Механикалық жұмыс және энергия

Механикалық жұмыс

• Механикалық жұмыс — күш денеге әсер еткен кезде, оның жылжу бағытымен сәйкес компонентімен орындалатын жұмыс
• Жұмыс формуласы: A = Fs cos θ, мұндағы F — күштің модулі, s — жылжу, θ — күш векторы мен жылжу векторы арасындағы бұрыш.
• Егер күш жылжу бағытымен сәйкес болса (θ=0), жұмыс максималды (A = Fs).
• Егер күш жылжу бағытына перпендикуляр болса (θ=90°), жұмыс нөлге тең (A=0).
• Жұмыс векторлық шама емес, скаляр шама.
• Күш пен жылжудың бағыттары қарама-қарсы болса (θ>90°), жұмыс теріс болады.

Энергия

• Энергия — жүйенің жұмыс істеу қабілеті
• Механикада энергия бірнеше түрге бөлінеді (кинетикалық және потенциалдық т.б).
• Кинетикалық энергия (Екин) дененің қозғалыс энергиясы. Екин = 1/2 mv², мұндағы m—масса, v—жылдамдық.
• Потенциалдық энергия (Епот) дененің орналасуына байланысты энергия. Потенциалдық энергияның, әдетте, ауырлық күші әсерінен болатын түрі Епот = mgh, мұндағы m—масса, g—еркін түсу үдеуі, h—биіктік.

Жұмыс-энергия теоремасы

• Жұмыс-энергия теоремасы денеге сыртқы күштер әсер еткен кезде жұмыс пен кинетикалық энергияның өзгерісі арасындағы байланысты көрсетеді.
• Сыртқы күштердің жалпы жұмысы кинетикалық энергияның өзгеруіне тең. (Ажалпы = ΔЕкин).

Энергияның сақталу заңы

• Энергияның сақталу заңы – физиканың негізгі заңдарының бірі.
• Ол изолятталған жүйеде жалпы энергия уақыт бойы өзгермейді екенін айтады.
• Әр түрлі энергия түрлері бір-біріне түрлене алады, бірақ жалпы энергияның мөлшері сақталады.