Mga Bahagi ng Sulatin at Panimula

Mga Bahagi ng Sulatin

• Ang isang sulatin ay mayroong apat na bahagi: titulo o pamagat, introduksyon, katawan, at kongklusyon.
• Ang titulo o pamagat ay naglalaman ng pangalan ng sumulat, petsa ng pagsulat, at iba pang detalye.
• Ang introduksyon ay nagpapahayag ng kahalagahan at dahilan ng paksa.
• Ang katawan ay naglalaman ng pangangatwiran, pagpapaliwanag, at paglalahad ng paksa.
• Ang kongklusyon ay naglalahad ng mahahalagang puntos at mga bagong kaalaman mula sa pagsusuri.

Mga Mabisang Panimula

• Pasaklaw na Pahayag: Inihahayag ang mga resulta bago isa-isahin ang detalye.
• Pagbubuod: Inilalahad ang mahahalagang detalye bago ang paksa.
• Pagtatanong: Nagsisimula sa isang tanong.
• Tuwirang Sinabi: Gumagamit ng pahayag mula sa mga dalubhasa.
• Panlahat na Pahayag: Nagsisimula sa kahalagahang pang-unibersal.
• Paglalarawan: Naglalarawan ng tao sa malikhaing paraan.
• Pagkakaligiran: Nagbibigay introduksyon sa paksa.
• Pagsusumbi: Karaniwang binubuo ng iisang salita.
• Pagsasalungat: Inilalahad ang pagkakaiba ng dalawang ideya.
• Pagsasalaysay: Katulad ng pagkukuwento.
• Makatawag-pansing pangungusap: Pumupukaw sa atensyon ng mambabasa.
• Analohiya: Pagwawangis o paghahalintulad.
• Anekdota: Pagkukuwento ng isang istorya.

Mga Paraan sa Pagbuo at Pagsasaayos ng Katawan ng Sulatin

• Pakronolohikal: Ayon sa pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari.
• Paanggulo: Batay sa pansariling reaksyon o interpretasyon.
• Paespesyal o Pag-aagwat: Paglalatag ng ideya mula pinakamalapit hanggang pinakamalayo.
• Paghahambing: Paghahati sa mga seksyon sa pagkakaiba at pagkakatulad.
• Palamang o Pasahol: Mula sa pinakamahalaga hanggang sa hindi gaanong mahalaga.
• Patiyak o Pasaklaw: Mula sa partikular hanggang sa pangkalahatan.
• Papayal o Pasalimuot: Mula sa komplikado hanggang sa simple.

Paggamit ng Wika sa Pagsulat

• Ang wika ay sumasalamin sa kaisipan, pananaw, opinyon, at mga saloobin. Ayon kay Constantino, ang wika ay instrumento sa pagpapahayag ng damdamin.
• Mahalaga ang wika sa komunikasyon, edukasyon, at panlipunang gawain. Ito ay simbolo ng pagkakaunawaan at pagkakaisa.
  • May dalawang klasipikasyon ang paggamit ng wika: pormal at di-pormal (impormal).
  • Ang pormal na wika ay ginagamit sa pagsulat ng aklat, pambalarila, at sa pamahalaan. Mayroon itong dalawang uri: Pambansa o Karaniwan at Pampanitikan o Panretorika
    • Ang di-pormal o impormal na wika ay ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipag-usap. Mayroon itong tatlong uri: Lalawiganin, Balbal at Kolokyal.

Anim na Antas ng Di-Pormal o Impormal na Paggamit ng Wika

• Kolokyal o Pambansa: Ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipag-usap.
• Kolokyalismong Karaniwan: Pinaghalo ang Tagalog at Ingles (Taglish).
• Kolokyalismong may talino: Ginagamit sa paaralan.
• Lalawiganin o Panlalawigan: Diyalektal na ginagamit sa isang pook o lugar.
• Pabalbal/ Balbal: Salitang kalye na binuo ng grupo.
• Pampanitikan: Sumusunod sa gabay ng balarila at retorika.

Paraan ng Pagbabahagi ng Wika Ayon kay Jakobson (2003)

• Pagpapahayag ng Damdamin (Emotive): Pagpapahayag ng emosyon.
• Panghihikayat (Conative): Pangganyak o paghimok.
• Pakikipag-ugnayan (Phatic): Makipag-usap sa kapwa.
• Paggamit bilang Sanggunian (Referential): Nagmula sa aklat, dyornal, atbp.
• Paggamit ng Kuro-kuro (Metalingual): Pagkokomento sa usapin.
• Patalinghaga (Poetic): Masining na pamamaraan.

