertebralardan ayırt edilebilir. -Bu foramenin içinden 7. vertebra hariç vertebral arter, venöz pleksus ve sempatik pleksus geçer.
• Processus spinozus'ları 7. servikal vertebra hariç kısadır.
• Birinci ve ikinci servikal vertebralar fleksiyon ve ekstansiyondan başka rotasyon görevi de yapacak yapıdadır.
• Aşağı servikal vertebralar normalde lordotik dizilimdedir, yukarı servikal vertebralardan daha stabildir ve spinal kanal daha dardır.
  • Kanal dar olduğundan omuriliğe az yer kalır, bu nedenle bu bölgedeki yaralanmalarda daha fazla omurilik yaralanması olur.

Servikal Vertebralar: Atlas, Aksis ve C7

• Atlas: Birinci servikal vertebraya verilen isimdir.
  • Vertebra cismi (corpus) ve gerçek bir spinöz prosesi yoktur.
  • Ağırlık taşıma görevini lateral mass denilen yapılar üstlenir.
  • Lateral mass'ın alt ve üst yüzeylerinde eklem yüzleri vardır.
    • Üstte yer alan eklem yüzeyi oksipital kondillerle, altta yer alan eklem yüzeyi ise ikinci servikal vertebra ile eklem yapar.
• Aksis: İkinci servikal vertebraya verilen isimdir. - Diğer servikal vertebraların tüm özelliklerini gösterir. - En belirgin özelliği cisminden yukarıya doğru uzanan bir çıkıntısı olmasıdır. - Bu çıkıntıya "Dens" (processus odontoideus) denir.
• C7 Omur: Vertebra prominens olarak da bilinir.
  • Spinöz prosesi en uzun olan vertebradır ve oldukça kalın ve horizontal olarak uzanır.
  • Buraya ligamentum nuchae ile sırtın derin ve yüzeyel kasları yapışır.
  • Transvers prosesleri oldukça geniştir.

Servikal Bölge Vertebral Ligamentler

• Servikal bölgedeki vertebral ligamentler üçe ayrılır: - Eksternal kranioservikal ligamanlar - İnternal kranioservikal ligamanlar - Vertebra ligamanları
• Eksternal Kranioservikal Ligamanlar:
  • Kraniyumu atlas ve aksis'e bağlayan ligamanlardır ve kafatası hareketlerinin rahat yapılabilmesi için oldukça gevşek yapıda bağlanmıştır.
  • Türleri:
    • Anterior atlanto-oksipital membran (atlasın ön arkusunun üst kenarı ile foramen magnum'un ön kenarı arasında uzanır)
    • Posterior atlanto-oksipital membran (Antetiordan daha geniş ama daha incedir)
    • Eklem kapsülleri, Oksipital kemiğin kondilleri ile atlasın üst eklem yüzlerini çevreler
    • Anterior longitudinal ligaman: Kafa tabanından sakruma kadar uzanır.
    • Ligamentum nuchae: Oksipital kemiğin protuberensiya oksipitalis eksternus'u ile atlasın posterior tüberkülü arasında uzanan, fibroelastik yapıda membrandır.
• İnternal Kranioservikal Ligamanlar: - Vertebra cisimlerinin arka yüzünde yer alır. - Kranioservikal bölgenin güçlenmesine katkıda bulunur ve aşırı hareketin yapılmasını önler. - Türleri: - Tektorial membran: Vertebral kanal içerisinde yer alır. - Atlasın transvers ligamanları: Densin arka yüzündedir. - Apikal ligaman: Densin apeksinden foramen magnumun anteriorunun orta kısmına uzanır ve başın aşırı fleksiyonunu engeller. - Alar ligaman: Densin superolateralinden yukarıya ve laterale uzanır ve atlanto-oksipital eklemdeki aşırı rotasyonu kontrol eder. - Ligamentum accessorium: Densin tabanından, atlasın massa lateralisine uzanır ve atlanto-aksiyal eklemdeki aşırı rotasyonları kontrol eder.
• Vertebra Ana Ligamanları: Anterior longitudinal ligaman, posterior longitudinal ligaman, ligamentum flavum, supraspinöz ligaman, interspinöz ligaman, intertransvers ligaman.

