Mga Grapema at Bantas

Mga Grapema

• Ang mga grapema ay mga pasulat na simbolo sa ortograpiya ng wikang pambansa.
• Ang mga ito ay binubuo ng Titik at Di-Titik
• Ang Titik ay sagisag sa isang tunog at nahahati sa:
  • Patinig: a, e, i, o, u
  • Katinig: b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, ñ, ng, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z
• Ang Di-Titik ay binubuo ng Tudlik at Bantas.
• Ang Tudlik ay gabay sa paraan ng pagbigkas ng mga salita.

Tuldik Pahilis (´)

• Ginagamit upang ipakita ang diin sa huling pantig ng isang salita.
• Halimbawa: saká, batá, mabúti

Tuldik Paiwà (`)

• Ginagamit upang ipakita ang bigkas ng patinig na mabilis na bumabagsak.
• Halimbawa: -talà, -balità, -punò, -lahi

Mga Bantas

• Ang mga bantas ay mga simbolo o pananda na ginagamit sa pagsusulat upang mabigyan ng kahulugan at kabuluhan ang mga pangungusap.
• Ginagamit ang mga ito upang madaling maintindihan ang ibig ipahiwatig ng manunulat.
• Mga uri ng bantas:
  • Tuldok (.)
  • Pananong (?)
  • Padamdam (!)
  • Kuwit (,)
  • Kudlit Apostrophe (')
  • Gitling o hyphen (-)
  • Tutuldok o Colon (:)
  • Tutuldok-Kuwit o Semicolon (;)
  • Panipi o Quotation Mark ("").
  • Panaklong o Parenthesis ()
  • Tutuldok-tutuldok o Elipsis (...)
  • Gatlang (-)

Tuldok (.)

• Ginagamit sa katapusan ng pangungusap na paturol o pasalaysay at pautos.
• Halimbawa: Igalang natin ang Pambansang Awit.
• Ginagamit din sa pangalan at salitang dinaglat.
• Halimbawa: Si Gng.A.A.Jose ay mahusay magturo

Pananong (?)

• Ginagamit sa pangungusap na patanong.
• Halimbawa: Ano ang pangalan mo?

Padamdam (!)

• Ginagamit sa hulihan ng isang kataga, parirala o pangungusap na nagsasaad ng matindi o masidhing damdamin.
• Halimbawa: Mabuhay ang Pangulo!

Kuwit (,)

• Ginagamit sa paghihiwalay ng isang sinipi.
• Ginagamit sa paghihiwalay ng magkakasunod na salita at lipon ng mga salitang magkakauri.
• Halimbawa: Kumain ka ng itlog, gulay at sariwang bungang- kahoy.
• Ginagamit sa hulihan ng bating panimula at bating pangwakas ng isang liham-pangkaibigan.
• Halimbawa: Nagmamahal, Mahal Kong Shanna,

Kudlit (')

• Ginagamit na panghalili sa isang letra na kinakaltas.
• Halimbawa: Siya't ikaw ay may dalang sorbetes.
• Ginagamit kapag may katagang kinaltas sa pagitan ng dalawang salitang pinagsama.
• Halimbawa: pamatay ng insekto - pamatay-insekto

Tutuldok (:)

• Ginagamit matapos maipuna ang pagpapakilala sa mga sumusunod na paliwanag.
• Ginagamit kung may lipon ng mga salitang kasunod.
• Halimbawa: Maraming halaman ang namumulaklak sa hardin tulad ng: Rosal, Rosas, Orchids, Sampaguita, Santan at iba pa.

Tutuldok- kuwit ( ; )

• Ginagamit sa pagdurugtong ng dalawang magkakahiwalay na sugnay upang maging isang pangungusap.
• Halimbawa: Hangang- hanga ang palaka sa tinig ni Tambelina; sadyang napakaganda nito.