मराठी इतिहास: छत्रपती शिवाजी महाराज
63 Questions
1 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

शिवाजी महाराजांनी शस्त्रास्त्र निर्मितीत कोणते तंत्रज्ञान वापरण्यावर जोर दिला?

  • जुने तंत्रज्ञान
  • स्थानीय तंत्रज्ञान
  • इलेक्ट्रॉनिक तंत्रज्ञान
  • परदेशातील तंत्रज्ञान (correct)

    • शिवाजी महाराजांनी शस्त्रास्त्र निर्मितीत कोणत्या प्रकारच्या तज्ज्ञांची मदत घेतली?

  • विदेशी व्यापारतज्ज्ञांची
  • सैन्याच्या तज्ज्ञांची
  • स्थानिक कारागिरांची (correct)
  • शत्रूंच्या तज्ज्ञांची

    • १६७७ रोजी मद्रासचा गव्हर्नर कोणत्या प्रकारचे कामासाठी मोठे गोडे बांधून घेतले?

  • नौकांसाठी
  • तोफांसाठी (correct)
  • किल्ल्यासाठी
  • पुलासाठी

    • शिवाजी महाराजांच्या कोणत्या उपक्रमामुळे स्वराज्यात शस्त्रास्त्र निर्मितीसाठी परावलंबीपणा कमी झाला?

    <p>कारागीरांना आणून</p> Signup and view all the answers

    आरमाराचा उपयोग मुख्यतः कशासाठी होता?

    <p>समुद्री व्यापार आणि सागरी सीमासंरक्षण</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी गढ्यांचे आणि किल्ल्यांचे बांधकाम कशासाठी केले?

    <p>स्वराज्याच्या संरक्षणासाठी</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी शस्त्रास्त्र निर्मितीबाबत कोणती भूमिका घेतली होती?

    <p>स्वराज्यातच शस्त्रास्त्रनिर्मिती करणे</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी शस्त्रास्त्र निर्मितीची कार्यशाळा कुठे उभारली होती?

    <p>गावात</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी कोणत्या धातूची शस्त्र निर्मितीत वापर केली आहे?

    <p>लोखंड</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांच्या आरमारात कोणते राजकीय घटक सहभागी होते?

    <p>सर्व पर्याय</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळात किल्ल्यांवर पाणी पुरवठ्यासाठी कोणत्या गोष्टींची निर्मिती केली गेली?

    <p>तलाव, टाके, कूप, विहिरी</p> Signup and view all the answers

    किल्ल्याचे संरक्षण कोणत्या साधनांद्वारे करण्याची आवश्यकता शिवछत्रपतींनी सांगितली?

    <p>तोफ, बंदुकी</p> Signup and view all the answers

    किल्ल्यांच्या देखरेखेसाठी कोणाला महत्व दिले जाते?

    <p>स्थापत्य अभियंता, पहारेकरी, सेनेधिकारी</p> Signup and view all the answers

    शिवछत्रपतींच्या विचारानुसार किल्ल्याला कसे राहणे आवश्यक आहे?

    <p>पूर्णत: तयार</p> Signup and view all the answers

    किल्ल्यांच्या संरक्षणासाठी कोणत्या गोष्टींची कोठारे भरलेली असायला पाहिजेत?

    <p>बारूदगार, धान्य</p> Signup and view all the answers

    किल्ल्यांच्या देखरेखेसाठी कोणते कार्य मोलाचे ठरते?

    <p>कोरोश्युमध्ये कारागीर</p> Signup and view all the answers

    किल्ल्यांच्या सुरक्षिततेसाठी कोणत्या प्रकारच्या डॉक्टरांची आवश्यकता होती?

    <p>रसायनांचे वैद्य व झाडपाल्यांचे वैद्य</p> Signup and view all the answers

    शिवछत्रपतींनी आपल्या गुणगहक स्वभावाने कोणता निर्णय घेतला?