Servikal Eklemler

• Servikal eklemler üçe ayrılır: -Atlanto-oksipital eklem (articularis atlantooccipitale) -Atlanto-aksiyal eklem (articularis atlanto-axialis) -İnterservikal eklemler (C2-C7)
• Atlanto-Oksipital Eklem: Atlas eklem yüzeyi konkav, oksiput eklem yüzeyi ise konvekstir.
  • Doğal yapısal stabilite sağlar.
• Atlanto-Aksiyel Eklem: Atlasın yatay düzlemde rotasyonu için pivot eklem olarak tanımlanır. - Kraniyoservikal bölgedeki toplam rotasyonunun yaklaşık %50'si bu eklemde meydana gelir.
• İnterservikal Eklemler: C2'den C7'ye kadar apofizyal eklemlerin faset yüzleri yaklaşık olarak frontal ve horizontal düzlemler arasında oryantasyon gösteren 45° açılı bir çatının üzerine yerleştirilmiş kiremitler gibidir.

Kranyoservikal Eklemlerin Hareket Açıklıkları

  - Kranyoservikal eklemlerin hareket açıklıkları üç düzlemde incelenir: sagittal, horizontal ve frontal düzlemler.
  -Atlanto-oksipital eklemde sagittal düzlemde fleksiyon 5°, ekstansiyon 10°; horizontal düzlemde hareket göz ardı edilebilir; frontal düzlemde lateral fleksiyon 5°'dir.
  -Atlanto-aksiyal eklemde sagittal düzlemde fleksiyon 5°, ekstansiyon 10°; horizontal düzlemde aksiyal rotasyon 35-40°; frontal düzlemde hareket göz ardı edilebilir.
 - İnterservikal bölgede sagittal düzlemde fleksiyon 35-40°, ekstansiyon 55-60°; horizontal düzlemde aksiyal rotasyon 30-35°; frontal düzlemde lateral fleksiyon 30-35'dir.
 - Bütün kranyoservikal bölgede sagittal düzlemde fleksiyon 45-50°, ekstansiyon 75-80°; horizontal düzlemde aksiyal rotasyon 65-75°; frontal düzlemde lateral fleksiyon 35-40'tır.

Servikal Bölge Kasları

• Kaslar motor sistemin bütün parçalarına reaksiyon gösteren aşırı duyarlı yapılardır.

• Sadece başlı başına hareketleri üretmekle kalmaz, aynı zamanda spinal kasların omurgayı kontrol etmek ve stabilize etmek gibi çok önemli görevleri vardır.

• Omurganın herhangi bir bölgesindeki biyomekanik anormallikler herhangi bir yerde ikincil bir disfonksiyona sebep olabilir.

• Servikal bölge kasları posterior ve anterolateral servikal kaslar olarak ikiye ayrılır.

  • Posterior Servikal Kaslar: - Yüzeyel Grup: Trapez ve levator skapula kasları. - Orta Grup: Splenius kapitis ve splenius servisis kasları. - Derin Grup: Erektör spina kasları.
  • Anterolateral Servikal Kaslar:
    • Platysma
    • Sternokleidomastoid
    • Hyoid kaslar
    • Skalen kaslar
    • Longus koli ve longus kapitis kasları
  • Posterior kasların çoğunluğu baş ve boyun ekstansiyonunu sağlar.
  • Anterolateral servikal boyun kasları ise baş ve boyun fleksiyonu, lateral fleksiyon ve rotasyonunu sağlar.
  • Posterior servikal kasların kontraksiyonu normal servikal lordozu artırır, böylece omurganın eğilmesi yönündeki eğilimde artış olur. -Anterior derin servikal kaslar boynu, özellikle de orta servikal segmenti sertleştirerek ve stabilize ederek postural ve segmental kontrolde önemli bir fonksiyon sağlar. -Longus kapitis ve longus kolli gibi derin kaslar postürü destekleme rolünün yanında daha az ama devamlı tonik aktivite gösterirken, sternokleidomastoid gibi yüzeyel boyun kaslarının dönme momenti (tork) oluşumunda büyük fonksiyonu vardır.

• Boyun kasları diğer çizgili kasların çoğuna göre daha yüksek oranda (%80) afferent fibriller içerir, bu da boyun kaslarının daha hassas olmasını sağlar.

