Ngân hàng câu hỏi Triết học Mác - Lê-nin

Tuyệt đối hóa vai trò của vật chất dẫn đến việc bỏ qua tác động của ý thức, gây ra suy nghĩ phiến diện và hạn chế.

Tuyệt đối hóa vai trò của ý thức dẫn đến việc xem nhẹ vai trò của vật chất, dẫn đến quan điểm chủ quan duy ý chí.

Quan điểm triết học cho rằng cảm giác của con người là cơ sở quyết định mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng.

Nguyên tắc phát triển giúp chúng ta tránh những suy nghĩ phiến diện, siêu hình, thay vào đó là nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện và khách quan.

Vận động là sự thay đổi vị trí, trạng thái của sự vật, hiện tượng, còn phát triển là vận động tiến lên theo chiều hướng tích cực, tiến bộ.

Cấu trúc bao gồm 2 nguyên lý (vật chất và ý thức), 3 quy luật (phủ định của phủ định, mâu thuẫn, lượng chất), 6 cặp phạm trù.

Quan điểm cho rằng các sự vật, hiện tượng và các quá trình trong thế giới có sự liên hệ, tác động, ảnh hưởng lẫn nhau.

Tính khách quan của mối liên hệ là mối liên hệ vốn có của sự vật, hiện tượng, không phụ thuộc vào ý muốn của con người.

Từ nguyên lý về mối liên hệ phổ biến, cần tránh tư duy siêu hình, phiến diện, đồng thời cũng cần tránh tư duy bảo thủ, trì trệ trong mọi hoạt động nhận thức và thực tiễn.

Sự phát triển mang tính khách quan vì nó bắt nguồn từ bên trong bản thân sự vật, hiện tượng.

Tri thức kinh nghiệm là loại tri thức được hình thành trực tiếp từ thực tiễn sản xuất, dựa trên trải nghiệm cá nhân và quan sát thực tế.

Chủ nghĩa duy vật biện chứng cho rằng ý thức là sự phản ánh chủ động, sáng tạo của thế giới khách quan vào bộ óc con người.

Cảm giác là hình thức nhận thức đơn giản nhất, phản ánh một cách trực tiếp các thuộc tính riêng biệt của sự vật, tác động lên các giác quan.

Tri giác là hình thức nhận thức phức tạp hơn, phản ánh sự vật một cách toàn diện, dựa trên nhiều giác quan và kinh nghiệm.

Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định phản ánh năng động, sáng tạo là hình thức phản ánh cao nhất, thể hiện qua hoạt động suy nghĩ, sáng tạo của con người.

Chủ nghĩa duy vật siêu hình tồn tại ở nền triết học Hy Lạp cổ đại.

Cuộc khủng hoảng về thế giới quan trong các nhà Vật lý học cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX được dẫn dắt bởi những phát minh khoa học mới như hiện tượng phóng xạ, thách thức những lý thuyết cũ.

Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, vận động và đứng im là hai mặt của một quá trình. Đứng im là trạng thái đặc biệt của vận động, khi tốc độ vận động rất chậm hoặc không thể nhận biết được.

Phương thức tồn tại của vật chất là vận động.

Sự tồn tại của sự vật được thể hiện qua quá trình biến đổi không ngừng, chuyển hóa và tiếp nối, gọi là vận động.

Quan điểm cho rằng vật chất và ý thức tồn tại độc lập, không cái nào tác động lên cái nào. Nói cách khác, vật chất tồn tại khách quan, không phụ thuộc vào ý thức của con người.

Hiện tượng phóng xạ chứng minh rằng nguyên tử có thể bị phân rã, biến đổi thành các nguyên tử khác. Điều này chứng minh rằng vật chất có thể thay đổi và biến đổi, không bất biến như trước đây

Lao động là hoạt động mục đích, có ý thức của con người nhằm biến đổi tự nhiên cho phù hợp với nhu cầu của mình. Thông qua lao động, con người ngày càng nâng cao nhận thức về thế giới, từ đó hình thành và phát triển ý thức.

Vật chất là phạm trù triết học chỉ thực tại khách quan, tồn tại độc lập với ý thức của con người. Vật chất có thể biến đổi, nhưng vẫn tồn tại khách quan, không phụ thuộc vào việc chúng ta có nhận thức được hay không.

Trong quy luật lượng – chất, giới hạn là điểm chuyển đổi giữa hai trạng thái lượng và chất. Ví dụ, giới hạn 00c đến 1000c của nước là điểm chuyển đổi từ trạng thái lỏng sang trạng thái khí, hay giai đoạn chuyển tiếp từ sự tích lũy lượng đến sự thay đổi chất.

Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, mọi vật chất đều có thuộc tính tồn tại khách quan. Điều này có nghĩa là vật chất tồn tại độc lập với ý thức của con người, không phụ thuộc vào việc chúng ta có nhận thức được hay không.

Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, thế giới thống nhất ở tính vật chất. Nghĩa là mọi sự vật, hiện tượng đều có bản chất vật chất, đều tồn tại khách quan và có thể nhận thức được.

Các nhà triết học duy vật thời kỳ cổ đại thường đồng nhất vật chất với vật thể. Nói cách khác, họ coi vật chất là những thứ cụ thể, hữu hình, có thể cảm nhận được bằng giác quan.

Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, tồn tại khách quan là sự tồn tại bên ngoài con người, độc lập với ý thức của con người. Nghĩa là vật chất tồn tại bất kể chúng ta có nhận thức được hay không.

Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng, vận động là thuộc tính cố hữu của vật chất. Điều này có nghĩa là vật chất luôn luôn vận động, biến đổi, không bao giờ đứng yên. Vận động có thể là những chuyển động cơ học, hóa học, sinh học, xã hội...

