Мәдениеттану пәні
58 Questions
2 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Жазбаша мәдениет тұңғыш қай өркениетте пайда болды?

  • Шумер жәңе Египетте (correct)
  • Антикалық мәдениетте
  • Римде
  • Үнді мен Қытайда

    • Құдайды табиғатпен бірдей деп есептеп, бәрін де құдайлық деп қарастыратын тұжырым қандай терминмен аталады?

  • Пантеизм (correct)
  • Фетишизм
  • Деизм
  • Анимизм

    • «Монотеизм» нені білдіреді?

  • Бір құдайға табынушылықты (correct)
  • Әртүрлі құдайларға бас июді
  • Көп құдайға табынушылықты
  • Құдайды табиғатпен теңдестіруді

    • Ырымшыл адамдардың денесінде әртүрлі қасіреттерден сақтайтын қорғаушы сиқырлы құрал ретінде тағылатын зат қалай аталады?

    <p>Тұмар (D)</p> Signup and view all the answers

    Заттық әлемнің құбылыстарының жандылығын қандай терминмен белгілейді?

    <p>Анимизм (A)</p> Signup and view all the answers

    Ежелгі Қытай мәдениетінің әдеби ескерткіші ретінде қай кітап танылады?

    <p>Өзгерістер кітабы (D)</p> Signup and view all the answers

    Ежелгі грек қоғамында «Полис» термині нені білдіреді?

    <p>Қала – мемлекет (D)</p> Signup and view all the answers

    Көне грек құдайларының қайсысы сұлулық құдайы болып саналады?

    <p>Афродита (B)</p> Signup and view all the answers

    Көне Грекия әдеби ескерткіштерінің бірі қандай?

    <p>Одиссея (D)</p> Signup and view all the answers

    Аристотель мектебінің атауы қандай?

    <p>Ликей (A)</p> Signup and view all the answers

    «Катарсис» ежелгі гректер үшін нені білдіреді?

    <p>Жанның қасірет арқылы тазаруы (A)</p> Signup and view all the answers

    «Эллинизм» термині қай кезеңге жатады?

    <p>Александр Македонскийдің жаулап алу дәуіріне (C)</p> Signup and view all the answers

    Буддизмде өмірден тыс күй-жағдай қалай аталады?

    <p>Нирвана (C)</p> Signup and view all the answers

    Мәдениеттің дамуы адамға үстемдік жасайды және оны бақытты ете алмайды деген пікірді психоанализ теоретиктерінің қайсысы айтқан?

    <p>З.Фрейд (D)</p> Signup and view all the answers

    «Европаның батуы» жұмысының авторы кім?

    <p>О.Шпенглер (C)</p> Signup and view all the answers

    A.Тойнби пікірі бойынша, мәдениеттің дамуының қозғаушы күші неде?

    <p>Экономика (C)</p> Signup and view all the answers

    «Мәдениеттің ойындық теориясын» толық дамытқан кім?

    <p>Й.Хейзинга (B)</p> Signup and view all the answers

    Эстетика қандай ғылым?

    <p>Кереметтілік туралы ғылым (A)</p> Signup and view all the answers

    «Аксиология» ұғымы нені білдіреді?

    <p>Құндылықтардың теориясын (B)</p> Signup and view all the answers

    Ғылыми білімді мәдениеттің ең жоғары құндылығы деп есептейтін бағыт?

    <p>Сциентизм (C)</p> Signup and view all the answers

    Қандай мәдениет ұғымы мінез өлшеміне байланысты айтылады?

    <p>Этика (B)</p> Signup and view all the answers

    Мәдениеттің негізгі формалары қандай?

    <p>Материалдық, рухани (A)</p> Signup and view all the answers

    Иохан Хейзинга мәдениеттің қайнар көзі деп нені есептейді?

    <p>Ойынды (D)</p> Signup and view all the answers

    «Өркениет» терминінің бастапқы этимологиялық мағынасы неден келіп шығады?

    <p>Қалалық өмір стилі (A)</p> Signup and view all the answers

    Өркениет – бұл мәдениеттің озықтылығы деп есептеген кім?