    <p>अवशेष करून आणि निशाण कर्मचारीगिरी कौजस निर्माण</p> Signup and view all the answers

    किल्ल्यांच्या सुरक्षेसाठी जाणतात कोणत्या वस्तूंची गरज होती?

    <p>तोफ, बंदुका, शस्त्रधारक चीजवस्तू</p> Signup and view all the answers

    शिवछत्रपतींच्या आर्दशानुसार किल्ल्यांच्या देखरेखेसाठी कोणती भूमिका होती?

    <p>संपूर्णतः सज्ज</p> Signup and view all the answers

    महापुरुषांचे कोषण विचार हे कोणत्या क्षेत्रात प्रेरणादायी असून उभे करतात?

    <p>नवीन तंत्रज्ञान</p> Signup and view all the answers

    एका काळानुसार मानवी आणि सामाजिक जीवनात काय बदल घडले आहेत?

    <p>विविध बाबींमध्ये नवे संशोधन</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी कोणत्या गोष्टींची जोड सर्वसामान्य जनतेशी केली?

    <p>राष्ट्रीय गणराज्य</p> Signup and view all the answers

    भारतामध्ये कोणत्या क्षेत्रात नावीन्यपूर्ण तंत्रज्ञानाने मोठ्याप्रमाणात बदल घडविला आहे?

    <p>आधुनिक तंत्रज्ञान</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी कोणत्या विषयावर सखोल विचार करण्याचा उपदेश केला आहे?

    <p>संशोधन आणि शिक्षण</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी कोणत्या शत्रूंशी सामना केला?

    <p>वरील सर्व</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी सुरतेची लूट कधी केली?

    <p>१६७० मध्ये</p> Signup and view all the answers

    शिवचरित्राचे गुण कोणत्या गुणांमध्ये मोडतात?

    <p>वरील सर्व</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी रायगडावर इर्ल सणवली कधी?

    <p>१६७४ मध्ये</p> Signup and view all the answers

    रामचन्द्रपंत आमात्य आज्ञापत्रात दुर्गांविषयी कोणते विधान केले?

    <p>संपूर्ण राज्याचे सार ते दुर्ग</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी किती प्रकारच्या गडांची निर्मिती केली?

    <p>भूगोल, गगाडुळ, जलदाळ</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी पुरंदरच्या किल्ल्यावरून स्वराज्याचे हिंदवी स्वराज्य कधी फडकविले?

    <p>१६ जून १६६५</p> Signup and view all the answers

    दुर्गांवर कोणत्या प्रकारच्या इमारती कामकाजाची गरज आहे?

    <p>मजबूत बांधणी</p> Signup and view all the answers

    शिवचरित्राचे मार्गदर्शन कोणत्या क्षेत्रातील आहे?

    <p>वरील सर्व</p> Signup and view all the answers

    रामचन्द्रपंत आमात्यांच्या आज्ञापत्रात दुर्गांच्या कोणत्या वैशिष्ट्यांचा उल्लेख आहे?

    <p>वरील सर्व</p> Signup and view all the answers

    महाराजांनी कोणत्या पारंपरिक समुद्रकिनाऱ्याचे लोकांना हस्तांतरी धर्मले?

    <p>कोळी</p> Signup and view all the answers

    महाराजांनी पारंपरिक समुद्रकिनारा चालने स्वरूप संरक्षणाचे काय केले?

    <p>आरमार उभारले</p> Signup and view all the answers

    कोणत्या शतकाच्या पूर्वार्धीपासून सत्ता महाराष्टाच्या किनाऱ्यांशार्थ होती?

    <p>सोळाव्या</p> Signup and view all the answers

    महाराजांनी कोणत्या किल्ल्यांचे बांधकाम केले होते?

    <p>विश्रायुग</p> Signup and view all the answers

    महाराजांनी कोणत्या ठिकाणी ‘भापतीय नेलाचे चनिक’ म्हणून संबोधिले जाते?

    <p>भारतीय आरमार</p> Signup and view all the answers

    महाराजांनी साधर का निर्माण केले?