Công cụ lao động là những phương tiện vật chất mà con người trực tiếp sử dụng để tác động vào đối tượng lao động nhằm biến đổi chúng nhằm tạo ra của cải vật chất phục vụ nhu cầu con người và xã hội.

Tính chất của lực lượng sản xuất phản ánh sự cá nhân hoặc xã hội hóa trong việc sử dụng các phương tiện sản xuất.

Quan hệ sản xuất là tổng hợp các mối quan hệ kinh tế - vật chất giữa người với người trong quá trình sản xuất vật chất.

Sự phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội là một quá trình lịch sử - tự nhiên, chủ yếu chịu sự tác động của các quy luật khách quan, tuy nhiên ý chí con người vẫn đóng vai trò nhất định.

Sai. Vì kiến trúc thượng tầng quyết định cơ sở hạ tầng, nhưng kiến trúc thượng tầng có tính độc lập tương đối.

Mâu thuẫn đối kháng giữa các giai cấp là do sự đối lập về lợi ích cơ bản - lợi ích kinh tế.

Theo chủ nghĩa duy vật lịch sử, giai cấp nắm giữ quyền lực nhà nước là giai cấp đại biểu cho quyền lợi của giai cấp đó, chứ không đại diện cho ý chí của tất cả các giai cấp xã hội.

Sự phân chia xã hội thành các giai cấp xuất phát từ sự phân hóa về sở hữu tư liệu sản xuất.

Các giai cấp là những nhóm người có vị trí khác nhau trong sản xuất, có vai trò khác nhau trong việc tạo ra của cải vật chất và có lợi ích khác nhau.

Sự thay đổi của cơ sở hạ tầng dẫn đến sự thay đổi của kiến trúc thượng tầng.

Là toàn bộ hệ thống kết cấu các hình thái ý thức xã hội và các thiết chế chính trị - xã hội tương ứng, được hình thành trên một cơ sở hạ tầng nhất định.

Là tiêu chuẩn để phân biệt các thời đại kinh tế dựa trên sự thay đổi của phương thức sản xuất và năng suất lao động.

Là sự phát triển của lực lượng sản xuất, bao gồm công cụ lao động, đối tượng lao động và con người.

Nhà nước là yếu tố tác động trực tiếp và mạnh mẽ nhất đến cơ sở hạ tầng trong kiến trúc thượng tầng của một xã hội có giai cấp.

Loài người khác loài vật ở khả năng lao động, sản xuất và sáng tạo ra đời sống vật chất và tinh thần.

Những biến đổi trong cơ sở hạ tầng sẽ dẫn đến sự biến đổi trong kiến trúc thượng tầng.

Cơ sở kinh tế của bộ lạc là chế độ công hữu về đất đai và công cụ sản xuất.

Quan điểm cho rằng, tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội, nhưng ý thức xã hội cũng có tính độc lập tương đối, tác động trở lại tồn tại xã hội.

Con người là một động vật biết lao động, sản xuất và sáng tạo văn hóa.

Cách mạng xã hội là quá trình thay đổi cơ bản trong kết cấu xã hội, thường liên quan đến việc thay đổi chế độ chính trị, kinh tế và văn hóa. Nó thường được thúc đẩy bởi những mâu thuẫn xã hội, và thường là kết quả của cuộc đấu tranh giai cấp.

Theo chủ nghĩa duy vật lịch sử, cách mạng xã hội đóng vai trò là một lực đẩy chính trong quá trình phát triển của xã hội. Nó giải quyết những mâu thuẫn xã hội và tạo điều kiện cho xã hội tiến lên một giai đoạn phát triển mới.

Cách mạng xã hội thường diễn ra khi một chế độ chính trị lỗi thời không còn đáp ứng được nhu cầu của xã hội và bị lật đổ bởi một giai cấp cách mạng mới, dẫn đến việc thiết lập một chế độ chính trị tiến bộ hơn.

Cấu trúc của hình thái kinh tế - xã hội bao gồm 3 yếu tố chính: Lực lượng sản xuất. Quan hệ sản xuất. Kiến trúc thượng tầng.

Lực lượng sản xuất bao gồm sức lao động và tư liệu sản xuất, là yếu tố quyết định sự phát triển của xã hội.

Quan hệ sản xuất là những mối quan hệ giữa con người trong quá trình sản xuất, bao gồm mối quan hệ sở hữu, phân phối, trao đổi, tiêu dùng sản phẩm.

Kiến trúc thượng tầng bao gồm các thể chế chính trị, pháp luật, đạo đức, văn hóa, tôn giáo, khoa học, giáo dục, nghệ thuật,... phản ánh và phục vụ cho cơ sở hạ tầng, được quyết định bởi cơ sở hạ tầng nhưng có phản tác dụng lên cơ sở hạ tầng.

Cơ sở hạ tầng là toàn bộ những quan hệ sản xuất của một xã hội trong sự vận động hiện thực của chúng, bao gồm cả lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Nó là nền tảng cho sự tồn tại và phát triển của xã hội.

Quan hệ sản xuất thống trị là những mối quan hệ sản xuất chi phối và quyết định đặc trưng cho cơ sở hạ tầng của xã hội đó. Nó phản ánh quyền lực và vai trò của giai cấp thống trị trong xã hội.

Học thuyết hình thái kinh tế - xã hội của chủ nghĩa Mác - Lênin cho phép Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định khả năng Việt Nam thực hiện quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Điều này có thể xảy ra khi các điều kiện lịch sử và kinh tế cụ thể cho phép.