    <p>Белл (B)</p> Signup and view all the answers

    Антропология ғылымы не туралы зерттейді?

    <p>Адамның шығу тегі мен эволюциясы (C)</p> Signup and view all the answers

    С.Хантингтонның

    <p>Батыс (D)</p> Signup and view all the answers

    Андроновтардың, Гунндардың, Массагеттердің, Персылардың, Ертедегі түріктердің сиынатын обьектісі не?

    <p>Аруақ (A)</p> Signup and view all the answers

    «Алтын адамды» ашқан археолог кім?

    <p>Қ.Ақышев.Қ.Арғынбаев (D)</p> Signup and view all the answers

    Австриялық композитор, 20-дан астам операның авторы кім?

    <p>А.Моцарт (D)</p> Signup and view all the answers

    ХІХ ғасырда тарихи роман жанрын жасаушы ағылшын жазушысы кім?

    <p>В.Скотт (C)</p> Signup and view all the answers

    «Кресті тұрғызу» және «Персей мен Андромеда» туындыларының авторы кім?

    <p>П.П.Рубенс (D)</p> Signup and view all the answers

    Рококо стилі қай мәдени кезеңге тән?

    <p>Жаңа Дәуір (D)</p> Signup and view all the answers

    «Декаданс» термині нені білдіреді?

    <p>Құлдырау, үмітсіздік (A)</p> Signup and view all the answers

    «Табиғи құқық» теоретиктерінің бірі кім?

    <p>Т.Гоббс (D)</p> Signup and view all the answers

    Антикалық өнерді ұстанаушылық тән көркемдік стиль қалай аталады?

    <p>Классикалық (D)</p> Signup and view all the answers

    Христиан діні қай ғасырларда пайда болды?

    <p>Біздің дәуіріміздің І ғасырында Палестинада (B)</p> Signup and view all the answers

    Қазақстандағы исламның дамуы мұсылмандықтың қандай ағымымен байланысты?

    <p>Суфизммен (B)</p> Signup and view all the answers

    Орта ғасырлардағы үстемдік еткен қоғамдық сананың формасы неден басталды?

    <p>Дін (D)</p> Signup and view all the answers

    Х.A.Ясауидің «Диуани Хикметі» бұл не?

    <p>Ислам ілімінің түркі тіліндегі аудармасы (A)</p> Signup and view all the answers

    Готика сәулеттік стилінің негізгі белгілері қандай?

    <p>Үшкір күмбездер мен витраждар (D)</p> Signup and view all the answers

    Ислам діні қай ғасырларда пайда болды?

    <p>Біздің дәуіріміздің VІІ ғасырында Араб елінде (C)</p> Signup and view all the answers

    Еуропадағы ең алғашқы университет қай жерде ашылды?

    <p>Болонья, Италия (D)</p> Signup and view all the answers

    Жаттанған техникалық әрекеттер мен объектілер әлемі адам болмысына қатер төндіреді деп түсіндіретін ұғымды табыңыз:

    <p>Технофобия (C)</p> Signup and view all the answers

    Ренессанстық мәдени өрлеу Еуропадағы қай елден басталды?

    <p>Италия (D)</p> Signup and view all the answers

    Суфизм дегеніміз не?

    <p>Исламдағы мистикалы-тақуалық ағым (D)</p> Signup and view all the answers

    Мұсылмандық құқық жүйесі қалай аталады?

    <p>Шариғат (B)</p> Signup and view all the answers

    «Шах-Наманың» авторы кім?

    <p>Фирдоуси (D)</p> Signup and view all the answers

    Телефонды ойлап тапқан өнертапқыш кім?

    <p>А.С.Попов (A)</p> Signup and view all the answers

    Мәдениеттану өзіндік пән ретінде қай ғасырда пайда болды?

    <p>ХІХ ғасырдың соңғы үшінші ширегі (D)</p> Signup and view all the answers

    Мәдениет терминінің бастапқы мағынасы нені білдіреді?

    <p>Топырақ өңдеу (C)</p> Signup and view all the answers

    Мәдениеттану білімнің қай саласына жатады?

