Untitled Quiz

Nükleik Asitlerin Yapısı

• Nükleik asitler, hücre çekirdeğinde, mitokondride ve kloroplastlarda bulunur.
• Asidik karakterde olduklarından, bu moleküllere nükleik asitler adı verilmiştir.
• İlk olarak hücre çekirdeğinden izole edilmişlerdir.

Nükleik Asit Türleri

• Deoksiribonükleik asit (DNA)
• Ribonükleik asit (RNA)

Kromozomun Bileşenleri

• Nükleik asitler
• Histon proteinleri

Histon Proteinleri

• Lizin ve arjinin gibi pozitif yüklü aminoasitlerden zengindir.
• Fosfat grupları nedeniyle negatif yüklü DNA'ya çekilirler.
• Gen ifadesinin düzenlenmesinde rol oynarlar.

Nükleik Asitlerin Keşfi

• Frederick Meischer tarafından 1869'da keşfedilmiştir.

DNA'nın Yapısının Aydınlatılması

• James Watson ve Francis Crick, DNA'nın çift sarmal yapıda olduğunu açıklamıştır.
• Bu keşif, onlara 1962 Nobel Ödülü'nü kazandırmıştır.

DNA'nın Yapısı

• DNA, bir eksen ve birbirlerine sarılmış iki DNA zincirinden oluşur.
• DNA molekülü bazı virüslerde tek zincirli olabilir.
• Baz çiftleri arasında hidrojen bağları bulunur.

Nükleotid

• DNA'yı oluşturan temel yapı taşlarıdır.
• Şeker, fosfat grubu ve azotlu bazdan oluşur.

Nükleotidin Bileşenleri

• Azotlu bazlar (pürin veya pirimidin)
• Beş karbonlu şeker (deoksiriboz)
• Fosfat molekülü

Riboz-Deoksiriboz

• Riboz ve deoksiribozun yapısal farklılıkları açıklanmıştır.

Bazların Yapıları

• Purinler (adenin ve guanin)
• Pirimidinler (timin, sitozin ve urasil)

Deoksiribonükleotit/Ribonükleotid Yapısı

• DNA ve RNA nükleotid yapılarının karşılaştırması

DNA'nın Yapısal Düzenlenişi

• İki DNA zinciri birbirine anti-paralel ve komplementerdir.
• Hidrofilik şeker-fosfat iskeleti DNA'nın dış kısmında yer alır.
• Hidrofobik bazlar DNA'nın iç kısmında yer alır.

DNA Formları

• B-DNA
• Z-DNA
• A-DNA

B-DNA

• En yaygın formdur.
• Watson ve Crick modeli ile eş anlamlıdır.
• Eksen etrafında sağa doğru döner.
• Her bir sarmalda 10 baz çifti bulunur.

Z-DNA

• Eksen etrafında sola doğru döner.
• Her bir sarmalda 12 baz çifti bulunur.

A-DNA

• DNA-RNA veya RNA-RNA yapısına sahip olabilir.
• Her bir sarmalda 11 baz çifti bulunur.

DNA'da Form Değişiminin Nedeni

• DNA'nın formu, ortamın sıcaklığına ve tuz konsantrasyonuna bağlıdır.
• Örnek olarak ortamın tuz konsantrasyonu düşürüldüğünde B-DNA formu A-DNA formuna dönüşebilir.

Pürinler

• Adenin (A) ve guanin (G)
• İki karbon-azotlu halkadan oluşur.

Pirimidinler

• Timin (T), sitozin (C) ve urasil (U)
• Bir karbon-azotlu halkadan oluşur.

Baz Eşleşmeleri

• DNA'nın iki ipliği arasındaki mesafe yaklaşık 2 nm'dir.
• Bir pürin ile bir pirimidin eşleşir.
• İki pürin veya iki pirimidin eşleşmesi DNA'nın yapısında sığmaz.

Karşılıklı Zincirlerin Bağlanması

• DNA'daki karşılıklı iplikler, hidrojen bağlarıyla birbirine bağlanır.
• A ve T arasında 2 hidrojen bağı, G ve C arasında 3 hidrojen bağı bulunur.

Baz Eşleşmelerinin Formülleri ve Rakamlar

• A = T ve G = C
• A + G = T + C
• DNA uzunluğu baz çiftleri (bp) ile ölçülür.
• 1 kb = 1.000 bp
• 1 mb = 1.000.000 bp

Türleşmenin Temelinde Yatan Mekanizma

• Aynı türdeki bireylerin DNA dizileri farklı olabilir.
• Farklı türlerdeki bireyler arasındaki DNA dizilerindeki farklılıklar daha fazla olur.

Nükleotidler Arasındaki Bağ

• Fosfodiester bağı, nükleotidlerin birbirine bağlanmasını sağlar.

Fosfodiester Bağı

• Bir nükleotiddeki pentoz şekerinin 5' karbonu ile diğer nükleotiddeki pentoz şekerinin 3' karbonu arasında fosfat grubu yerleşir.

Nükleotidlerin Fosfat Gruplarını Kaybetmesi

• Polimerizasyon sırasında, her nükleotid iki fosfat grubunu kaybeder.

Anti-paralel Yapı

• DNA'nın iki zinciri anti-paraleldir.
• Bir zincir 5' ucundan 3' ucuna uzanırken, diğer zincir 3' ucundan 5' ucuna uzanır.

Triplet (Kodon)

• Üç nükleotid bir amino asidi tanımlar.
• Her bir amino asit, birden fazla kodon tarafından kodlanabilir.

Kodon Sayısı

• 4^3 = 64 farklı kodon vardır.
• Her amino asit, bir veya daha fazla kodon tarafından kodlanır.

Başlangıç ve Bitiş Kodonları

• Başlangıç kodonu: AUG
• Bitiş kodonları: UAA, UAG, UGA

Kodonların Karşılık Geldiği Amino Asitler

• Tablo, her bir kodona karşılık gelen amino asidi gösterir.

Genetik Kod Evrenseldir

• Tüm canlılarda aynı genetik kod kullanılır.
• Prokaryotlarda ve ökaryotlarda aynı kodonlar aynı amino asitleri kodlar.

Genetik Kodun Evrenselliğine İstisna

• Bazı tek hücreli ökaryotlarda genetik kodda farklılıklar vardır.

DNA Sentezinin Keşfi

• Arthur Kornberg, DNA sentezini in vitro ortamda incelemiştir.
• Kornberg, DNA sentezinde DNA polimeraz ve DNA ligaz kullanılmıştır