Natuurlijke en Kunstmatige Talen

Examenvragen TAAL Tussen Natuur EN Cultuur

• De cursus behandelt taal tussen natuur en cultuur (Universiteit Antwerpen).
• De examenvragen zijn ingevuld.
• Er is een QR-code om de documenten te openen op Studocu.
• Studocu wordt niet gesponsord of ondersteund door hogescholen of universiteiten.
• De documenten zijn gedownload door Daphne Wouters.

Deel 1.1: Naar een definitie: wat is menselijke natuurlijke taal?

• Natuurlijke talen ontwikkelen zich spontaan zonder formele instructie, terwijl kunstmatige talen door mensen worden ontworpen (bv. Esperanto) of voor specifieke doeleinden worden gemaakt (bv. wetenschappelijke talen of programmeertalen).
• Natuurlijke talen worden in een gemeenschap gebruikt voor algemene communicatie, niet beperkt tot een specifiek domein.
• Natuurlijke talen hebben een lange geschiedenis, die niet altijd gemakkelijk te bepalen is.
• Kinderen verwerven deze talen spontaan, terwijl kunstmatige talen vaak formeel worden aangeleerd.
• Computer- en programmeertalen zijn door hun ontwerp geen natuurlijke talen.

Waarom is geschreven taal voor de taalkunde secundair t.o.v. gesproken taal?

• Menselijke natuurlijke taal is in de eerste plaats gesproken taal.
• Geschreven taal is secundair omdat mensen eerst spreken leren.
• Geschreven taal vereist formele instructie, in tegenstelling tot gesproken taal.
• Gesproken taal is directer en houdt meer rekening met de context.

In welke zin is de context waarin gesproken en geschreven taal worden gebruikt verschillend?

• Gesproken taal vindt vaak plaats in directe interacties, inclusief online contacten, terwijl geschreven taal meestal plaatsvindt zonder directe aanwezigheid van de gesprekspartners.
• Geschreven taal biedt meer tijd voor reflectie, waardoor formuleringen zorgvuldiger overwogen kunnen worden.
• Gesproken taal kan beter gebruikmaken van contextuele informatie.
• Geschreven taal moet de informatie explicieter overbrengen dankzij het ontbreken van directe interactie of contextuele cues.

Waarom beschouwt men gebarentalen als natuurlijke talen?

• Gebarentalen worden spontaan ontwikkeld in doofgemeenschappen.
• Gebarentalen ontwikkelen zich zonder bewust ontwerp.
• Gebarentalen bevatten de belangrijke structurele kenmerken van gesproken talen, zoals arbitraire verbanden tussen teken en betekenis.

Stel bondig de resultaten voor van de poging om taal aan te leren aan de bonobo Kanzi.

• Kanzi leerde lexigrammen (symbolen) aan op een manier die vergelijkbaar was met hoe kinderen taal leren.
• Kanzi leerde 250 symbolen en combineerde deze om een primitieve vorm van taal te ontwikkelen.
• Terwijl Kanzi in staat was om een indrukwekkende vaardigheid in communicatie te laten zien, liet hij op aantal essentiële verschillen met menselijke taal zien.

Wat bedoelt Hockett wanneer hij zegt dat taalvormen een semantische waarde hebben?

• Taalvormen hebben een betekenis die toelaat om te verwijzen naar objecten, gebeurtenissen of acties in de buitenwereld.
• De betekenis van een woord is verbonden met het concept, terwijl de verwijzing verwijst naar het concrete object in de wereld.
• De denotatie is de verzameling van alle elementen waarop het woord kan verwijzen.
• De referent is een specifiek element uit de denotatie.

Wat bedoelt men in de taalkunde wanneer men zegt dat menselijke natuurlijke taal een dubbele articulatie heeft?

• Menselijke taal kan in twee niveaus worden gesplitst, klanken met geen betekenis en eenheden met wel betekenis.
• Menselijke taal heeft een oneindig aantal mogelijkheden om uitspraken te genereren.

Wat zijn wolfskinderen? Welke eigenschap van menselijke taal wordt door het bestaan van wolfskinderen geïllustreerd?

• Wolfskinderen zijn kinderen die gescheiden zijn van de maatschappij en geen of beperkte blootstelling hadden aan normale taalontwikkeling.
• Een specifieke periode in de kindertijd is belangrijk voor taalverwerving, waarna taalverwerving veel moeilijker wordt.
• Taalverwerving hangt af van het soort omgevingen waar de kinderen in groeien.

Waarom wordt de bijentaal dikwijls geciteerd als een voorbeeld van een dierlijk communicatiesysteem dat ook displacement kent?

• Bijen gebruiken een vorm van dans om informatie te overbrengen over de locatie van voedsel, die niet direct geassocieerd is met de directe omgeving.
• Deze "displacement" is echter beperkter dan menselijke taal, omdat bijen over beperkte afstand / tijd kunnen communiceren.
• Bijentaal voldoet niet aan alle criteria voor een natuurlijke menselijke taal.

Welke bedenkingen voor de taal van de blauwapen

• Deze vorm van sociale interactie is beperkt tot het gedrag in de directe omgeving van de dieren.
• Veranderingen in de omgeving / tijd kunnen bijvoorbeeld geen deel uitmaken van hun communicatie.
• Uit de observaties blijkt dat er grenzen zijn aan de communicatieverbintenis.

Definieer in maximum 200 woorden: natuurlijke taal

• Natuurlijke taal is een taal die zich spontaan ontwikkelt binnen een bepaalde gemeenschap, zonder formele instructie.
• Ze wordt gebruikt voor algemene communicatie, en heeft een lange traditie.
• In tegenstelling tot kunstmatige talen worden natuurlijke talen door kinderen spontaan verkregen.
• Deze kenmerken stellen taal apart van computer- of programmeertalen.