    <p>Гуманитарлық ғылымға (B)</p> Signup and view all the answers

    Философиялық кең мәнде мәдениет дегеніміз не?

    <p>Адамдандырылған әлем (D)</p> Signup and view all the answers

    Мәдениеттанудың теориялық базасын не құрайды?

    <p>Мәдениет философиясы (D)</p> Signup and view all the answers

    Антикалық дәуірде мәдениет пен тәрбиелеуді қандай терминмен белгілеген?

    <p>Пайдейя (D)</p> Signup and view all the answers

    Адамның қолдарымен жасалған физикалық объектілер мәдениеттің қай өрісіне жатады?

    <p>Материалдық (A)</p> Signup and view all the answers

    Мәдениеттің белгілі бір жалпылық, негіздік тұрғыда жіктелуі қалай аталады?

    <p>Мәдениет типологиясы (A)</p> Signup and view all the answers

    Жеке тұлғаны қоғам өміріне енгізу процесі қалай аталады?

    <p>Аккультурация (A)</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Мәдениеттану пәні

    • Мәдениеттану пәні ХІХ ғасырдың соңғы үшінші ширегінде пайда болды.
    • Мәдениет терминінің бастапқы мағынасы – тәрбиелеуді білдіреді.
    • Мәдениеттану гуманитарлық ғылымға жатады.
    • Философиялық кең мәнде мәдениет – адамдандырылған әлем.
    • Мәдениеттанудың теориялық базасын мәдениет философиясы құрайды.
    • Ғылым – мәдениет феномені.
    • Антикалық дәуірде мәдениет пен тәрбиелеу – пайдейя терминімен белгіленген.
    • «Мәдениеттану» терминін ғылымға Л. Уайт енгізген.

    Мәдениеттің өрістері және жіктелуі

    • Адамның қолдарымен жасалған физикалық объектілер – материалдық өріске жатады.
    • Рухани өндіріс өрісі мен нәтижелері – рухани мәдениетке жатады.
    • Материалдық мәдениет – тұрғын үй, тұрмыстық заттар, киім-кешек.
    • Мәдениеттің жалпылық, негіздік тұрғыда жіктелуі – мәдениет типологиясы деп аталады.
    • Мәдениеттің регулятивтік функциясы – тәртіптің негізін қалыптастыру.
    • Ассимиляция - өзінің ұлыс түбірлерін жоғалтып, басқа бір этносқа араласып кету процесі.
    • Мәдениет пен әдебиет ғылымының авторы – авторды білдіру керек.
    • Мысал ретінде авторларды көрсету керек.

    Мәдениеттің даму теориялары

    • Мәдениеттің дамуы адамға үстемдік жасайды және оны бақытты ете алмайды дейтін психоанализ теоретигі – З. Фрейд.
    • «Европаның батуы» жұмысының авторы – О. Шпенглер.
    • Мәдениеттің дамуының қозғаушы күші – А. Тойнбинің пікірінше элита.
    • Мәдениеттің ойындық теорясын толық дамытқан – Й. Хейзинга.
    • Аксиология ұғымы – құндылықтардың теориясы.
    • Ғылыми білімді мәдениеттің ең жоғарғы құндылығы деп есептеушілер – Сциентизм.
    • Қайшылықты көзқарасты танытқан – Антисциентизм.

    Этика, эстетика, өнер, ғылым және діннің ролі

    • Этика – мінез-құлық өлшеміне байланысты мәдени ұғым.
    • Мәдениеттің негізгі формалары - материалдық және рухани.
    • Мәдениет тарихын зерттеуде археологияның рөлі басым.
    • Хейзинга, мәдениеттің негізгі көзі деп –ойынды есептейді.

    Өркениеттің мәні және мәдениетпен қатынасы

    • Өркениет – қалалық өмір стилі.
    • Өркениетті және мәдениетті синонимдер деп есептейтіндер – Гердер, Тайлор, Тойнби.
    • Өркениет – мәдениеттің озықтылығы деген – Шпенглер.
    • Өркениет – мәдениеттің локальдық типі деген – Данилевский және Тойнби.