    <p>आरमारी करमाने</p> Signup and view all the answers

    महाराजांनी विध्वंसकाला कशासाठी ठेवले होते?

    <p>विरोधक</p> Signup and view all the answers

    आरमारीमध्ये कोणत्या प्रकारचे व्यक्ती सामील होते?

    <p>सुतार</p> Signup and view all the answers

    आरमारीच्या संरक्षणासाठी महाराजांनी कोणता किल्ला बांधला?

    <p>सुवर्णागिरी</p> Signup and view all the answers

    काही विशेष आस्थापनांच्या स्वामित्वात व्यवसाय कुठे चालवले जात होते?

    <p>समुद्रकिनारा</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळातील दुर्गबांधणीतील मुख्य वैशिष्ट्यांपैकी कोणते वैशिष्ट्य नव्हते?

    <p>रणांगण</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळातील दुर्गबांधणीतील कोणत्या वैशिष्ट्याचा अभ्यास आजच्या सुरक्षा दलाच्या छावण्यांना उपयुक्त ठरू शकतो?

    <p>पाण्याचे चांगले साधन</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळातील वैज्ञानिक व्यवस्थेमध्ये काय विचारले जात होते?

    <p>सैन्याची शिस्तणूक</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळातील दुर्गबांधणीतील कोणत्या वैशिष्ट्यांचा अभ्यास आजच्या सुरक्षा दलाच्या छावण्यांना उपयुक्त ठरतो?

    <p>तटबंदी</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळातील कोणते वैशिष्ट्य सतत अद्ययावत ठेवण्यासाठी आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड हवी होती?

    <p>पाण्याचे संरक्षण</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळातील कोणत्या साधनांची आधुनिक युगात अधिक उपयुक्तता आहे?

    <p>तलाव</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळात तटबंदी निर्माण करताना कोणता घटक वापरला जात नव्हता?

    <p>चित्तावाचक सिमेंट</p> Signup and view all the answers

    पर्यावरण संरक्षणासाठी शिवकाळातील कोणता घटक उपयुक्त आहे?

    <p>कुंचुडी</p> Signup and view all the answers

    शिवकाळातील कोणत्या वस्त्रांचे उपयोग संरक्षणासाठी केले जात होते?

    <p>दूट</p> Signup and view all the answers

    शिवकालीन वैज्ञानिक दृष्टिकोन कशासाठी गरजेचा होता?

    <p>कैदेमोक्त व्यक्तींच्यावर विसंबून</p> Signup and view all the answers

    छत्रपती शिवाजी महाराजांचा जन्म केव्हा झाला?

    <p>11 फेब्रुवारी 1630</p> Signup and view all the answers

    छत्रपती शिवाजी महाराजांची जिजाऊसाहेब यांच्या पोटी कुठे झाला?

    <p>शिवनेरी किल्ला</p> Signup and view all the answers

    अल्लाउद्दीन खिलजीच्या आक्रमणानंतर महाराष्ट्र पारतंत्र्यात किती शतकं गेला?

    <p>तीन शतकें</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांच्या विरोधात कोणत्या परकीय सत्तांनी अत्याचार केले?

    <p>आदिलशाही</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांनी कोणत्या गोष्टीच्या प्रेरणेसाठी आपल्या स्वराज्याची स्थापना केली?

    <p>न्याय आणि नीती</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांना आपल्या माता-पिता कोण होते?

    <p>शहाजी भोसलें आणि जिजाऊसाहेब</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांचा मृत्यू कधी झाला?

    <p>3 एप्रिल 1680</p> Signup and view all the answers

    शिवाजी महाराजांचे पिताजी कोण होते?

    <p>शहाजी भोसले</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    शिवाजी महाराजांचे कौशल्य विचार

    शिवछत्रपतींचा संक्षिप्त परिचय

    • 11 फेब्रुवारी 1630 रोजी शिवनेरी किल्ल्यावर जन्म
    • शहाजी आणि जिजाऊ यांच्या पोटी जन्म
    • परकीय सत्तेच्या अत्याचारांविरुद्ध लढा देऊन स्वराज्याची स्थापना केली

    व्यवसाय, तंत्रशिक्षण आणि कौशल्याचे प्रेरणास्थान

    • परकीय सत्तांनी केलेल्या अन्याय, अत्याचारांविरुद्ध लढा दिला
    • सत्याच्या शक्तीने स्वराज्याची स्थापना केली
    • भारतीय इतिहासातील महत्त्वाची घटना

    दुर्गबांधणीचे विचार

    • संपूर्ण राज्याचा कण्हा म्हणजे दुर्ग
    • गड, किल्ले, पठार, बुरुज, इमारती, निशाणे इ. घटकांना महत्त्व
    • पाणी पुरवठा, भरपूर तळे, टाकी, कूप, विहिरी बांधण्यात महत्त्व
    • रक्षणासाठी शस्त्रास्त्र, युद्धसाहित्य, कारागीर, कार्यशाळा

    शस्त्रास्त्र निर्मितीचे विचार

    • परकीय शस्त्रास्त्रांचा वापर करावा, परंतु स्वदेशी निर्मिती महत्त्वाची
    • शस्त्रास्त्र आणि युद्धसाहित्य निर्मितीत तज्ज्ञ कारागीर वापरले
    • टोपीच्या कार्यशाळांमध्ये शस्त्रास्त्र निर्मिती

    आरमारविषयक विचार

    • सागरी सीमा संरक्षण व व्यापाराच्या दृष्टीने नौदलाची आवश्यकता
    • भारताचे स्वतंत्र आरमार असावे, असा महाराजांचा विचार
    • सुवर्णगिर, पद्मगिरी, विश्रायुग, सिंहगड इत्यादी किल्ल्यांवर आरमार बांधले

    संभाजीमहाराजांचे कौशल्य विचार

    • मातृभूमीचे संरक्षण व स्वराज्याचे विस्तारासाठीचे प्रयत्न
    • वडीलोपार्जित जहागिरींचा कारभार सांभाळला
    • मोठ्या शत्रूंशी लढत स्वराज्याच्या स्वप्नाला साकार करण्याचा प्रयत्न
    • सैन्याची संख्या, युद्धकौशल्य, सुरतेची लूट, अय्यापूरचा युद्धप्रसंग यांचे वर्णन
    • शिवछत्रपतींच्या कार्याचे आदर्श उदाहरण म्हणून संभाजीमहाराजांचे काम

    दुर्गबांधणीचे विचार

    • किल्ल्यांची बांधणी मजबूत असावी, महत्त्वाचे घटक - तटबंदी, पठार, बुरूज, पाण्याचे साधन
    • किल्ल्यांमध्ये बारूदगार, दाणेदार, धान्याची कोठारे असली पाहिजेत
    • किल्ल्यांचे तात्कालिक संरक्षण व प्रतिकारशक्ती महत्त्वाची
    • शस्त्रास्त्र, युद्धसाहित्य, कारागीरांची गरज

    शस्त्रास्त्र निर्मिती

    • स्वदेशी शस्त्रास्त्र निर्मिती करण्यावर भर
    • परकीय शस्त्रास्त्र तंत्रज्ञान स्वराज्यात आणले
    • टोपीच्या कार्यशाळांमध्ये शस्त्रास्त्र निर्मिती
    • युद्धसाहित्य निर्मितीदेखील महत्त्वाचे

    आरमार

    • सागरी सीमा संरक्षण व व्यापाराकरिता आवश्यक
    • स्वतःचे आरमार निर्माण करण्यावर भर
    • किल्ल्यांवर आरमारासाठी सुवर्णगिर, पद्मगिरी, विश्रायुग, सिंहगड बांधले

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    मराठी इतिहासातील महत्त्वाचे व्यक्तिमत्व छत्रपती शिवाजी महाराज यांचे जीवन, कौशल्य विचार व त्यांचे संक्षिप्त परिचय.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser