"Манас" эпосу: Манастын хан шайланышы

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Түлөөгө чакырылгандардын арасында кимдер болгон эмес?

  • Кыргыздар
  • Кытайлар (correct)
  • Манжуриялыктар
  • Алтайлыктар

Жакып өз сөзүндө эмне үчүн кабатырланып жатканын айткан?

  • Элдин биримдиги жоктугунан
  • Манастын баатырдыгына ишенбегендиктен
  • Эсенкандын күчүнөн корккондуктан (correct)
  • Алтайлыктардын колдоосу жоктугунан

Эл эмне үчүн хан көтөрүү зарыл деп чечти?

  • Манастын жаштыгынан улам
  • Жакыптын карылыгынан улам
  • Башчысыз жашоонун кыйынчылыгынан улам
  • Кытайдын кол салуу коркунучунан улам (correct)

Айнакул Манастын хан көтөрүлүшү тууралуу сөздү эмне үчүн айтты?

<p>Хандыкка ылайыктуу талапкер жок болгондуктан (A)</p> Signup and view all the answers

Көкчөнүн хан болбой калганына Камбаркан эмне деп кейиди?

<p>Көкчө бир тайды аяп хандыкка жетпей калды деди (B)</p> Signup and view all the answers

Манас хандыкка макул болбой, эмне деп жооп берди?

<p>Казак, кыргыз бир тууган, напсиме тартпайын деди (A)</p> Signup and view all the answers

Жакып эмне үчүн хан болуудан баш тартты?

<p>Карылыгынан жана баласы үчүн кабатырлангандыктан (B)</p> Signup and view all the answers

Эл Жакыпты хан көтөрүү үчүн эмне кылышты?

<p>Ак кийизге отургузуп көтөрүштү (C)</p> Signup and view all the answers

Ак кийизди көтөргөн жигиттер жыйынды канча жолу айланып өтүштү?

<p>Жети жолу (D)</p> Signup and view all the answers

Манастын башына эмне кийгизишти?

<p>Бөрк (A)</p> Signup and view all the answers

Манас хан болгондон кийин Жакып эмне кылды?

<p>Жогоруда айтылгандардын баары (D)</p> Signup and view all the answers

Алтай жеринде Манаска караштуу канча эл болгон?

<p>Токсон алты миң (D)</p> Signup and view all the answers

Эл Манасты хан көтөргөндөн кийин эмне деп ойлошту?

<p>Мүдөөбүзгө жеттик дешти (B)</p> Signup and view all the answers

Тексттеги кайсы сөз айкашы элдин биримдикке муктаж экенин билдирет?

<p>Жогоруда айтылгандардын баары (B)</p> Signup and view all the answers

Эмне үчүн Жакып баласынын хан болгонуна жетине албай, көп мал сойдурду?

<p>Баласы жолу болгонуна кубанганы үчүн (B)</p> Signup and view all the answers

Элдин Жакыпты хан көтөрүү чечими эмнеге байланыштуу болгон?

<p>Анын акылмандыгына жана кадырына (C)</p> Signup and view all the answers

Саламаттын Айнакулу эмне үчүн дал ошол учурда Манас тууралуу эскерди?

<p>Хандыкка ылайыктуу талапкерди көрсөтүү үчүн (B)</p> Signup and view all the answers

Жакыптын элге кайрылуусунда кандай негизги коркунучтар айтылат?

<p>Кытай баскынчылыгы жана анын кесепеттери (A)</p> Signup and view all the answers

Жакыптын хан шайлоо тууралуу ою кандай?

<p>Ал бул кызматка баласы Манасты ылайык көрөт (B)</p> Signup and view all the answers

Тулөөдө Жакыптын сөзүнөн кийин элдин маанайы кандай өзгөрдү?

<p>Кабатырланышты жана ойго батышты (A)</p> Signup and view all the answers

Манас хандыктан баш тартканда кандай жүйө келтирди?

<p>Ал өзүнө токонаалат арткысы келбейт (D)</p> Signup and view all the answers

Кайсы фактор Манастын хан болушуна түрткү болду?

