Nobela: Kahulugan at Elemento

Narito ang mga study notes tungkol sa nobela at sa Noli Me Tangere:

Ano ang Nobela?

• Isang mahabang kathang pampanitikan.
• Naglalahad ng mga pangyayaring pinaghahabi sa isang mahusay na pagbabalangkas.
• Ang pinakapangunahing sangkap ay ang pagkakalabas ng hangarin ng tauhan at ng hangarin ng katunggali.
• Isang masining na pagsasalaysay ng maraming pangyayaring magkasunod at magkakaugnay.
• Mahalagang uring pampanitikan na nagpapakita ng mga pangyayari na isinulat sa pinakamaayos na pagpaplano at pagbabalangkas.
• Madalas sumasalamin sa mga isyu sa lipunan.

Mga Elemento ng Nobela

• Tagpuan: Lugar at panahon ng mga pinangyarihan.
• Tauhan: Nagpapagalaw at nagbibigay buhay sa nobela.
• Banghay: Pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.
• Pananaw: Panauhang ginagamit ng may-akda.
• Tema: Paksang-diwang binibigyan ng diin sa nobela.
• Damdamin: Nagbibigay buhay sa mga pangyayari.
• Pamamaraan: Istilo ng manunulat.
• Pananalita: Diyalogong ginagamit sa nobela.
• Simbolismo: Nagbibigay ng mas malalim na kahulugan sa tao, bagay, at pangyayari.

Noli Me Tangere

• Nobelang nagmulat sa mga mata ng ating mga ninuno sa pang-aabuso at katiwalian ng mga Espanyol.

Kaligirang Pangkasaysayan ng Noli Me Tangere

• Unang nobela ni Dr. Jose Rizal.
• Buong pangalan ni Rizal: Jose Protasio Rizal Mercado y Alonzo Realonda.
• Mga magulang ni Rizal: Francisco Rizal Mercado y Alejandro at Teodora Alonzo Realondo y Quintos.
• Ipinanganak siya noong Hunyo 19, 1861, sa Calamba, Laguna.
• Nag-aral ng medisina sa Maynila at ipinagpatuloy sa Universidad Central de Madrid noong Mayo 1882.
• Sinimulang isulat noong siya ay 24 taong gulang.
• Inihandog niya ito sa Inang-Bayan at inilalarawan ang kanser ng lipunan sa ilalim ng pamamahala ng mga Espanyol.
• Pamagat na "Noli Me Tangere" ay salitang Latin na nangangahulugang "Huwag mo akong Salingin".
• Galing sa ebanghelyo ni San Juanito 20:13-17.
• Nagbigay inspirasyon kay Rizal ang tatlong aklat: "The Wandering Jew" ni Eugene Sue at "Uncle Tom's Cabin" ni Harriet Beecher Stowe.
• "The Wandering Jew" ay kwento ng isang lalaking kinukutya si Hesus habang papunta sa Golgota.
• "Uncle Tom's Cabin" ay tungkol sa pagmamalupit ng mga puting Amerikano sa mga Aliping Negro.
• Nilayon ng mga aklat na nagbigay inspirasyon kay Rizal na lumikha ng isang nobelang maglalarawan sa pag-aapi ng mga Kastila sa mga Pilipino.
• Sinimulan ni Rizal ang pagsusulat ng Noli Me Tangere bago matapos ang 1884 sa Madrid.
• Sa simula, plano niyang makipagtulungan sa mga kaibigang Pilipinong manunulat sa Madrid.
• Hindi nagbigay ng kontribusyon ang mga kaibigan niya, kaya tinapos niyang mag-isa.
• Nagtungo siya sa Paris noong 1885 at natapos niya ang sangkapat (3/4) na bahagi ng nobela.
• Natapos ang huling bahagi ng nobela sa Alemanya noong Pebrero 21, 1887.
• Si Dr. Maximo Viola ang nagpahiram ng 300 piso para sa pagpapalimbag ng 2,000 sipi sa Berliner Buchdruckrei-Action-Gesselschaft, Berlin.
• Natapos ang pag-iimprenta at lumabas ang nobela noong Marso 21, 1887.
• Hinangaan ni Ferdinand Blumentritt ang "Noli Me Tangere" pagkatapos mailimbag.
• Ipinagbawal ang pagpapakalat nito sa Pilipinas dahil umano sa supersibong nilalaman.
• Sa kanyang liham kay Ferdinan Blumentritt, ipinaliwanag ni Rizal ang mga layunin niya sa pagsulat nito.
• Layunin ng pagsulat: Ipagtanggol ang mga Pilipino laban sa paninirang-puri ng mga kastila, ilahad ang tunay na kalagayang panlipunan, ilantad ang maling paggamit ng relihiyon.
• Ilahad ang pagkakaiba ng tunay at huwad na relihiyon, mailahad ang kasamaan at pagpapaimbabaw at mailarawan ang mga kamalian, masasamang gawi, at kahirapan ng buhay.
• Bumalik si Rizal sa Pilipinas sa kabila ng babala upang alamin ang epekto ng nobela.
• Nagbabalik upang maoperahan ang kanyang ina sa lumalalang katarata at upang malaman bakit hindi tinugon ni Leonor Rivera ang kanyang mga liham.
• Ikinatuwa ng kanyang pamilya ang pagbabalik niya, subalit puno rin ng pangamba dahil posibleng panganib.
• Ipinatawag siya ni Gobernador Heneral Emilio Tererro sa Malacanang tungkol sa supersibong nilalaman, ngunit itinanggi ni Rizal.
• Lumisan si Rizal muli sa Pilipinas noong Pebrero 3, 1888, dahil sa lumalaking banta.
• Ipinagtanggol niya ang “Noli Me Tangere” sa pamamagitan ng mga akdang "La Vision Del Fray Rodriguez" at "Por Telefono".
• Ang “Noli Me Tangere” ay hindi lamang nobela kundi isang makasaysayang akda na nagmulat sa mga Pilipino.
• Daan ito upang ipakita ang katotohanan, ilantad ang kanser ng lipunan, at isulong ang damdaming makabayan.