Noli Me Tangere: Kaligirang Pangkasaysayan

Narito ang mga study notes tungkol sa kaligirang pangkasaysayan ng Noli Me Tangere:

Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere

• Ang Noli Me Tangere ay unang nobela ni Jose Rizal, na isinulat niya noong siya ay 24 taong gulang, at inialay sa Inang Bayan. Naglalahad ito ng kanser ng lipunan sa panahon ng mga Espanyol.
• Hango sa Ebanghelyo ni San Juan (20:13-17) sa Bibliya, ang "Noli Me Tangere" ay isang pariralang Latin na nangangahulugang "Huwag mo akong salingin" o "Touch Me Not" sa Ingles.

Layunin ni Rizal sa Pagsulat

• Rizal: ang aklat ay naglalaman ng mga bagay na walang sinuman ang makapangahas na bumanggit at pinangahasan niyang gawin ang hindi mapangahasang gawin ng sinuman.
• Layunin ni Rizal na sagutin ang paninirang-loob na matagal nang ikinulapol sa mga Pilipino at ilarawan ang kalagayan ng lipunan.
• Itinambad niya ang pagpapaimbabaw sa relihiyon at ipinakilala ang kaibahan ng tunay sa di-tunay na relihiyon.
• Layunin din ni Rizal na iangat ang tabing upang ipakita kung ano ang nasa likod ng madaya at nakasisilaw na pangako ng pamahalaan.
• Sinabi niya sa mga kababayan kung ano ang mga kapintasan, bisyo, at pagwawalang-bahala sa mga pagdaralita na nagpapakita ng karuwagan at tunay na masisisi sa kanila at nagpakita siya ng kabaitan at karampatang paggalang

Kondisyon ng Pilipinas Bago Isinulat ang Noli Me Tangere

• Nakita ni Rizal ang kalunos-lunos na kondisyon ng Pilipinas dahil sa pang-aalipin at pang-aabuso ng mga Espanyol.
• Kabilang dito ang panghahagupit ng mga guardia civil, pagmamalupit sa mga kabataan at kababaihan, at kawalang-katarungan.
• Nakaranas rin si Rizal ng kalupitan nang siya'y paluin sa bibig at likuran dahil hindi siya nakapagbigay-galang sa isang tenyente ng guardia civil.

Impluwensya at Inspirasyon ni Rizal

• Aklat na The Wandering Jew (Ang Hudyong Lagalag) at Uncle Tom's Cabin ni Harriet Beecher Stowe ang nagbigay inspirasyon kay Rizal.
• The Wandering Jew: tungkol sa isang lalaking kumutya kay Hesus at pinarusahan na maglakad sa buong mundo nang walang tigil.
• Uncle Tom's Cabin: naglalarawan sa mga aliping Negro na pinagmamalupitan sa kamay ng mga puti.

Proseso ng Pagsulat at Paglalathala

• Plano ni Rizal na gawin ang nobela sa pagtutulungan ng mga kapwa niya manunulat sa Madrid ngunit hindi natuloy.
• Sinimulan niya ang pagsulat sa Madrid, ipinagpatuloy sa Paris, at tinapos sa Alemanya.
• Nakaranas si Rizal ng hirap sa pananalapi at nagtipid upang makaipon para sa pagpapalimbag ng nobela.
• Tinulungan siya ni Dr. Maximo Viola na maipalimbag ang 2,000 sipi ng nobela sa Berlin, Alemanya.

Pagkatapos Mailathala ang Noli Me Tangere

• Marami ang humanga sa nobela, ngunit marami rin ang nagalit, lalo na ang mga prayle.
• Nangamba ang kamag-anak at kaibigan ni Rizal para sa kanyang buhay dahil sa mga reaksyon sa nobela.

Pagbabalik ni Rizal sa Pilipinas

• Nais niyang bumalik sa Pilipinas upang maoperahan ang kanyang ina, mabatid ang dahilan kung bakit hindi siya tinugon ni Leonor Rivera, at malaman ang naging bisa ng kanyang nobela.

Reaksyon ng Pamahalaan

• Ipinatawag si Rizal sa Malacañang upang usisain tungkol sa nobela at ipinailalim sa masusing pagsusuri ng mga kaaway.
• Ipinagbawal ang pag-aangkat, pagpapalimbag, at pagpapakalat ng nobela sa Pilipinas.

Paglisan ni Rizal sa Pilipinas

• Umalis siya upang ilayo ang kanyang pamilya at kaibigan sa kapahamakan at naniniwalang makakalaban siya nang maigi sa mga kaaway kapag nasa ibang bansa.

Mga Tuligsa sa Umatake sa Nobela

• Sumulat si Rizal ng mga tuligsa laban sa mga umatake sa kanyang nobela, tulad ng La Vision Del Fray Rodriguez at Por Telefono.
• Nagsisilbing liwanag sa dilim ang nobela na naging daan sa pagkagising sa natutulog na damdaming makabayang ng mga Pilipino.

Tala Ukol sa Buhay ni Dr. Jose P. Rizal

• Ipinanganak noong Hunyo 19, 1861 sa Calamba, Laguna.
• Mga magulang: Don Francisco Mercado Rizal at Don Teodora Alonsa Realonda.
• Bininyagan noong Hunyo 22, 1861.
• Unang guro: Donya Teodora.
• Nag-aral sa Ateneo Municipal at Unibersidad ng Santo Tomas.
• Naglakbay sa Europa at nagtapos ng medisina.
• Sinulat ang Noli Me Tangere sa Europa (Madrid, Paris, Alemanya).
• Nagbalik sa Pilipinas at itinatag ang La Liga Filipina.
• Ipinatapon sa Dapitan at nagboluntaryo bilang military doctor sa Cuba.
• Hinuli at binaril sa Bagumbayan noong Disyembre 30, 1896.