नद्यांकाठची संस्कृती: कृषी उत्पादन
74 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

कृषी उत्पादनाची सुरुवात कधी झाली?

  • आसपास १२००० वर्षांपूर्वी (correct)
  • आसपास ११००० वर्षांपूर्वी (correct)
  • आसपास १०००० वर्षांपूर्वी
  • आसपास १३००० वर्षांपूर्वी

नक्ष्यांकाठच्या संस्कृतीतील मानवाने तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात प्रगती केली आहे.

True (A)

जगाच्या कोणत्या भागात सर्वाधिक प्राचीन नागरी संस्कृती विकसित झाली?

नक्ष्यांकाठ

नवाश्मयुगाच्या उदयास __________ आणि __________ यांचा महत्वपूर्ण संबंध आहे.

<p>शेती</p> Signup and view all the answers

खालील प्रदेशांचा त्यांच्या विशेषत्वाने मिलावा:

<p>मेसोपोटेमिया = नवाश्मयुगाचा उदय इजिप्त = कृषी उत्पादनाची सुरुवात भारतीय उपखंड = स्थिर गाव वसाहती चीन = शेती-पशुपालन</p> Signup and view all the answers

कुशल मानवाने कोणती हत्यारे तयार केली?

<p>दगडी (A)</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगीन मानवाने शेती-पशुपालन सुरू केले.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

नद्यांकाठची संस्कृती कशामुळे विकसित झाली?

<p>अन्नसंपत्ती आणि स्थिर वसाहती</p> Signup and view all the answers

__________ हत्यारे मांस खरवडण्यासाठी, फळांचे कठीण कवच फोडण्यासाठी उपयोगी होती.

<p>दगडी</p> Signup and view all the answers

खालील प्रभावांचा त्यांच्या उल्लेखानुसार मिलावा:

<p>कृषी उत्पादन = स्थिर गाव वसाहती वंशवृद्धी = जागतिक नागरीकरण तंत्रज्ञान = दगडी हत्यारे व्यापार = दळणवळण</p> Signup and view all the answers

मेसोपोटेमिया शब्दाचा अर्थ काय आहे?

<p>मधल्या नद्यांचा प्रदेश (C)</p> Signup and view all the answers

इजिप्तचे मूळ नाव 'काळी भूमी' असे होते.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

मेसोपोटेमियामध्ये कोणती मुख्य पिके घेतली जात होती?

<p>गहू आणि बार्ली</p> Signup and view all the answers

नाईल नदीच्या खोऱ्यातील इजिप्तच्या इतिहासात _________ चा अभ्यास महत्त्वाचा आहे.

<p>नेपोलियन बोनापार्ट</p> Signup and view all the answers

खोऱ्यांशी संबंधित ठिकाणे यांच्याशी जुळवा:

<p>मेसोपोटेमिया = टायग्रीस आणि युक्रेटिस इजिप्त = नाईल नदी चीन = होयांग हो अफ्रिका = धरोहर</p> Signup and view all the answers

होयांग हो नदीचे खोरे कुठे स्थित आहे?

<p>चीन (C)</p> Signup and view all the answers

रोझेटा स्टोनवरचे अभिलेख इजिप्तच्या चित्रलिपीचे वाचन करण्यास मदत करतात.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

इजिप्तच्या पुरातत्त्वीय अवशेषांचे अध्ययन कोणत्या काळात झाले?

<p>इसवी सन १७९८</p> Signup and view all the answers

मेसोपोटेमियामध्ये भटके-निमभटके जनसमूह _______ मध्ये स्थिरावले.

<p>मध्याश्मयुगीन</p> Signup and view all the answers

इजिप्तचे अरबी नाव काय आहे?

<p>मिस्र (A)</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगातील पाती कशाने बनविल्या जातात?

<p>गारगोटीच्या गोट्यांपासून (D)</p> Signup and view all the answers

सूक्ष्मास्त्रे नखाएवढ्या आकाराच्या असतात.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगात बाणांच्या टोकावर काय बसवले जाते?

<p>पाते</p> Signup and view all the answers

होलोसिन काळात __________ प्राणी आणि वनस्पती यांची उपलब्धता वाढली.

<p>आहारासाठी उपयुक्त</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगात शिकार करण्यासाठी कोणती हत्यारे उपयोगी नव्हती?