Wat bedoelt Hockett wanneer hij zegt dat taalvormen een semantische waarde hebben?

• Dat taalvormen een betekenis hebben die toelaat om te verwijzen naar levende wezens, objecten, gebeurtenissen of acties in de buitenwereld
• Op basis van deze betekenis kan men dedenotatie (de verzameling dingen die referentie kunnen zijn) en de referent (het concrete object waarnaar het woord verwijst) definieren.

Wat bedoelt men in de taalkunde wanneer men zegt dat menselijke natuurlijke taal een dubbele articulatie heeft?

• Menselijke taal is gebaseerd op twee niveaus: klanken die geen betekenis hebben in isolatie, en eenheden die wel betekenisvolle informatie overbrengen.
• Deze structuur maakt een oneindig aantal uitspraken mogelijk zonder dat de mens nieuwe klanken hoef te creëren voor elk nieuw item.

Voorbeelden van dialecten

• De verschillende dialecten van talen zijn niet steeds onderling verstaanbaar.
• Sommige dialecten delen wel bepaalde overeenkomsten met de standaardtaal, terwijl andere sterk afwijken.
• De verschillen tussen dialecten en standaardtaal spelen een rol in de manier waarop mensen communiceren.

Welke vijf wijzen waarop taalgebruikers het lexicon van de taal uitbreiden

• Aanvulling door leenwoorden van andere talen.
• Nieuwe betekenis creëren uit bestaande woorden door metaforische transfer.
• Nieuwe betekenis door metonymie.
• Betekenisveralgemening.
• Betekenisvernauwing.

Wat is het verschil tussen lexicale woorden en grammaticale elementen?

• Lexicale woorden hebben een rijke betekenis, vaak refererend naar objecten, personen, acties of concepten.
• Deze woorden vormen open lijsten. Er kunnen nieuwe lexicale woorden worden toegevoegd.
• Grammaticale woorden zijn opgebouwd uit kortere elementen die behoren tot een gesloten lijst.

Wat is grammaticalisatie en illustreer het?

• Grammaticalisatie is een proces waarbij lexicale woorden (woorden met betekenis) evolueren naar grammaticale elementen (woorden met formele taalkundige functies).
• Voorbeeld: het Franse toekomstige tijd is geëvolueerd uit woordcombinaties, waarbij elementen geleidelijk hun lexicale betekenis zijn verloren totdat ze zuiver grammaticaal werden.

Wat is de definitie of reanalyse? 

• Reanalyse is een proces waarbij de onderliggende structuur aan een woord of zin verandert, zonder dat de oppervlakkige vorm verandert.
• De betekenis van een woord of zin kan veranderen wanneer ze in een bepaalde context worden gebruikt, zonder dat de vorm van het woord verandert.

Wat zijn wolfskinderen en wat illustreren ze?

• Wolfskinderen zijn kinderen die in hun jeugd niet zijn blootgesteld aan een normale taalomgeving.
• Deze kinderen illustreren de belangrijkheid van een bepaalde periode in de kindertijd voor taalverwerving.
• Blootgesteld aan taal na een kritieke periode is veel moeilijker om de taal te begrijpen.

Wat is een frame, en hoe kunnen we het inbeelden?

• Een frame is een kennisstructuur in ons geheugen die door het gebruik van een woord wordt geactiveerd.
• Frames zijn cultureel en contextgebonden en activeren gerelateerde informatie.
• Op basis van frames interpretatie van woorden, zinnen en de wereld.

Welke twee algemene cognitieve vermogens gebruiken kinderen voor het afleiden van pivot-schema's? 

• Kinderen gebruiken patroonherkenning (regelmatigheden herkennen) en schematisering (variaties herkennen en generaliseren naar een structuur).
• Zo kunnen ze pivot-schema's uit spraak ontlenen, waarin bepaalde woorden kunnen variëren.

Wat zijn absolute universalia? Wat zijn voorwaardelijke universalia?

• Absolute universalia zijn kenmerken die in alle talen worden teruggevonden.
• Voorwaardelijke universalia zijn kenmerken die gelden voor talen die een bepaald kenmerk hebben. Als een taal een kenmerk P heeft, zal die taal ook een kenmerk Q hebben.

Definieer in maximum 200 woorden: natuurlijke betekenis en niet-natuurlijke betekenis

• Natuurlijke betekenis: Een relatie tussen een woord en iets in de wereld / natuurlijke wereld, waarbij datgeen in de wereld de causa is van het woord. Deze link is een natuurlijke/causale/logisch noodzakelijke implicatie. Bv. rook staat voor brand.
• Niet-natuurlijke betekenis: De relatie tussen een woord en iets in de wereld is niet een noodzakelijke implicatie uit die wereld. De link wordt gelegd door conventies binnen die samenleving / cultuur. Bv. 'hersenspin' betekent 'degene die ideeën spint'.

Wat is het principe van coöperatie?

• Mensen gaan er vanuit dat gesprekpartners samenwerken en hun bijdragen aan het gesprek afstemmen op het beoogde doel of de richting van het gesprek.
• Mensen baseren hun interpretatie op een coöperatieve spreker en een coöperatieve luisteraar.

###Wat zijn implicaturen die gebaseerd zijn op een tweede maxime van kwantiteit? 

• Implicaturen gebaseerd op de tweede maxime van kwantiteit ontstaan omdat sprekers niet meer informatie geven dan in die specifieke context absoluut nodig is.
• De spreker wil coöperatief zijn, en de luisteraar verwacht meer informatie als het gesprek relevant is.