Pagsulat ng Sulating may Batayang Pananaliksik

• Ang layunin ng pagsulat na may batayang pananaliksik ay humanap ng sagot sa mga problema o mapaunlad ang sarili/komunidad. Makakatulong ito sa pagpapalawak ng kaalaman sa iba’t ibang larangan.
• Mga gamit ng pagsulat:
  • Pang-araw-araw na gawain: Lumawak ang kaalaman sa personal na interes.
  • Pang-akademikong Gawain: Kapanahunang papel o tesis.
  • Pang-Kalakal o Pambisness: Feasibility study para sa negosyo.
  • Iba't Ibang Institusyong Pang-gobyerno: Nakakatulong para mapaunlad ang mga serbisyo.

Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat

• Paksa: Isang napiling tapik na isusulat.
• Layunin: Ang dahilan ng pagsulat.
• Interaksyon at Pagbuo sa Kamalayan ng Awdyens: Alamin kung sino ang sinusulatan.
• Wika: Kailangan ng maraming kaban ng wikang maaaring gamitin.
• Konbensyon: Dapat bigyang pansin ang format na ginagamit.
• Kasanayan sa Pag-iisip: Kinakailangan ng husay sa pagtatangi.
• Kasanayan sa Pagbubuo: Pag-ugnayin ang mga pangyayari.
• Sariling Sistema ng Pagpapahalaga: Isaalang-alang ang pagpapahalagang pinanaligan.
• Mahahalagang Sangkap: Teksto, manunulat, at mambabasa.

Proseso ng Pagsulat

• Imbensiyon: Brainstorming o paglista ng mga ideya.
• Pangangalap ng Impormasyon: Pagtatanong o interbyu.
• Pala-palagay: Pag-iisip tungkol sa sanhi at bunga ng paksa.
• Pag-oorganisa: Pagbabalangkas ng impormasyong nakalap.
• Pagsulat ng Burador: Pagbibigay ng sapat na panahon sa pagsulat.
• Pagrerebisa: Muling pagsusuri sa mga inilahad na ideya.
• Proofreading o Pagwawastong Basa: Muling pagbasa para makita ang mga mali.
• Pinal na Papel: Ang kabuuan ng papel na isusumite.

Etika sa Pagsulat

• Tumutugon sa kung ano ang mabuti at tama sa lipunan.
• Mahalaga ang paggalang sa mga manunulat at awtor.
• Karapatang-ari o Copyright: - Nagbibigay ng karapatan sa manunulat na maglathala ng sulatin. Mahalagang banggitin ang pinagkunan ng sipi upang magbigay kredito sa may-ari.
  • Plagiarism:
    • Ilegal na pangongopya ng gawa ng iba na may layuning angkinin ito. Maituturing din na plagiarism ang pagkopya ng sariling akda o self-plagiarism.
  • Paghuhuwad o Pandaraya ng datos
    • Pag-iimbento, di-paglalagay, modipikasyon ng datos o impormasyon. Pati na rin ang pagbili ng gawa ng iba.

Posisyong Papel

• Akademikong sulatin na batay sa matitibay na katwiran ukol sa pinapanigang isyu.
• Naglalayong hikayatin kang manigan sa opinyon ng manunulat gamit ang matitibay na ebidensya.
• Maaaring gamitin ang mga ebidensya mula sa mga obserbasyon, mga pahayag mula sa awtoridad.

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Posisyong Papel

• Pumili ng paksa na malapit sa iyong puso.
• Magsagawa ng panimulang pananaliksik.
• Bumuo ng thesis statement o pahayag ng tesis.
• Subukin ang katibayan o kalakasan ng iyong pahayag ng tesis o posisyon.
• Magpatuloy sa pangangalap ng mga kakailanganing ebidensya.
• Buoin ang balangkas ng posisyong papel.

Balangkas sa Pagsulat ng Posisyong Papel

• Panimula: Mailahad na ng maayos ang paksa.
• Katawan: Loonikal na pagkakasunod-sunod ng mga argumento at mga ebidensya. -Mahalagang mapatunayan na mali o walang katotohanan ang tumutol sa iyong tesis.
• Kongklusyon - ilahad muli ang argumento at ang talakayin ang magiging implikasyon. - mahalaga na mailahad ang paninindigan sa simpleng paraan at maiintindihan ng karaniwang tao - alalahanin na isa sa mga layunin ng posisyong papel ay manghikayat.