    Мәдениеттанудың түрлі бағыттары

    • Символикалық мектеп соңғысының өкілі – Э.Кассирер.
    • Адамның шығу тегі мен эволюциясы туралы ғылым – антропология.

    Нигилизмді түсіндіру

    • Нигилизм – мәдениеттің құндылықтарын түгелдей дерлік жоққа шығару.

    Архаикалық мәдениет

    • Архаикалық мәдениет – бастапқы қауымдық мәдениет.

    Жазу және мәдениеттің даму кезеңдері

    • Египеттік жазу – иероглифтер.
    • Тас дәуірінің хронологиялық атауы: палеолит, мезолит, неолит.
    • Шумер өркениетін аккадтықтар ығыстырды.
    • Алфавит Финикияда қалыптасқан.
    • Жазбаша мәдениет тұңғыш Шумер мен Египет өркениеттерінде пайда болды.

    Дін мен діни түсініктер

    • Тотемдік – жануарларға сиыну немесе солардан шыққандық сенімімен байланысты.
    • Пантеизм - құдайды табиғатпен бірдей деп есептеу.
    • Монотеизм – бір құдайға табынушылық.
    • Анимизм – заттық әлемнің құбылыстарының жандылығын бейнелейді.

    Әдебиет және мәдениеттік ескерткіштер

    • Ежелгі Қытай мәдениетінің әдеби ескерткіші – «Өзгерістер кітабы».
    • Алғашқы қауымдық дәуір өнері – синкреттік (біріккен, жалпыланған)
    • Буддизм әдебиетінің негізгі ұғымы – құтқару.
    • Қасиетті кітаптар (Ригведа, Яджурведа, Самаведа, Атхарваведа) Үндіде пайда болған.
    • Буддизмде өмірден тыс және өлімнен тыс және қайғы-қасіретсіз күй-жағдай – нирвана.

    Үнді мәдениеті

    • Үнді мәдениетінің архетиптері – Ведалық әдебиет, буддизм, Харап өркениеті.

    Өнер және стильдер

    • Өнердің ерте кездегі стилдік түрі – синкреттік, мифологиялық, таңбалық.
    • Қытайда ойлап табылған – мысалына кетпен, садақ.
    • «ИНЬ» и «ЯН» ілімі қытай мәдениетіне жатады.
    • «ИНЬ» и «ЯН» – әйелдік және еркектік бастаманы, табиғи циклдерді білдіреді.
    • Жанр, әлемдік сезінудегі трагедия ежелді гректерде пайда болды.
    • Олимпиадалық ойындар – Зевске арналған.
    • Гректік әр түрлі құдайлардың атаулары және әңгімелері.
    • Көркемдік шығармалардың авторларын көрсету керек.

    Ежелгі Грекия мен Рим

    • «Катарсис» – ежелгі гректер үшін жанның қасірет арқылы тазаруы.
    • Қаланың бекітілген үстіртті бөлігі – Акрополь
    • Музалар – өнерді қорғаған.
    • Шешендік сөздің ұстазы – ритор.
    • Ежелгі грекиядағы күн құдайы – Гелиос.
    • Ежелгі грек демократиясының эталоны – Афина.
    • Римдегі гладиаторлар ұрыстарына арналған ғимараттар – Амфитеатр.
    • «Эллинизм» – жаулап алу кезеңі.

    Қытай мен Жапония

    • Ежелгі Қытайдың діни маңызы бар ескерткіші – «Өзгерістер кітабы». (Мысал: Бұл – білім ескерткіштерінің бірі)

    Христиан діні

    • Христиан діні – біздің дәуіріміздің І ғасырында Палестинада пайда болды.
    • Христиандық – Палестинада пайда болды.

    Рим мәдениеті

    • Жекелеген классикалық римдік мәдениет.

    Орта ғасыр

    • Еуропа орта ғасырлық мәдениеті – діни көзқарастар басым болды.
    • Орта ғасырлық Францияның шіркеуі – Нотр-Дам де Пари.

