Naegleria fowleri: Morfologie en PAM

Naegleria fowleri

• Veroorzaakt primaire amebische meningo-encefalitis (PAM).

Morfologie

• Het is de enige amoebe met drie bekende morfologische vormen: amoebe trofozoieten, flagellaatvormen en cysten.
• De typische amoebe trofozoiet van N. fowleri is langwerpig en meet 8 tot 22 µm.
• Het voorste uiteinde is breed, terwijl het achterste uiteinde taps toeloopt.
• De amoebe trofozoiet beweegt zich voort met behulp van stompe pseudopodia.
• De enkele nucleus bevat een groot, centraal gelegen karyosoom zonder perifeer chromatine.
• Het cytoplasma is korrelig en bevat vaak vacuolen.
• De peervormige flagellaatvorm meet 7 tot 15 µm.
• Twee zweepachtige flagellen steken uit aan de brede kant en zorgen voor schokkerige bewegingen of draaien.
• De nucleus is identiek aan die van de amoebe trofozoiet.
• De flagellaatvormen hebben korrelig cytoplasma dat vaak vacuolen bevat.
• Cysten zijn rond, hebben een dikke celwand en meten 9 tot 12 µm.
• Ze hebben slechts één nucleus met een groot, centraal gelegen karyosoom zonder perifeer chromatine.
• Het cytoplasma is doorgaans korrelig en bevat vaak vacuolen.

Laboratoriumdiagnose

• Microscooponderzoek van cerebrospinale vloeistof (CSV) is de beste methode voor detectie.
• Aanbevolen wordt om natte preparaten van zoutoplossing en jodium van de CSV te maken en te scannen.
• Monsters van weefsels en neusuitvloeiing kunnen ook worden onderzocht.
• Klinische monsters kunnen worden gekweekt.
• N. fowleri amoebe trofozoieten vertonen een karakteristiek sleepspoor effect op agarplaten die eerder zijn geïnoculeerd met gramnegatieve bacillen.

Levenscyclus

• Alleen de amoebe trofozoieten zijn in staat mensen te infecteren.
• De replicatie van de amoebe trofozoieten vindt plaats via binaire deling.
• Amoebe trofozoieten zetten zich in vitro om in flagellaat trofozoieten na overdracht in water vanaf een weefsel of cultuur.
• Flagellaat trophozoieten delen zich niet: ze verliezen de flagellen of keren terug naar de ameboevorm, waarin de voortplanting wordt hervat.
• De amoebe, cysten en flagellaten komen allemaal voor in de externe omgeving.
• Mensen lopen deze amoebe op door te zwemmen in besmet water.

Epidemiologie

• N. fowleri komt voornamelijk voor in warm water, zoals meren, rivieren, vijvers en zwembaden.
• De prevalentie is hoger in de zomermaanden.
• Een geval van besmet stof deed zich voor in Nigeria, een land met een warm klimaat.
• De amoebe trofozoieten dringen het menselijk lichaam binnen via het neusslijmvlies.
• Inademing van besmet stof is verantwoordelijk voor andere gedocumenteerde infecties.
• Er is bewijs dat het opsnuiven van besmet water de amoebe kan overdragen.

Klinische symptomen

• Asymptomatisch: kolonisatie van de neusholte veroorzaakt door N. fowleri is doorgaans asymptomatisch.
• Primaire amebische meningo-encefalitis (PAM) treedt op wanneer de amoebe trofozoieten de hersenen binnenvallen, wat leidt tot snelle weefselvernietiging.
• Patiënten klagen aanvankelijk over koorts, hoofdpijn, keelpijn, misselijkheid en braken.
• Symptomen van meningitis volgen snel, waaronder een stijve nek en epileptische aanvallen.
• De patiënt ervaart geur- en smaakveranderingen, een verstopte neus en het teken van Kernig.
• Zonder behandeling treedt de dood binnen 3 tot 6 dagen na het begin op.
• Post mortem hersenweefselmonsters onthullen de typische amoebe trofozoieten van N. fowleri.

Behandeling

• Medicijnen voor meningitis en amoebe infecties zijn niet effectief tegen N. fowleri.
• Een snelle en agressieve behandeling met amfotericine B kan gunstig zijn, ondanks de bekende toxiciteit.
• In zeldzame gevallen is amfotericine B in combinatie met rifampicine of miconazol effectief gebleken.
• Amfotericine B en miconazol beschadigen de celwand van Naegleria.
• Rifampicine remt de RNA-synthese in de amoebe door zich te binden aan beta-subeenheden van DNA-afhankelijk RNA-polymerase, dat op zijn beurt de RNA-transcriptie blokkeert.
• Vroege herkenning kan overleving mogelijk maken, maar anders leidt PAM bijna altijd tot de dood.

Preventie en controle

• Volledige uitroeiing van N. fowleri is onwaarschijnlijk.
• Waarschuwingsborden plaatsen rond bekende bronnen van besmetting en het opleiden van de medische gemeenschap en het publiek.
• Zwembaden en bubbelbaden voldoende chloreren.
• Scheuren in de wanden van zwembaden, bubbelbaden en baden onmiddellijk repareren.

Interessante wetenswaardigheden en nieuwe trends

• Het eerste geval van PAM werd gemeld in 1965 in Australië, en in 1966 in de Verenigde Staten.
• N. australiensis zou mensen in de toekomst mogelijk kunnen infecteren.
• Deze soort komt voor in Azië, Australië, Europa en de Verenigde Staten.
• N. australiensis bleek pathogeen voor muizen die intranasaal aan deze parasiet waren blootgesteld.
• Laboratoriumtechnieken omvatten PCR-assay, monoclonale antilichaamtesten, flowcytometrie en DNA-hybridisatie.
• Een methode om te helpen bij taxonomische classificatie, DNA restrictie fragment lengte polymorfisme (RFLP), is onderzocht.