MGA DISIPLINA SA LARANGAN NG TEKNOLOHIYA

Intelektwalisasyon ng Wikang Filipino sa Agham, Teknolohiya, Inhinyeriya, at Matematika

• Ang intelektwalisasyon ng wikang Filipino sa mga larangang siyentipiko-teknikal ay kailangan sa pagtataguyod ng wikang Filipino bilang wika sa pagtuturo.
• Mayroong dalawang proseso sa pagtatamo ng intelektwalisasyon ng wika sa akademya, linggwistiko at ekstra-linggwistiko.
• Ang pagsasalin ay isang paraan ng intelektwalisasyon ng wika, kung saan ang mga akda mula sa iba't ibang wika ay isinasalin sa Filipino.

Mga Disiplina sa Larangang ng Agham

• Biyolohiya: nakatuon sa pag-aaral ng buhay at mga nabubuhay na organismo, kabilang ang kanilang estruktura, mga tungkulin, paglago, ebolusyon, distribusyon, at taksonomiya.
• Kemistri: nakatuon sa komposisyon ng mga substance, properties, at mga reaksyon at interaksyon sa enerhiya at sa sarili ng mga ito.
• Pisika: nakatuon sa mga property at interaksyon ng panahon, espasyo, enerhiya, at matter.
• Earth Science/Heolohiya: sumasaklaw sa pag-aaral ng mga planeta sa kalawakan, ng mga bato kung saan gawa ito, at ang mga proseso ng kanilang pagbabago, at iba pang pisikal na elemento kaugnay ng pagbuo, estruktura, at mga penomena nito.
• Astronomiya: pag-aaral na kinapapalooban ng pagmamasid at pagpapaliwanag ng mga kaganapang nangyayari sa labas ng daigdig at ng himpapawid nito.
• Matematika: siyensiya ukol sa sistematikong pagaaral sa lohika, at ugnayan ng mga numero, pigura, anyo, espasyo, kantidad, at estruktura na inihahayag sa pamamagitan ng mga simbolo.

Mga Disiplina sa Larangang ng Teknolohiya

• Information Technology (IT): tumutukoy sa pagaaral at gamit ng teknolohiya kaugnay ng pagbibigay at paglilipat ng impormasyon, datos, at pagpoproseso.
• Inhinyerya: nakatuon sa paglalapat ng agham upang matugunan ang pangangailangan ng sangkatauhan.

Pagsulat sa Agham, Teknolohiya, Inhinyeriya, at Matematika

• Ang mga teksto sa disiplinang ito ay nakasulat sa paraang paglalahad, paglalarawan, at pangangatwiran, at naglalaman ng mga paktuwal at produkto ng mga eksperimento.
• Ang mga termino ay ginagamit sa isa o mahigit pang akda at posible ring ang mga salitang ito ay magkaroon ng magkapareho o magkaibang kahulugan.

Metodong IMRAD

• I - Introduksyon: nakapaloob ang problema, motibo, layunin, background at pangkalahatang pahayag.
• M - Metodo: nakapaloob ang mga modelo at panukat na gagamitin, ano, kailan, saan, paano, gagamitin ang materyal.
• R - Resulta: nakapaloob ang resulta ng ginawang empirikal na pag-aaral.
• A - Analisis: nakapaloob ang analisis ng isinagawang pag-aaral batay sa resulta.
• D - Diskusyon: nakapaloob dito ang diskusyon at konklusyon ng isinagawang pag-aaral.

Proseso, Layon, at Kahalagahan ng Pagsasalin sa Agham at Teknolohiya

• Ang pagsasalin ay napakahalaga sa patuloy na pagsulong ng wikang Filipino sa akademya.
• Ang pagsasalin ay nagmula sa salitang Latin na "translatio" na "translation" naman sa wikang Ingles.
• Ang pagsasalin ay pagbuo sa tumatanggap na wika ng pinakamalapit at likas na katumbas ng mensahe ng simulaang wika.

Katangiang Dapat Taglayin ng mga Taga Salin sa Tekstong Siyentipiko at Teknikal

• Malawak na kaalaman sa tekstong isasalin
• Mayamang imahinasyon upang mailarawan sa isipan ang mga kasangkapan o prosesong tinatalakay
• Katalinuhan upang mapunan ang mga nawawala at/o malalabong bahagi sa orihinal na teksto
• Kakayahang makapamili at makapagpasya sa pinakaangkop na terminong katumbas mula sa literatura ng mismong larangan o sa diksiyonaryo
• Kasanayang gamitin ang pinagsasalinang wika nang may kalinawan, katiyakan, at bisa
• Karanasan sa pagsasalin sa mga kaugnay na larangan o disiplina

Pamamaraan sa Pagsasalin sa Tekstong Siyentipiko at Teknikal

• Saling-angkat (direct borrowing): panghihiram ng mga ideya o salita mula sa wika ng ibang kulturang banyaga at ang paggamit sa mga ideya at salitang ito ayon sa orihinal nitong kahulugan at ispeling
• Saling-paimbabaw (surface assimilation): naiiba ang ispeling at pagbigkas ngunit nananatili ang orihinal nitong kahulugan