महागाई आणि वित्तीय धोरणे

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

सप्लाई आणि डिमांड बाजूच्या महागाईचे कारणे काय आहेत?

सप्लाई बाजूच्या महागाईचे कारणे म्हणजे उत्पादन कमी होणे, किमती वाढणे, आणि मागणी बाजूच्या महागाईचे कारणे म्हणजे जनतेची पाहणी वाढणे, तसेच खर्च वाढणे.

महागाई म्हणजे काय आणि त्याच्या प्रकार काय काय आहेत?

महागाई म्हणजे वस्त्र व सेवांच्या किमतीत वाढ. प्रकार: मागणी-आधारित महागाई, पुरवठा-आधारित महागाई, आणि मूलभूत महागाई.

स्टॅगफ्लेशनच्या प्रभावांचा आढावा घ्या.

स्टॅगफ्लेशन म्हणजे महागाई आणि बेरोजगारी एकाच वेळी उच्च असणे, ज्यामुळे अर्थव्यवस्थेवर नकारात्मक परिणाम होतो.

केंद्रीय बँकेद्वारे वापरण्यात येणारे क्रेडिट नियंत्रणाचे गुणात्मक उपाय कोणते आहेत?

गुणात्मक उपाय: क्रेडिट मर्यादित करणे, कर्जाची अट वाढवणे, आणि बँकांना कर्जाचा दर ठरविणे. Signup and view all the answers

राजकोषीय धोरणाचे उद्दिष्टे कोणती आहेत?

उद्दिष्टे: आर्थिक वाढ प्रोत्साहन देणे, महागाई कमी करणे, आणि रोजगार वाढवणे. Signup and view all the answers

सार्वजनिक ऋणांच्या प्रकारांचे स्पष्टीकरण द्या.

प्रकार: अंतर्गत ऋण, बाह्य ऋण, आणि अल्पकालीन व दीर्घकालीन ऋण. Signup and view all the answers

IS वक्रीच्या व्युत्पत्तीसाठी स्पष्टीकरण द्या.

IS वक्री दर्शवते की कशा प्रकारे गुंतवणूक आणि बचत यामध्ये संतुलन साधले जाते. Signup and view all the answers

IS वक्रीत बदलांची वर्णन करा.

IS वक्रीत बदल म्हणजे गुंतवणुकीत व बचतीत झालेल्या बदलांचे परिणाम. Signup and view all the answers

LM वक्रीचा ढलण्याचा वणण?

LM वक्री दर्शवते की व्याज दर आणि पैसेची मागणी यामध्ये संतुलन कसे साधले जाते. Signup and view all the answers

पेमेंटच्या संतुलनाची संरचना स्पष्ट करा.

पेमेंट संतुलन संरचना मुख्यतः चालू खात्यातील व्यापार, भांडवली खाती, आणि पुनर्निवेष यांचा समावेश करते. Signup and view all the answers

पेमेंट संतुलनातील असंतुलनांचे प्रकार कोणते आहेत?

असंतुलनाचे प्रकार: व्यापार असंतुलन, वित्तीय असंतुलन, आणि आर्थिक असंतुलन. Signup and view all the answers

विदेशी विनिमयाच्या पुरवठा बाजूचे स्पष्टीकरण द्या.

विदेशी विनिमय पुरवठा म्हणजे आंतरराष्ट्रीय व्यापारासंबंधीची वस्त्र किंवा सेवांचा पुरवठा. Signup and view all the answers

Study Notes

महत्त्वाचे मुद्दे

मागणी व पुरवठा यांमधील महागाईच्या कारणांचा समावेश आहे.
मागणीवरील महागाई: सध्या चालू असलेल्या वस्तूंची मागणी वाढल्याने किंमती वाढतात.
पुरवठ्यातील महागाई: उत्पादन खर्च वाढल्याने किंवा पुरवठ्यातील घटामुळे किंमती वाढतात.

महागाई व इतर बाबी

महागाई म्हणजे वस्तूंच्या किंमती व सेवांच्या दरात होणारा वाढ.
महागाईचे प्रकार:
- मागणी-आधारित महागाई
- खर्च-आधारित महागाई
- रचनात्मक महागाई
स्टॅग्फ्लेशन: महागाई आणि बेरोजगारी उच्च असलेल्या स्थितीचा अभ्यास.

केंद्रीय बँकाचे क्रेडिट नियंत्रण

केंद्रीय बँकाचे प्रमुख गुणधर्मात्मक उपाय:
- रेपो दर: बँकांना कर्ज दिलेल्या दराचा नियंत्रण.
- कॅश रिझर्व्ह प्रमाण (CRR): बँकांच्या कॅश रिझर्व्हवर किमान प्रमाण.
- स्टॅट्युटरी लिक्विडिटी रेश्यो (SLR): बँकांच्या दीर्घकालीन तरलतेसाठी आवश्यक धारण.

वित्तीय धोरणे

वित्तीय धोरणाचे उद्दिष्ट:
- आर्थिक स्थिरता साधणे.
- महागाई नियंत्रित करणे.
- रोजगार निर्मिती वाढविणे.

IS व LM वक्र

IS वक्राचा व्युत्पन्न:
- गुंतवणूक व बचतीतील संतुलनावर आधारित व्युत्पन्न.
IS वक्रातील हालचाल:
- इच्छित दरात वाढ किंवा कमी झाल्यास वक्राचा स्थानांतरण होतो.
LM वक्राचा उतार:
- चलन पुरवठा व चलनाच्या मागणीच्या प्रमाणानुसार.

ताळेबंदाची संरचना

ताळेबंद (Balance of Payment) मध्ये चालानांचे दोन मुख्य घटक आहेत:
- चालू खाती: वस्तू, सेवा व ट्रांसफर.
- आर्थिक खाती: भांडवली प्रवाह व गुंतवणूक.
ताळेबंदातील असंतुलनाचे प्रकार:
- स्थायी असंतुलन.
- तात्कालिक असंतुलन.

परकीय चलन

परकीय चलन पुरवठााचे कारणे:
- आयात व निर्यात संतुलन.
- विदेशी गुंतवणूक प्रवाह.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

या प्रश्नोत्तरीत महागाईच्या कारणे, प्रकार आणि केंद्रीय बँकाच्या क्रेडिट नियंत्रणाच्या उपायांचा समावेश आहे. तुम्हाला स्टॅग्फ्लेशन, वित्तीय धोरणे आणि IS आणि LM वक्रांचा अभ्यास करण्याचा उत्तम ज्ञान मिळेल.