<p>पूर्व पुराश्मयुगीन बोजड हत्यारे (C)</p> Signup and view all the answers

काळाच्या अंतिमता मॅमोथसारख्या विशालकाय प्राण्यांच्या अनेक प्रजातींनी नष्ट व्हायच्या.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगातील अवजारांच्या निर्मितीची आवश्यक पूर्व परिस्थिती कशावर आधारित होती?

<p>समान होती</p> Signup and view all the answers

नवीन काळात _____ वाढले.

<p>जलाशयांमधील पाण्याचे साठे</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगातील अवजारांची उपयोगिता जुळवा:

<p>सूक्ष्मास्त्रे = शिकार साधने पाते = बाणाचे टोक होलोसिन काल = नवीन हवामान मॅमोथ = नष्ट झालेल्या प्राणी</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगामध्ये पाती कशाने काढल्या जातात?

<p>दाबतंत्र (D)</p> Signup and view all the answers

इजिप्त देशाचे श्रेयकारक नाव काय आहे?

<p>काळी भूमी (D)</p> Signup and view all the answers

चीनमधील होयांग हो नदीचे खोरे चिनी संस्कृतीचा उगमस्थान मानले जाते.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगीन आट्य वसाहती इजिप्तमधील शेतीची सुरुवात कधी झाली?

<p>इसवीसनापूर्वी ६००० वर्षांच्या सुमारास</p> Signup and view all the answers

होयांग हो नदीचे चिनी नाव ______ आहे.

<p>पित नदी</p> Signup and view all the answers

तुमच्या समर्पक चुका साधा करा: नदी व तिचा महत्त्व

<p>गंगा = हिमालयातील हिमखंडांचा स्रोत सिंधू = कृषिक्षेत्रातील महत्त्व ब्रहमपुत्रा = जलजन्य साधन होयांग हो = चिनी संस्कृतीचा उगमस्थान</p> Signup and view all the answers

इसवीसनापूर्वी ६००० वर्षांच्या सुमारास इजिप्तमध्ये कोणती मुख्य पिके होती?

<p>गहू आणि बार्ली (C)</p> Signup and view all the answers

यलो रिव्हरची अन्य नावं नाहीत.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

होयांग हो नदीच्या पूरामुळे काय परिणाम होतो?

<p>विनाशकारक परिणाम</p> Signup and view all the answers

चीनच्या नवाश्मयुगीन गाव वसाहतींमध्ये शेतीची सुरुवात ______ वर्षांच्या सुमारास झाली.

<p>इसवीसनापूर्वी ७०००</p> Signup and view all the answers

हिमालयातील हिमखंड चीनमध्ये कोणत्या नद्यांच्या पाण्याचे प्रमुख स्रोत आहेत?

<p>होयांग हो आणि यांगत्से (C)</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगातील सूक्ष्मास्त्रे कशा प्रकारच्या वस्त्रांची बनवली गेली?

<p>हाडांपासून (C)</p> Signup and view all the answers

शेतीच्या कामांसाठी शेतकऱ्यांना सध्या भ्रमंती करण्याची आवश्यकता आहे.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगातील पहिली कायमस्वरूपी वसाहत कोणती आहे?

<p>जेरिको</p> Signup and view all the answers

इसवी सनापूर्वी ९००० च्या सुमारास जेरिको गावात वसाहत __________.

<p>प्रथम वसली</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगातील तंत्रज्ञानाशी संबंधित वस्त्रांची जुळवणी करा:

<p>बाण = शिकार सूक्ष्मास्त्रे = हत्यारे पशुपालन = अन्न उत्पादन शेती = स्थिर वसाहत</p> Signup and view all the answers

गाल व मासेमारीसाठी कशाचा वापर केला जातो?

<p>सूक्ष्मास्त्रे (A)</p> Signup and view all the answers

तृणधान्ये आणि फळांचे उत्पादन मध्याश्मयुगात कमी झाले होते.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

ज्यामुळे स्थिर गाव-वसाहती निर्माण झाल्या, त्याचे मुख्य कारण काय आहे?

<p>अनुकूल अन्नप्राप्ती</p> Signup and view all the answers

सोशल्स सेशल्स तंत्राच्या विकासामुळे ____________ शेतकरी स्थिर राहू लागले.