    Еуропа өнері

    • Еуропаның алғашқы университеті – Болонья (Италия).
    • Европалық университеттер – ХІІ-ХІІІ ғасырларда пайда болды.
    • Ортағасырлық архитектуралық стильдер - романдық, готикалық.
    • Орта ғасырлардағы үстемдік қоғамдық сананың формасы - дін.
    • Орта ғасырлар мәдениетіндегі басым дамыған өнер түрі – сәулет өнері, готика стилі.

    Жаңа заман

    • Жаңа заман – Ағартушылық.
    • Жаңа замандық стильдерге жатпайтыны – Роман стилі.

    Қайта өрлеу

    • Қайта өрлеу – антикалық мәдениетті жандандырды.
    • Қайта өрлеу – Адам әсемдігі
    • Қайта өрлеу дәуірінің сәулетшісі – Рафаэль.

    Жалпы ережелер

    • Інжілді алғашқы неміс тіліне М. Лютер аударған.
    • Протестанттық дінінің негізін қалаушы – Мартин Лютер.
    • 17 ғасырда классика және барокко өнері пайда болды.
    • Ренессанстық мәдени өрлеу – Италиядан басталды.
    • Көркем стильдерінің туындыларына тән жақтары (мысал ретінде).
    • «Гамлет» туындысының авторы - В. Шекспир.
    • Барокко стилі – сәнділік және байлық білдіреді.

    Музыка және опера

    • «Кармен» операсының авторы – Ж.Бизе.
    • Австриялық композитор – А. Моцарт.
    • Ағылшын жазушысы – В.Скотт.
    • «Кресті тұрғызу», басқа шығармаларының авторы барокко стилінің өкілі – П.П.Рубенс.

    19-20 ғасырлар

    • Жанр мен түсініктері.
    • Китч ұғымы – арзанқол, дәмсіз көпшілік өнім.
    • Романтизм – сыртқы әсерге есептелген стиль.
    • Табиғи құқық теоретигі – Т. Гоббс.
    • Сентиментализм - кішкентай адамның проблемалары мен өміріне назар аударды.
    • Операның отаны - Италия.

    XX ғасыр

    • Технофобия – техникалық әрекеттер мен объектілер әлеміне қауіп төндіреді.
    • Мәдениет дағдарысы – бұхара-көпшілікке айналуымен байланысты – Х.Ортега-и-Гассет.
    • Ф. Достоевскийдің еңбегі – «Қылмыс және жаза», «Ағайынды Карамазовтар».
    • Орыс романтизмінің өкілі – В. Жуковский, А. Пушкин.

    Қазақстан мәдениеті

    • Қазақ мәдениеті – көшпелі үлгі.
    • Қазақ музыкалық өнеріне қомақты үлес қосқан, мысалына, Затаевич А.
    • Петроглиф - жартастағы суреттер.

    Ислам діні

    • Ислам діні – біздің дәуіріміздің VII ғасырында Араб елінде пайда болды.
    • Суфизм – Исламдағы мистикалық-тақуалық ағым.
    • Хиджра – Мұхамедтің көші.
    • Исламдағы құқық жүйесі – Шариғат.
    • Құран – 114 сүре.
    • Мұсылмандықтың ағымы – Суфизм.
    • Қожа Ахмет Ясауи – Қазақстандағы суфизм.

    Археология және тарих

    • Иссык-Көл қорғаны – сақтар ескерткіші.
    • Қазақ мәдениеті – ортаазиялық қайнарлы үлгі.
    • Мұражайға арнап жазылған.

    Қосымша айғақтар

    • Археологтар мен ғалымдар.
    • Осы айтылған әдеби немесе өнер туындыларының авторлары.
    • Сөздер мен терминдік анықтамалар.

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Бұл тест мәдениеттану пәнінің негіздерін қамтиды. Мәдениет терминінің мағынасы, мәдениеттің өрістері мен жіктелуі, сондай-ақ мәдениет философиясының рөлі туралы сұрақтар қамтылған. Мәдениеттанудың теориялық және практикалық аспектілері туралы білім тексеріледі.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser