रूदरफोर्डचा विकीरण प्रयोग

रूदरफोर्डचा विकीरण प्रयोग

• रूदरफोर्डने अल्फा कणांच्या सोनेच्या पत्र्यावर होणाऱ्या संवादासाठी एक प्रयोग केला.
• अल्फा कणांना सोनेच्या पातळ पत्र्याभोवती ठेवलेल्या स्क्रिनवरून त्यांचा मार्ग पाहिला जात होता.
• जर अल्फा कण सर्वत्र एकसमान वितरित असतील तर ते सर्व पत्र्यातून सरळ जाईल.
• पण, बहुतेक अल्फा कण सर्वसामान्य मार्गाने पत्र्यातून गेले.
• काही अल्फा कणांचे मार्ग थोड्या कोनाने विचलित झाले.
• काही अल्फा कणांचे मार्ग मोठ्या कोनाने विचलित झाले.
• एका अल्फा कणाचा मार्ग पूर्णपणे विरुद्ध दिशेने वळला.
• ही निरीक्षणे रूदरफोर्डला अणूच्या संरचनेतील एक नवीन मॉडेल मांडण्यास प्रेरित केली.
• त्या मॉडेलमध्ये, अणूत बहुतेक जागा रिकामी आहे, आणि अणूच्या केंद्रस्थानी एक जड आणि धनभारित केंद्रक असते.

रूदरफोर्डचे अणुप्रारूप

• अणूच्या आत बहुतेक जागा रिकामी असते.
• अणुच्या केंद्रस्थानी एक जड, धनभारित केंद्रक असते.
• इलेक्ट्रॉन्स केंद्रकाभोवती फिरतात.
• रूदरफोर्डचे मॉडेल 1913 मध्ये नील्स बोहरने सुधारले.

इलेक्ट्रॉनिक कॉन्फिगरेशन आकृती

• प्रत्येक अणूला त्याच्या स्वतःचे इलेक्ट्रॉनिक कॉन्फिगरेशन असते, ज्यामध्ये इलेक्ट्रॉन्स केंद्रकाभोवती कशा प्रकारे व्यवस्थित राहतात हे दर्शवते.
• आकृतीतील प्रत्येक बिंदू एका इलेक्ट्रॉनचे प्रतिनिधित्व करतो.
• प्रत्येक वर्तुळ एका इलेक्ट्रॉन शेलचे प्रतिनिधित्व करतो.
• हायड्रोजन (H) - एक वर्तुळात एक बिंदू.
• हेलीअम (He) - एका वर्तुळात दोन बिंदू.
• कार्बन (C) - एका वर्तुळभोवती बिंदूंचे व्यवस्थित व्यवस्थापन.
• निऑन (Ne) - दोन संकेंद्रित वर्तुळांमध्ये बिंदूंचे व्यवस्थित व्यवस्थापन.
• सोडिअम (Na) - तीन संकेंद्रित वर्तुळांमध्ये बिंदूंचे व्यवस्थित व्यवस्थापन.

अतिरिक्त माहिती

• ग्रंथात सादर केलेले काही संयुगे आणि त्यांचे सूत्र आहेत:
• H₂
• HCl
• CH₄
• HBr
• HI
• Na
• ग्रंथात क्लोरीन, ऑक्सिजन, सल्फर, नायट्रोजन, कार्बन आणि फ्लोरीन हे घटक आणि त्यांचे रासायनिक सूत्र देखील सादर केले आहेत.

या क्विझमध्ये रूदरफोर्डच्या विकीरण प्रयोगाबद्दल सखोल माहिती दिली गेली आहे. यात अणूच्या संरचनेवर येणाऱ्या महत्त्वाच्या निरीक्षणांचा समावेश आहे, ज्यामुळे अणूप्रारूपाची नवीन संकल्पना मांडली गेली. विद्यार्थ्यांना या प्रयोगातून अणूची रचना आणि इलेक्ट्रॉनिक कॉन्फिगरेशन समजून घेता येईल.