Nagel: Functie en samenstelling

Nagel: Functie en samenstelling

• Nagels zijn stevige, harde keratinecellen die samengeklit zijn en een doorzichtige, vaste bescherming vormen voor de uiteinden van vingers en tenen.

Functie van de nagel

• Nagels beschermen de vingertoppen, waardoor eeltvorming wordt voorkomen.
• Ze vergemakkelijken het vastnemen van voorwerpen.
• Nagels zijn nuttig bij het krabben bij jeuk.
• Nagels hebben een cosmetische en sociale functie, waarbij verzorgde nagels bijdragen aan een positieve indruk.
• Ze bieden bescherming als afweer tegen het binnendringen van stoffen en bacteriën in het lichaam.
• De kleur van nagels kan indicatief zijn voor de algemene gezondheid van een persoon.

Samenstelling van de nagel

• Keratine is een eiwit opgebouwd uit aminozuren en gevormd door vitaminen, mineralen en spoorelementen.
• Cystine: een aminozuur dat een hoofdbestanddeel van keratine is en zwavelbruggen vormt die de nagel stevigheid geven.
• Zwavel: verhoogt de stevigheid en hardheid doordat het de moleculen beter aan elkaar laat kleven.
• Calcium: een mineraal dat bijdraagt aan de stevigheid van de keratineplaten.
• Selenium: een mineraal dat de stevigheid van keratineplaten helpt verbeteren.
• Zink: een spoorelement dat de aanmaak van keratine bevordert, maar niet in de nagel zelf aanwezig is.

Anatomie van de nagel

• De nagelplaat, de nagelmatrix (waar de nagel groeit), en het nagelbed (de huid onder de nagelplaat) vormen de basisstructuur.

Het nagelbed

• Het nagelbed is de huid onder de nagelplaat.
• De volledige nagelplaat rust op het nagelbed.
• Het nagelbed bevat bloedvaten en is opgebouwd uit bindweefsel.
• De bovenste laag van het nagelbed heeft longitudinale groeven waarin de nagelplaat stevig vastzit.

De nagelplaat

• De nagelplaat zelf is doorschijnend.
• De roze kleur van de nagel is te danken aan het bloed dat door de haarvaten van het nagelbed stroomt.
• De nagelplaat bestaat uit drie lagen:
  • Epitheellaag: de onderste, vlezige dekweefsellaag met longitudinale groeven, die zorgt voor een goede hechting tussen de nagelplaat en het nagelbed.
  • Sponslaag: de middelste keratinelaag, die zorgt voor stevigheid en poriën bevat waarin voedingsstoffen, vocht en vet worden vastgehouden en later vrijgegeven.
  • Hoornlaag: de bovenste laag van volledig verhoornde en verharde keratinecellen, die als beschermlaag fungeert voor de rest van de nagelplaat.

Verschillende delen nagelplaat

• Vrije rand: het witachtige deel van de nagelplaat dat over het uiteinde van de vinger steekt en regelmatig geknipt wordt.
• Lunula: het halve maantje aan de basis van de nagelplaat, dat lichter van kleur is.
• Nagelwallen: de huidplooien die de nagel zijdelings en aan de onderkant omsluiten, bestaande uit laterale (zijkanten) en proximale (onderkant) nagelwallen.
• Nagelriem: een dun, verhoornd vliesje aan de proximale nagelwal dat over de nagelplaat ligt en voorkomt dat vreemde stoffen en micro-organismen de nagelwortel binnendringen.

De nagelwortel

• De nagelwortel bevindt zich aan de basis van de nagel, onder de proximale nagelwal.

De groei van de nagel

• Nieuwe keratinecellen worden gevormd.
• Kiemcellen (matrixcellen) zijn zacht en elastisch.
• De nagel groeit vanuit matrixcellen of kiemcellen die zich in de nagelwortel bevinden.
• Kiemcellen ondergaan mitoseceldeling in de nagelwortel.
• Delende cellen worden voorzien van zuurstof en voedingsstoffen via slagaderlijke bloedvaten, terwijl afvalstoffen via aderlijke bloedvaten worden afgevoerd.
• Cellen worden voortdurend vooruitgeschoven door de aanmaak van nieuwe cellen en groeien naar buiten via de proximale nagelwal.

Latijnse benamingen

• Nagelplaat = corpus unguis
• Vrije rand = pars distalis unguis
• Half maantje = lunula
• Nagelriem = cuticula
• Nagelwallen = vallum unguis
• Nagelwortel = matrix

De hechtingsvliezen

• Er zijn drie soorten hechtingsvliezen of bindweefselvliezen die de nagel verbinden met de nagelwallen en de vrije rand:
  • Eponychium: het hechtingsvlies tussen de proximale nagelwal en de nagelplaat.
  • Perionychium: het hechtingsvlies tussen de laterale nagelwallen en de nagelplaat.
  • Hyponycium: het hechtingsvlies tussen de vrije rand van de nagel en het nagelbed.