• Limbik sistem fonksiyonundaki bozukluklar (anksiyete gibi) bu kasları primer olarak etkiler ve spazma girerler.

Sagital Düzlem Kinematiği

• Kranyoservikal bölgedeki toplam sagital düzlem hareketinin yaklaşık %20-25'i atlanto-oksipital ve atlanto-aksiyal eklemde, geri kalanı C2-C7 apofiz eklemlerinde oluşur.
• Servikal vertebral kanal hacmi tam fleksiyonda en fazla, ekstansiyonda en azdır.
• Ortalama olarak, en büyük sagital düzlem açısal yer değiştirme C4-C5 veya C5-C6 seviyelerinde olur. - Bu durum yüksek spondiloz ve hiperfleksiyonla ilişkili kırık insidansını açıklar.
• Fleksiyon ve Ekstansiyon Artrokinematiği: - Atlanto Oksipital Eklem (5 derece flex): Konveks oksipital kondiller fleksiyon sırasında konkav olan atlas üzerinde öne doğru rolling yapar. - Atlanto Aksiyal Eklem (5 derece flex): Atlanto aksiyal eklemde 5 derece flek. olur, Atlas, flek. sırasında öne tilt yapar. - İnterservikal Eklem (35-40 derece Flex.): Fleksiyonda üst faset eklem, alt faset eklem üzerinde süperior ve anteriora kayar. -Atlanto-Oksı̇pı̇tal Eklem (10 Derece Ekst): Konveks olan oksipital kondiller ekstansiyon sırasında konkav olan atlas üzerinde arkaya doğru rolling yapar. . -Atlanto aksiyel eklemde 10 derece ekstansiyon olır. Atlas ekstansiyon sırasında arkaya tilt yapar, ınterservikal eklem alt fasetler ınferıor ve posterıora ilerler.
• Protraksiyon Retraksiyon Osteokinematiği: - Normal yetişkinde 6.23 cm protraksiyon, 3.34 cm retraksiyon vardır.
  • Doğal dinlenme pozisyonu genellikle tam retrakte pozisyondan yaklaşık %35 öndedir.
  • Başın protraksiyonu alt-orta servikal omurgayı fleksiyona alırken aynı anda üst kranyoservikal bölgeyi ekstansiyona alır.
  • Başın retraksiyonu alt-orta servikal omurgayı ekstansiyona alırken aynı anda üst kranyoservikal bölgeyi fleksiyona alır.
  • Her iki harekette de alt-orta servikal omurga başın translasyonunu izler.
  • Faydalı hareketlerdir, görmeyi iyileştirmek ile ilişkilidir.
  • Kranyoservikal rotasyon her yöne 65-75° arasında değişir.
    • Gençlerde daha fazladır, yaşla birlikte azalır.
• Horizontal Düzlem Kinematiği
  • 80 derecelik aktif rotasyona sahip bir kişinin göz hareketi ile birlikte toplam 160-170 derecelik ek yatay düzlem hareketi oluşturur.
  • Rotasyonun yaklaşık yarısı atlantoaksiyal eklemdedir.
  • Atlasın düz eklem yüzeyi transvers ligamentle beraber densin kavisli eklem yüzeyi üzerinde slide hareketi yapar ve 35-40° rotasyon üretir.
  • Atlanto-oksipital eklemde rotasyon oldukça sınırlıdır.
  • İnterservikal eklemlerde C2'den C7'ye rotasyonda alt fasetler rotasyonla aynı yönde posterior ve hafifçe inferiora slide yaparken rotasyona zıt yönde de anterior ve hafifçe superior yönde slide yapar.
    • C2-C7 ve atlantoaksiyel eklem eşit derecelerde rotasyona katılır (30-35°). Atlanto-oksipital ise neredeyse katılmaz. . Lateral fleksiyonun 5 derecesi atlanto oksipital eklemde oluşur.
  • Atlantoaksial eklem ise harekete neredyse katılmaz. -Servikal bölgedeki 35-40 derece lateral fleksı̇yonun çogunlugu C2-C7'de meydana gelır.
  • Oksıpı̇tal kondı̇llerı̇n rollı̇ng hareketı̇ atlasnın superı̇örfasetı̇nde gerçekleşı̇r. - Slı̇de hareketı̇ne zıt yönlü rollı̇ng yapması beklenı̇r.
  • Lateral fleksı̇yon sırasında ınterservı̇kal eklemlerı̇n ınferı̇ör faset eklemler aynı yöne dogru ı̇nferı̇ör ve hafı̇fce posterı̇ör yönde slı̇de yaparken karsı̇ tarafın fasetlerı̇ superı̇ör ve hafı̇fce anterı̇ör Yönde slı̇de hareketı̇ yapar.