<p>स्थिर वसाहत</p> Signup and view all the answers

दगडाच्या वापरासंबंधित वस्त्रांची जुळवणी करा:

<p>पातळ दगड = हत्यारे लांब पाती = पतंग खोडून केलेले = गळ कोयता = कापणी साधन</p> Signup and view all the answers

गावातील, गाय-वसाहतीचे विस्तारित मनाचे अभिप्राय काय आहे?

<p>सामाजिक नियमांची विकसितता (A)</p> Signup and view all the answers

गाय-वसाहतीचे विस्तारित मन शहरांमध्ये विकसित झाले.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

चित्रात वर्णिलेल्या वस्त्राची शुद्ध चॉकलेटी रंग म्हणजे काय?

<p>गडद तांबडा खडक</p> Signup and view all the answers

सामाजिक नियमांचे विकास गावातील __________ अभ्यास परिधान करतात.

<p>गाय-वसाहती</p> Signup and view all the answers

गावातल्या वसाहतीच्या सामाजिक भूमिकांची तुलना मिळवा:

<p>गाय = कृषी पालन गाव = सामाजिक नियम वसाहत = सामुदायिक जीवन खडक = भौगोलिक सामान्यता</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगीन स्थिर गाव-वसाहतींच्या लोकसंख्येची किमान संख्या काय होती?

<p>100 (C)</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगीन भटक्या-निमभटक्या लोकांचे स्थिर जीवनाकडे स्थित्यंतर होत असताना संख्या 100 पर्यंत वाढली, हे खरे आहे.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

स्थिर गाव-वसाहतींमध्ये कशामुळे सामाईक जागा निर्माण झाल्या?

<p>धान्य आणि इतर वस्तूंच्या साठवणीसाठी</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगात प्रत्येक घरातल्या उत्पादनविषयक खास कौशल्यांचे कुटुंबातील पुढील पिढीला __________ देणे सुरु झाले.

<p>प्रशिक्षण</p> Signup and view all the answers

गाव-वसाहतींच्या विशेष गोष्टींचे मिलावे:

<p>500 लोक = विस्तारलेली वसाहत गोल झोपड्या = कायमस्वरूपी घरे कृषी उत्पादन = धन्य साठवण सामाजिक रचना = स्वतंत्र अन्नोत्पादन</p> Signup and view all the answers

जपानमधील जॉमोन संस्कृती मधील काय निर्माण झाले?

<p>मातीची भांडी (D)</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगात आर्थिक व्यवहारांचे नियंत्रण करणारी मध्यवर्ती यंत्रणा अस्तित्वात आली.

<p>True (A)</p> Signup and view all the answers

मध्याश्मयुगात कशामुळे स्थिर गाव वसाहतींचे स्वरूप विकसित झाले?

<p>स्थिर जीवनाकडे स्थित्यंतर झाल्यानामुळे</p> Signup and view all the answers

तीच संख्या साधारण __________ पर्यंत वाढणे आवश्यक होते.

<p>50</p> Signup and view all the answers

स्थिर गाव वसाहतींच्या विशेष अनुषंगाने गोष्टींचे मिलावे:

<p>शेती = आधारित जीवन धान्य = सामाईक जागा कुटुंब = सामाजिक रचना अन्नोत्पादन = मध्यवर्ती यंत्रणा</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगात मातीची भांडी कशासाठी वापरली जात होती?

<p>अन्न साठवणीसाठी (B)</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगात मातीची भांडी चाकावर बनवली जात नव्हती.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

मणी बनवण्यासाठी कोणत्या तुकड्यांचा वापर केला जातो?

<p>दगडांचे आणि शंखांचे तुकडे</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगामध्ये __________ चाकाचा वापर होऊ लागला.

<p>उत्पादनासाठी</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगातील उत्पादनांच्या प्रकारांशी त्यांचे कार्य मिळवा:

<p>मातीची भांडी = अन्न साठवणे मणी = सजावटीचे साधन चाक = उत्पादनाची साधन हत्यारे = संरक्षणाचे साधन</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगातील व्यापार आर्थिक विकासासाठी कसा महत्त्वाचा होता?

