Marx en Heidegger Inzicht Quiz

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson
Download our mobile app to listen on the go
Get App

Questions and Answers

Volgens Marx is de geschiedenis van iedere maatschappij de geschiedenis van de ______.

klassenstrijd

Het Communistisch Manifest dateert uit ______.

1848

Religie wordt door Marx gezien als opium voor het ______.

volk

De moderne samenleving wordt gekarakteriseerd door een voortdurende omwenteling van de ______.

<p>productie</p> Signup and view all the answers

In de bourgeoisperiode worden vaststaande verhoudingen opgelost en ______ de mensen gedwongen hun leven nuchter te beschouwen.

<p>dwingen</p> Signup and view all the answers

We hebben niet gekozen om te ______ .

<p>bestaan</p> Signup and view all the answers

Heidegger legt de structuren van dit ______ uiteen.

<p>zijn</p> Signup and view all the answers

'Mit-sein' verwijst naar het feit dat anderen ______ zijn in wat we doen.

<p>aanwezig</p> Signup and view all the answers

Wanneer we ons laten leiden door het 'men', is dit considered ______ .

<p>inhautentiek</p> Signup and view all the answers

'Das Man' is een anonieme, ______ manier van handelen.

<p>onpersoonlijke</p> Signup and view all the answers

Volgens Marx heeft religieuze vervreemding wortels in materiële ______.

<p>omstandigheden</p> Signup and view all the answers

De arbeider wordt gescheiden van zijn product door ______ door kapitalisten.

<p>toe-eigening</p> Signup and view all the answers

Marx stelt dat arbeid ons tot ______ maakt.

<p>mens</p> Signup and view all the answers

Een gevolg van vervreemding is dat de arbeider vervreemdt van ______.

<p>zichzelf</p> Signup and view all the answers

De omkering in de kapitalistische maatschappij houdt in dat de arbeider de ______ voortbrengt.

<p>welvaart</p> Signup and view all the answers

Marx beschrijft de omkering in de religie als 'de mens maakt de religie, de religie maakt niet de ______.'

<p>mens</p> Signup and view all the answers

De wereld wordt niet meer als ons eigen ______ gezien door de vervreemding.

<p>product</p> Signup and view all the answers

Volgens Marx leidt het economisch systeem tot een gevoel van ______ bij de arbeider.

<p>overheersing</p> Signup and view all the answers

Sisyphus is gestraft om tot het einde der tijden een ______ naar boven te dragen.

<p>rotsblok</p> Signup and view all the answers

Camus stelt dat wij moderne mensen allemaal ______ zijn.

<p>Sisyphus</p> Signup and view all the answers

De mens voelt zich een ______ in een wereld zonder betekenis.

<p>vreemdeling</p> Signup and view all the answers

De menselijke geest kan streven naar eenheid of ______ met de werkelijkheid.

<p>verzoening</p> Signup and view all the answers

Het ______ is de relatie tussen de wereld en ons verlangen naar betekenis.

<p>absurde</p> Signup and view all the answers

Camus houdt vol dat we de gespannen houding met de werkelijkheid niet mogen ______.

<p>ontvluchten</p> Signup and view all the answers

Eens je beseft dat het leven ______ is, moet je het omarmen.

<p>absurd</p> Signup and view all the answers

Volgens Camus, in een universum zonder meester, is voor Sisyphus alles ______.

<p>goed</p> Signup and view all the answers

Een belangrijke factor in het onbehagen is dat je als mens je ______ niet kan vinden in de samenleving.

<p>plaats</p> Signup and view all the answers

Winst en rente zijn sociale verhoudingen, maar verschijnen als ‘inkomen’ van het ______.

<p>kapitaal</p> Signup and view all the answers

Bureaucratie leidt vaak tot het ______ van je verantwoordelijkheid.

<p>afwentelen</p> Signup and view all the answers

Reclame creëert ______ door producten op een bepaalde manier te presenteren.

<p>fetisji</p> Signup and view all the answers

De 'Ijzeren ______' verwijst naar een situatie waarin mensen gevangen zitten in bureaucratische structuren.

<p>kooi</p> Signup and view all the answers

Verhouding tussen bakker en klant verandert in een verhouding van geld en ______.