Servikal Bölge Patomekaniği

• Servikal İnstabilite: Travma sonrasında ligamentöz yaralanma ve kemik yapıdaki hasar başlıca servikal instabilitenin nedenidir.
• Bir ligamanın etkinliği yalnızca onun gücüne değil aynı zamanda fonksiyon gördüğü moment kolunun uzunluğuna bağlıdır.
  • Ligamentöz yaralanma oldukça ciddi bir durumdur, hafif hasarda ligamanlar iyileşebilirken yırtıklarında iyileşme söz konusu olmaz.
    • Diğer yandan kemiksel hasarda iyileşme ve füzyon sürecinde en önemli olay kırık fragmanlarının uç uca gelmesi ve immobilitesidir.
• Servikal Düzleşme: Esas önemli nokta paravertebral kas spazmıdır.
  • Kas spazmı disk herniasyonu sonucu olabileceği gibi emosyonel gerilim, travma, enfeksiyon ve hatalı pozisyonlama (bilgisayar başında oturma) sonucu da gelişebilir.
• Whiplash Yaralanma: Bu tip boyun hasarı genellikle bir hiperekstansiyon yaralanmasıdır ancak servikal omurganın ani hiperfleksiyonu ve yana eğilmesi ile de ortaya çıkabilir, sıklıkla otomobil kazalarından sonra görülür. - Bu hareket açıklığı ise servikal omurganın fizyolojik hareket sınırları içerisinde değildir. - Bunun sonucunda kas ve bağlar gibi yumuşak doku elemanlarında, intervertebral diskte, kemik yapı ve faset eklemlerde değişik derecelerde yaralanma ortaya çıkar.
• Servikal Spondiloz ve Servikal Disk Herniasyonu: Servikal spondiloz, servikal omurgada meydana gelen dejenerasyon, osteofit oluşumu ve intervertebral disk bozukluklarını tanımlar. - Servikal diskopati, nöral kompresyona yol açtığından hasta genellikle enseden başlayan, omuz ve kola yayılan ağrıdan şikayet eder.
  • Uzun süreli nöral kompresyon duyusal kayba (hipoestezi ya da anestezi), refleks kaybına veya motor kayba (güçsüzlük veya atrofi) neden olur.
    • Travma ya da ani hareket sonrası ortaya çıkan akut disk protrüzyonunda ağrı daha şiddetlidir, kola yayılım belirgindir ve nörolojik defisitlerin belirmesi zaman alabilir.
• Konjenital Muskuler Tortikollis: SCM kasının tek taraflı kontraktürü sonucu gelişir ve baş ve boynun asimetrik deformitesidir. -Baş kasın kısaldığı tarafa doğru tilt yapmış ve çene karşı tarafa doğru rotasyona gitmiştir.
• Oksipitalizasyon: Atlantooksipital eklemin konjenital yokluğudur, bu nedenle baş ile evet-hayır hareketi yapılamaz.
• Klippel-Feil Sendromu: İki ya da daha fazla servikal vertebranın ön ve arka elemanlarının füzyonunda meydana gelir ve diğer adı blok vertebradır. - Füzyon nedeni ile intervertebral diskler ortadan kalkar, spinöz çıkıntılar bir blok halinde birleşir. - 3 ana belirtisi vardır: kısa boyun, saçlı derinin normal yerinin altına inmesi ve boyun hareketlerinde limitasyon.

Bu test, omurganın anatomik yapısı, temel işlevleri ve ligamentleri hakkında sorular içerir. Omurga bölgeleri, omurların sayısı ve fizyolojik eğrilikleri gibi konuları kapsar. Bilginizi ölçmek için harika bir kaynak.