<p>सामानाच्या वाहतुकीसाठी प्राण्यांचा वापर (C)</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुगीन स्थळांवर दगडांचे अर्धवट मणी सापडत नाहीत.

<p>False (B)</p> Signup and view all the answers

चाकाचा वापर का झाला?

<p>उत्पादनात जलद गती साधण्यासाठी</p> Signup and view all the answers

नवाश्मयुग हे __________ आणि __________ चा महत्त्वपूर्ण विकास आहे.

<p>कला</p> Signup and view all the answers

Study Notes

नक्ष्यांकाठची संस्कृती

  • कुशल मानवाने दगडी हत्यारे तयार केली, ज्यामुळे मांस खरवडणे, हाडांचा मगज खाणे, आणि फळांचे कठीण कवच फोडणे यांसारख्या कामांसाठी उपयोग झाला.
  • निसर्गाच्या निरीक्षणातून मध्याश्मयुगीय मानवाने वनस्पतींची लागवड सुरू केली आणि वन्य प्राण्यांचे माणसाळवणे केले.
  • स्थिर गाव वसाहतांचे उदय इसवी सनापूर्व १२०००-१११०० वर्षांपूर्वी साधारणतः साधता आला.

आदय शेतकरी

  • नक्ष्यांकाठच्या प्रदेशांमध्ये (मेसोपोटेमिया, इजिप्त, भारतीय उपखंड, चीन) प्राचीन नागरी संस्कृती उगवली.
  • या संस्कृतींमध्ये शेती-पशुपालनाच्या आधारे स्थिर गाव वसाहतींचे निर्माण झाले.

नद्यांच्या खोऱ्यातील नागरी संस्कृती

  • मेसोपोटेमिया: टायग्रीस आणि युक्रेटिस नद्यांच्या मध्यभागी स्थित आहे; १०००० वर्षे पुरातन गाव वसाहती.
  • इजिप्त: नाईल नदीच्या खोऱ्यात आहे, जिथे काळ्या मातीमुळे 'केमेत' नाव λाजला.
  • चीन: होयांग हो नदीचे खोरे, प्राचीन चिनी संस्कृतीचा उगमस्थान; ७००० वर्षांपूर्वी शेतीची सुरुवात.

मध्याश्मयुगातील तंत्रज्ञान

  • 'सूक्ष्मास्त्रे' नामक पाती वापरली जात होती; या पात्या नखांएवढ्या आकाराच्या.
  • हत्यारांची निर्मिती व उपयोग साध्या पद्धतीने करण्यात आला, जसे की सूक्ष्मास्त्रे व बाणांचा वापर.

व्यापार आणि दळणवळण

  • मध्याश्मयुगीन मानवी वस्तुविनिमय महत्त्वपूर्ण होता; प्राण्यांचा वापर व चाकाचा उदय यामुळे व्यापारात वृद्धी झाली.
  • नवाश्मयुगात मातीच्या भंडाळ्यांच्या उत्पादनासाठी चाकाचे उपयोग सुरू झाले.

स्थिर गाव वसाहतींचे संगठन

  • स्थिर गाव वसाहतींमध्ये लोकसंख्या २५ ते १०० लोकांची असावी लागली.
  • गावात सामाईक जागा, धान्य साठवणीची ठिकाणे, आणि उत्पादनाची व्यवस्था होती.

नवाश्मयुगीन संस्कृती

  • मातीची भांडी अन्न साठवणीसाठी व पाककृतींसाठी वापरली जात होती.
  • हस्तव्यवसायाच्या माध्यमातून मणी व इतर वस्तूंना बाजारात स्थान मिळाले.

भारतातील नवाश्मयुगीन स्थळे

  • भारतात अनेक स्थळी नवाश्मयुगीन लोकांचं अस्तित्व सापडलं, जे विविध तंत्रातील क्रांतींनी आकार घेत होता.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Description

या क्विझमध्ये भारतीय आदय शेतकऱ्यांची शेतीची सुरुवात, स्थिर गाव वसाहती, व्यापार, दळणवळण व नागरीकरणाची सुरुवात यांचा अभ्यास केला जातो. नद्यांजवळील संस्कृतीची माहिती आणि दगडी हत्यारांच्या उपयोगाबाबतही चर्चा करण्यात येणार आहे.

Use Quizgecko on...
Browser
Browser