<p>Жогоруда аталган факторлордун баары (D)</p> Signup and view all the answers

Эл эмне үчүн Манасты ак кийизге отургузуп көтөрдү?

<p>Жогоруда саналган жооптордун баары туура (A)</p> Signup and view all the answers

Жакыптын баласына болгон мамилеси кандайча өзгөрдү?

<p>Ага боору ооруп, камкордук көрө баштады (C)</p> Signup and view all the answers

Элдин хан шайлоодон күткөн эң негизги максаты эмне болгон?

<p>Коргонуу жана биримдик (C)</p> Signup and view all the answers

Эмне үчүн тексттеги каармандардын сөздөрү маанилүү?

<p>Алар элдин маанайын жана ой-пикирин чагылдырат (D)</p> Signup and view all the answers

Кайсы фраза элдин келечекке болгон ишенимин билдирет?

<p>&quot;Тирүү болсок баарыбыз бир дөбөдө бололук&quot; (D)</p> Signup and view all the answers

Эл эмне үчүн хан шайлоодо этият болушкан?

<p>Хан шайлоо оор жоопкерчилик экенин билгендиктен (B)</p> Signup and view all the answers

Эл кандай сапаттарга ээ адамды хан кылууну каалаган?

<p>Жогоруда саналган сапаттардын баары (B)</p> Signup and view all the answers

Жакыптын кайсы сөзү анын өз элинин келечеги үчүн кам көрөрүн тастыктайт?

<p>Жогоруда саналган сөздөрдүн баары (A)</p> Signup and view all the answers

Кандай окуялар элдин Манаска болгон ишенимин бекемдеген?

<p>Жогоруда саналган окуялардын баары (A)</p> Signup and view all the answers

Эмне үчүн Манастын хан болушу элдин турмушунда бурулуш жаратты?

<p>Жогоруда саналган себептердин баары (A)</p> Signup and view all the answers

Тексттеги кайсы деталь элдин өз лидерине болгон терең урмат-сыйын көрсөтөт?

<p>Бардык жооптор туура (A)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Жакыптын сөзү жана элдин акылдашуусу

Элдик жыйында Жакыптын сөзүн угуп, көпчүлүк акылдашып, чечим кабыл алуусу.

Элдин бир чечимге келиши

Элдин баары биримдикке келип, башчысы жок эл марыбайт деген ойго токтолушат.

Хан издеген эл

Эл ичинен хан болууга ылайыктуу адам издешет.

Айнакулдун сунушу

Саламаттын Айнакулу Манасты хан көтөрүп койгонун эске салат.

Signup and view all the flashcards

Абдылданын сыны

Абдылда Манастын хан болушуна ишеним артпагансып какшыктайт.

Signup and view all the flashcards

Манастын момундугу

Манас өзүнө хандыкты ыйгарууга каршы чыгат.

Signup and view all the flashcards

Жакыптын баш тартышы

Жакыпты хан көтөрөлү дешет, бирок ал макул болбойт.

Signup and view all the flashcards

Жакыптын өтүнүчү

Жакыптын ордуна Манасты хан кылууну суранат.

Signup and view all the flashcards

Манастын хан шайланышы

Манасты ак кийизге салып хан көтөрүшөт.

Signup and view all the flashcards

Хандык белгиси

Манастын башына хандар үчүн атайын тигилген бөрк кийгизилет.

Signup and view all the flashcards

Тойдун башталышы

Жакып баласынын хан болгонуна кубанып, той өткөрөт.

Signup and view all the flashcards

Кызыл туунун ашталышы

Жакып Ногой атасынан калган кызыл тууну аштап, тойду башкарат.

Signup and view all the flashcards

Элдин биригүүсү

Алтайдагы токсон алты миң караламан калктын башчысы Манас болуп калат.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

"Манас" эпосу: Манастын хан шайланышы

  • Манас баатырдын ар уруу элге хан шайланышы тууралуу баян.

Эл Чогулган Түлөөдө Хан Жакыптын Сөзү

  • Манас Таласта жүрүп хан аталган, Эсенкандын ишениминдеги Нуукерди талкалаган баатыр катары сүрөттөлөт.
  • Жакып Манас үчүн ак түлөө өткөрүп, Алтайдагыларды бүт чакырат.
  • Түрдүү уруулардын өкүлдөрү келет: маңгул, Жайсаң, Күлдүр, Калдар, манжуулук Бала Мажик, Дөгөн кары, алчын, үйшүн, найман, аргын Каракожо, Айдаркан, Саламат, Чечен таз, Жакып, Акбалта, Токтообий, Өмүрзак, Дамбылда, Абдылда, Акымбек.
  • Жакып Эсенканга каршылык, Алтайлык калмактарды кууп чыгуу тууралуу сөз козгойт.
  • Бабыл, Жаркан, Ая-Күз, Сары-Арка, Орол тоо, Иле чөлүнө байланыштуу жерлер эске салынат.
  • Кытай Анжиан, Кашкар жерлерин бербейт деп болжолдонот.
  • Жакыптын элин кырып жок кылуу коркунучун айтып, камдануу зарылдыгын белгилейт.
  • Баласын уруша албаган Жакып, ичиндеги бугун элге айтып, кегин куугандардан качат.

Жакыптын Сөзүн Угуп Көпчүлүктүн Акылдашып Турушу

  • Жакып коркуп, кабатырланып, бирок кайраттанып сүйлөйт, каза жетсе кармашып өлүү керектигин айтат.
  • Эл Манас баштаган жоокерлердин Нескеранын колун талкалаганын, элчилерди жок кылганын, Нуукердин аскерлерин талкалаганын эстейт.
  • Эл бир чечимге келет: өкүм болбой өнүкпөйт, башчысы болбой марыбайт.
  • Кытай каптап кирсе, бир өкүмөткө биригип, хан көтөрүү зарылдыгы белгиленет.
  • Хан көтөрүүгө алтайлыктар, каңгайлыктар, манжуулуктар, тыргооттор, казактар, кыргыздар даяр экенин билдиришет.
  • Хан белдүү, урушта демдүү, чечен тилдүү, өкмөт жөнүн билген адам болушу керектиги айтылат.

Хан Таппай Каржалып Турганда

  • Эч ким хан болууга даяр эместигин билдирбейт.
  • Саламаттын Айнакулу Манасты хан көтөрүп койгонун эске салат.
  • Өзүбек уулу Абдылда Манастын хан болушуна ишенбей какшыктайт.
  • Камбаркан уулу Көкчөнү хандыкка жетпей калганы үчүн жемелейт.
  • Манас жыйынга келип, казак-кыргыз бир тууган экенин айтат, хандык напсисин көздөбөстүгүн билдирет.

Жакыптын Хандыктан Баш Тартышы

  • Жакыпты хан көтөрөлү дешет.
  • Акбалта менен Бердике Жакыпты жетелеп, алдына ак кийиз тартат.
  • Жакып карыганда хан болуп калабага аралашкысы келбейт, баласын хан кылууну суранат.
  • Казак, кыргыз, калмак, маңгул Жакыпты ак кийизге отургузуп, жанына Манасты чыгарат.
  • Жакып жети кадамдан кийин жерге түшөт, ак кийизде Манас жалгыз калат.

Манастын Хан Болушу

  • Ак кийизди көтөргөн жигиттер жыйынды жети айланышат.
  • Манастын башына атайын хандык бөрк кийгизилет.
  • Жакып баласынын хан болгонуна кубанып, токсон бээ союп, тогуз күн той кылат.
  • Ногой аталарынан калган кызыл тууну аштап, тойду башкарат.
  • Манас Алтайдагы токсон алты миң караламан калктын төбөсү болуп калат.
  • Камоодо турган журт хандуу, далдоодо турган журт даңазалуу болот.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Use Quizgecko on...
Browser
Open
Browser
Browser