<p>brood</p> Signup and view all the answers

De oplossing voor bureaucratieproblemen is vaak meer ______.

<p>bureaucratie</p> Signup and view all the answers

Fetisjisme houdt ons in hun ______, wat impliceert dat we ons verliezen in materiële waarden.

<p>greep</p> Signup and view all the answers

Het vluchtgedrag naar de innerlijkheid is een reactie op de ______ werkelijkheid.

<p>verzakelijkte</p> Signup and view all the answers

Franz Kafka behandelt in zijn romans thema's zoals een onpersoonlijke ______ en de gevolgen voor het individu.

<p>maatschappij</p> Signup and view all the answers

Volgens Marx leven we in een soort van schijnwereld vol dingen die ______ zijn.

<p>fetisj</p> Signup and view all the answers

De onworteling van het individu in een moderne ______ is een terugkerend thema.

<p>samenleving</p> Signup and view all the answers

De circulatie van waren creëert en maskeert tegelijk de sociale ______.

<p>verhoudingen</p> Signup and view all the answers

Er is een gevoel van ______ in de moderne maatschappij door de kloof tussen individu en wereld.

<p>vervreemding</p> Signup and view all the answers

De vraag 'leidt rationalisering tot ______?' roept een belangrijke discussie op over de gevolgen van bureaucratie.

<p>irrationaliteit</p> Signup and view all the answers

Het toenemend belang van existentiële vragen, zoals ‘wie ben ik?’, komt voort uit een verlies aan ______.

<p>oriëntatie</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Onpersoonlijkheid

Het gevoel van niet meer dan een nummer te zijn, verliest je identiteit in een systeem van bureaucratie. Dit kan leiden tot gevoelens van vervreemding en angst.

Bureaucratie

Een sociale omgeving die gekenmerkt wordt door regels, procedures en hiërarchie. Vaak geassocieerd met overheidsorganisaties, bedrijven en onderwijsinstellingen.

Onbehagen

Een toestand van vervreemding en twijfel als gevolg van het verliezen van je plek en betekenis in een systeem van bureaucratie.

Vlucht naar de innerlijkheid

De reactie van mensen die zich gevangen voelen in een systeem van bureaucratie. Ze trekken zich terug in hun eigen innerlijke wereld en zoeken betekenis in hun eigen belevingen.

Signup and view all the flashcards

Authenticiteit

De opvatting dat mensen authentiek moeten leven, in overeenstemming met hun eigen waarden en normen.

Signup and view all the flashcards

Ijzeren kooi

De vervreemding en het onbehagen van de moderne mens die zich verliest in een systeem van bureaucratie, zoals beschreven in de literatuur van Franz Kafka.

Signup and view all the flashcards

Bureaucratie leidt tot meer bureaucratie

Het probleem van de bureaucratie, die in plaats van oplossingen te bieden, meer problemen veroorzaakt. Meer bureaucratie leidt tot meer onbehagen.

Signup and view all the flashcards

Kafka's thema's

De centrale thema's in de werken van Franz Kafka, zoals de vervreemding van het individu in een onpersoonlijke maatschappij.

Signup and view all the flashcards

Vervreemding (Marx)

Vervreemding volgens Marx is wanneer we ons niet meer herkennen in onze arbeid en de producten die we maken. We zijn gescheiden van onze creativiteit en onze eigen waarde.

Signup and view all the flashcards

Religieuze vervreemding (Marx)

Marx dacht dat religieuze vervreemding voortkwam uit de slechte materiële omstandigheden van de arbeiders. Hij vond dat religie een vorm van escape was voor de slechte realiteit.

Signup and view all the flashcards

Omkering in de kapitalistische maatschappij (Marx)

De arbeider creëert welvaart, maar wordt erdoor overheerst. Hij herkent zich niet meer in de producten die hij maakt.

Signup and view all the flashcards

Vervreemding van de arbeid (Marx)

Marx dacht dat onze eigen werk niet meer tot ons behoort, maar ons overheerst. We zijn vervreemd van onze eigen creativiteit en de wereld om ons heen.

Signup and view all the flashcards

Omkering in de religie (Marx)

De mens creëert de religie, en niet andersom. Religie is een product van ons denken, geen objectieve kracht.

Signup and view all the flashcards

Arbeider en product (Marx)

De arbeider realiseert zichzelf in zijn werk, maar vervolgens wordt het product (en de waarde) door de kapitalist geclaimd.

Signup and view all the flashcards

Arbeid en identiteit (Marx)

Marx geloofde dat arbeid essentieel was voor de menselijke identiteit. De manier waarop we werken bepaalt wie we zijn.

Signup and view all the flashcards

Vervreemding van de werkelijkheid (Marx)

De mens maakt een systeem (economie) dat vervolgens ons overheerst. We hebben geen controle meer over de consequenties.

Signup and view all the flashcards

Wat is kapitalisme volgens Karl Marx?

Volgens Marx is kapitalisme een vorm van sociale organisatie waarin het eigendom geconcentreerd is in handen van een kleine groep mensen, terwijl de meerderheid afhankelijk is van hen voor werk en inkomen. Dit resulteert in uitbuiting en ongelijkheid.

Signup and view all the flashcards

Wie is de bourgeoisie?

De bourgeoisie is de klasse die tijdens het kapitalisme de macht heeft en profiteert van productie en handel. Ze zijn de eigenaren van de productiemiddelen en beslissen over hoe deze worden gebruikt.

Signup and view all the flashcards

Waarom is de bourgeoisie revolutionair?

De bourgeoisie is volgens Marx een revolutionaire klasse omdat ze voortdurend de productie en maatschappelijke verhoudingen verandert. Ze breken met traditionele structuren, maar blijven wel een uitbuitende klasse.

Signup and view all the flashcards

Welke rol speelt religie volgens Marx?

Volgens Marx is religie een opium voor het volk. Het biedt troost en een illusie, maar verhult de echte problemen van de maatschappij.

Signup and view all the flashcards

Wat is de klassenstrijd?

De klassenstrijd is de drijvende kracht van de geschiedenis volgens Marx. Dit betekent dat er voortdurend een conflict is tussen degenen die de productiemiddelen bezitten en degenen die er voor werken.

Signup and view all the flashcards

De mythe van Sisyphus

De mythe van Sisyphus beschrijft de zinloosheid van een eindeloos herhalende taak zonder doel. Sisyphus, veroordeeld tot het eeuwig rollen van een rotsblok, stelt de vraag naar de betekenis van ons leven. Camus stelt dat de moderne mens confronteert met deze absurditeit, omdat onze inspanningen in een betekenisloze wereld zinloos kunnen lijken.

Signup and view all the flashcards

Het absurde

De absurditeit volgens Camus is de kloof tussen ons verlangen naar betekenis en de werkelijkheid, die inherent betekenisloos is. We streven constant naar eenheid met deze wereld, maar die zoektocht is gedoemd te mislukken.

Signup and view all the flashcards

Het absurde omarmen

Als we de absurditeit erkennen, dan moeten we die omarmen. Ontkennen of ontvluchten zal alleen maar frustratie opleveren. De enige manier om ermee te leven, is door het absurde te aanvaarden en te stoppen met het zoeken naar valse hoop en betekenis.

Signup and view all the flashcards

De wereld zonder illusies

De wereld lijkt misschien vol betekenis en structuur, maar als we de illusies loslaten, beseffen we dat die betekenis slechts schijn is. De werkelijkheid is een koude en onverschillige plaats die onze hoop en dromen ondermijnt.

Signup and view all the flashcards

Vluchtreacties

Filosofie, godsdienst en hoop zijn vluchtreacties op het absurde. Ze proberen de leegte en de zinloosheid te maskeren met een valse hoop op betekenis. Camus waarschuwt tegen deze vluchtreacties.

Signup and view all the flashcards

De gescheiden mens

Onze menselijke geest verlangt altijd naar eenheid en een doel, maar dat verlangen is inherent in conflict met de werkelijkheid. We kunnen ons nooit echt verzoenen met de absurde, zinloze wereld, omdat we altijd die diepere betekenis zullen zoeken.

Signup and view all the flashcards

Onmogelijkheid om terug te keren

Volgens Camus kunnen we niet terugkeren naar de illusies die we verloren hebben. Eens we het absurde beseffen, is er geen weg terug. We moeten het omarmen en leren leven met de zinloosheid.

Signup and view all the flashcards

Sisyphus' oordeel

Camus bepleit dat ondanks de absurditeit, het leven waardenvol is. Sisyphus' voorbeeld laat zien dat we ondanks de zinloosheid van de wereld, onze vrijheid kunnen omarmen en plezier kunnen vinden in de kleine dingen.

Signup and view all the flashcards

Zijnsverstaan (Heidegger)

De manier waarop we ons verhouden tot ons bestaan, met focus op het interpreteren van structuren en facetten van ons zijn. We kunnen niet kiezen om te bestaan, maar wel om onze levenservaringen te interpreteren en vorm te geven.

Signup and view all the flashcards

In-de-wereld-zijn (Heidegger)

Volgens Heidegger bevinden we ons voortdurend 'in-de-wereld-zijn', wat betekent dat we verbonden zijn met de wereld en met anderen.

Signup and view all the flashcards

Bevindelijkheid (Heidegger)

Een component van 'in-de-wereld-zijn' die verwijst naar onze gemoedstoestand, stemming of emotionele beleving.

Signup and view all the flashcards

Mit-sein (Heidegger)

Een concept dat aangeeft dat we voortdurend verbonden zijn met anderen en dat onze ervaringen en keuzes beïnvloed worden door hun aanwezigheid.

Signup and view all the flashcards

Das Man (Heidegger)

Een anoniem en onpersoonlijk 'men' dat onze gedachten, keuzes en gedrag beïnvloedt. We laten ons vaak leiden door wat 'men' denkt of doet, zonder kritisch na te denken.

Signup and view all the flashcards

Kapitaalfetisjisme

Het idee dat de waarde van een object, zoals geld, gebaseerd is op de sociale relaties die erachter zitten, in plaats van de intrinsieke waarde van het object zelf.

Signup and view all the flashcards

Verdinglijking

Een proces waarbij sociale relaties tussen mensen worden gereduceerd tot relaties tussen objecten.

Signup and view all the flashcards

Verpersoonlijking van dingen

Het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan objecten, waardoor wij onze eigen identiteit en relaties met de wereld verliezen.

Signup and view all the flashcards

Vervreemding

Een gevoel van vervreemding en onthechting van de wereld, vaak veroorzaakt door de complexiteit van moderne samenlevingen.

Signup and view all the flashcards

Kloof tussen individu en wereld

De kloof tussen het individu en de wereld om hem heen, wat leidt tot onzekerheid en een gebrek aan oriëntatie.

Signup and view all the flashcards

Existentiële vragen

Het besef dat we onze eigen identiteit en betekenis moeten vinden in een wereld die niet vanzelfsprekend is.

Signup and view all the flashcards

Moderniteit

De moderne samenleving, gekenmerkt door complexiteit, vervreemding en het zoeken naar eigen identiteit.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Samenvatting Wijsbegeerte en Ethiek

  • De website Stuvia is een platform voor het kopen en verkopen van samenvattingen, notities en studiemateriaal voor examens en cursussen.
  • De samenvatting behandelt wijsbegeerte en ethiek uit het studiejaar 2023-2024, gegeven door Matthias Lievens.
  • De samenvatting is geschreven door kobebraekmans.

De oorsprong van de filosofie

  • De filosofie ontstond in Athene in de 5e en 4e eeuw v.Chr.
  • Vroeger volstond de mythe om de wereld te begrijpen.
  • Democratie en de opkomst van het geld betekende een omslag, en er was behoefte aan meer rationele methodes om de wereld te begrijpen.
  • Kenmerkende filosofen zijn Socrates, Plato en Aristoteles.

Handel in het oude Griekenland

  • De opkomst van handelaars en ambachtslieden zorgde voor meer sociale diversiteit.
  • De handel met geld introduceerde een nieuwe manier van denken in abstracties.
  • Filosofen hadden een kritische blik op handel en geld. Ze zagen geld als een potentieel corrumperend element.

De dood van Socrates

  • Socrates werd beschuldigd van het vergiftigen van de goden en het verdorven onderwijs van de jeugd (zie ppt.)
  • Hij weigerde om te betalen aan de omkoopsommen om niet geëxecuteerd te worden
  • Zijn dood kan worden gezien als een ethisch dilemma: Socrates weigerde het systeem om zijn leven te redden.

Plato tegen de handelaars

  • Plato zag handelaars vaak als onderdeel van een minderwaardige klasse in de samenleving.
  • Plato's bezwaren tegen handelaren hadden te maken met hun gebrek aan kennis en hun focus op winst in plaats van de productieve arbeid.

Argumenten tegen handelaars en kooplieden (Plato)

  • Handelaren produceren niets, maar zijn intermediairs.
  • Handelaren zijn vaak vreemdelingen in de stad.
  • Handelaren zijn in de zorg voor hun eigen gewin/winst eerder dan voor het algemene goed van de polis.

Transformatie van de waarheid

  • Het begrip van waarheid veranderde. In de presocratische tijd werd waarheid geassocieerd met het onthullen van het verborgene, het verborgen.
  • De opkomst van de democratie en de handel.
  • Wetenschap bestaat uit proposities (hypothesen).

Heeft waarheid een prijs?

  • Niet volgens Aristoteles.
  • Filosofen benadrukken, in tegenstelling tot sofisten, de belangeloze aard van kennis en filosofie.

Aristoteles over chrematistiek

  • Aristoteles maakte onderscheid tussen economische activiteiten die gericht waren op voorzien in de behoeften van de mens (oikonomia) en activiteiten gericht op het verwerven van rijkdom en geld (chrematistiek).
  • Oikonomia is een natuurlijker manier van economie drijven, terwijl chrematistiek problematisch is.

Oikonomia ('huishoudkunde

  • Centrale activiteiten zijn productie en ruil, gericht op het voorzien in de behoefte binnen de familie.
  • Aristoteles zag productie en ruil als onderdeel van het privédomein van de 'oikos', en dit was perfect toegestaan.

Utilitarisme

  • Utilitarisme is een ethische theorie die zegt dat de handeling die het meeste geluk veroorzaakt, de meest ethische handeling is.

Morele dilemma's

  • Het trolleyprobleem is een klassiek moreel dilemma en geeft aan dat utilitarisme moeilijk kan zijn om toepasbaar te maken in de praktijk.

Vrijheid van keuzes

  • Er staat veel op het spel als je een keuze maakt. Een keuze voor een bepaald levenspad leidt tot een bepaalde eindbestemming.
  • Je zou kunnen kiezen voor een vredig of een actief leven.
  • De keuze die je maakt heeft gevolgen en die kan lijden tot verschillende eindbestemmingen.

Kritiek op Rawls

  • Nozick vond dat Rawls te veel focuste op de samenleving als een entiteit en te weinig op de individuele rechten.
  • Nozick vond dat een rechtvaardige samenleving een minimale staat moet zijn.

De gift

  • Mauss → de gift is belangrijk → is meer dan een economische uitwisseling.
  • De gift symboliseert status en relaties.
  • Het is een sociale handeling.

De minimale staat (Nozick)

  • Staat mag zich enkel bezighouden met veiligheid van personen en de belangen bescherming door middel van contracten.

Rechtvaardigheid (Nozick)

  • De huidige verdeling kan wel rechtvaardig zijn ➔ vanuit de historische context (hoe is die ontstaan)?
  • Nozick ziet niet genoeg grond in de rechtvaardige uitkomst van de vermenging van arbeid en natuur.

Kritiek op rechtvaardigheidstheorieën

  • Utilitarisme negeert de waarde van individuen.

Democratie in debat

  • Verschillende filosofische tradities, maar ook politieke partijen, hebben verschillende concepties van democratie.

Mouffe over hegemonie

  • De ideologische hegemonie (beheersing door ideeën/ideeën over de samenleving) is een essentieel onderdeel van politiek.

Democratie

  • Mouffe zegt: Democratie impliceert spanningsveld tussen de individuele vrijheid en politieke verplichtingen.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

Related Documents

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Browser