Mikrobiyolojiye Giriş

Mikrobiyolojiye Giriş

• Mikrop: Mikroskopla görülebilen canlılar
• Mikrobiyoloji: Mikropları inceleyen bilim dalı
• Mikrobiyolojnin dalları: Bakteriyoloji, Viroloji, Parazitoloji (Helmintoloji, Protozooloji), Mikoloji

Tıp Mikrobiyolojisi

• İnsanlarda hastalık yapan mikropları ve bu mikropların insanlarla olan etkileşimini inceleyen bilim dalı
• Klinik mikrobiyoloji: Hastadan alınan klinik örneklerdeki (kan, balgam, dışkı, idrar vb.) mikropları ayırıp, tanı koyan bilim dalı

Canlılar Alemi

• R. H. Whittaker (1959) tarafından önerilen canlılar alemi sistemi
• Ökaryotlar: Bitkiler, Hayvanlar, Protozoonlar, Mantarlar
• Prokaryotlar: Arkebakteriler (Archaebacteria), Siyanobakteriler (Cyanobacteria), Bakteriler (Bacteria)

Prokaryotik ve Ökaryotik Hücreler Arasındaki Farklar

• Çekirdek zarı: Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda var
• Çekirdekcik (nucleolus): Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda var
• Kromozom: Prokaryotlarda çembersel tek bir DNA, Ökaryotlarda birden fazla düz
• Mitoz bölünme: Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda var
• Hücre duvarı: Prokaryotlarda peptidoglikan var, Ökaryotlarda peptidoglikan yok (Mikoplazmalar hariç)
• Sterol: Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda genellikle bulunur (Mikoplazmalar hariç)

Prokaryotik ve Ökaryotik Hücreler Arasındaki Farklar (Devam)

• Mitokondriyum: Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda var
• Kloroplast: Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda var
• Golgi cisimciği: Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda var
• Lizozomlar: Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda var
• Ribozomlar: Prokaryotlarda 70s (50s+30s alt ünite), Ökaryotlarda 80s (60s+40s alt ünite)
• Endoplazmik retikulum: Prokaryotlarda yok, Ökaryotlarda var
• Mesozom: Prokaryotlarda var, Ökaryotlarda yok

Bakteri Morfolojisi

• Kapsüllü bakteri
• Kirpik şekilleri:
  • Monotrichia (V. cholerae)
  • Lophotrichia
  • Amphitrichia
  • Peritrichia (E. coli)
• Endospor: Gram (+) bakterilerde bulunan, dış ortam koşullarına dayanıklı, 100 oC'nin üstünde ısıtılmaya, kurumaya, radyasyona ve kimyasal ajanlara dirençli

İnsan Hastalık Etkenleri

• Hücresel yapısı olanlar:
  • Prokaryotlar: Bakteriler
  • Ökaryotlar: Protozoonlar, Mantarlar
• Hücresel yapısı olmayanlar:
  • Virüsler
  • Viroidler
  • Prionlar

İnsan Hastalık Etkenlerinin Özellikleri

• Hücresel yapı: Virüsler yok, Bakteriler var, Mantarlar var, Protozoonlar var
• Büyüklük (µm): Virüsler 0,02-2, Bakteriler 1-5, Mantarlar 3-10, Protozoonlar 15-25
• Nükleik asit: Virüsler RNA veya DNA, Bakteriler RNA + DNA, Mantarlar RNA + DNA, Protozoonlar RNA + DNA
• Çekirdek tipi: Virüsler çekirdek yok, Bakteriler prokaryotik, Mantarlar ökaryotik, Protozoonlar ökaryotik
• Ribozom: Virüsler yok, Bakteriler 70s, Mantarlar 80s, Protozoonlar 80s
• Mitokondri: Virüsler yok, Bakteriler yok, Mantarlar var, Protozoonlar var

Mikropların Boyutları

• Bakterilerin boyutları μm ile belirtilir
• Mikrometre = μm
• Bakterilerin büyüklükleri türe göre farklı
• Brucella; 1-2/0.2-0.4 μm
• Mikoplazma; 0.3 μm (poxvirus)