Mabuting Pamamahala o Good Governance

Mabuting Pamamahala o Good Governance

• Layunin ng mga politikal na pakikilahok tulad ng eleksyon, civil society, at participatory governance ay magkaroon ng mabuting pamamahala.
• Ayon kay Gerardo Bulatao, ang governance ay interaksiyon ng mga ahensya at opisyal ng pamahalaan sa corporate sector, civil society organizations (CSOs), at mga partido politikal (ANGOC, 2006).
• Ang mahusay na interaksiyon ay nagbubunga ng paggawa ng polisiya, pagtukoy ng priyoridad, paglaan ng yaman, pagpili ng opisyal, at pagsasakatuparan ng mga hakbang.
• Bagama't hangarin ng maraming bansa ang good governance sa kanilang pamahalaan, masalimuot ang konsepto dahil sa iba't ibang pakahulugan at manipestasyon.
• Good governance para sa World Bank ay paraan ng pagsasakatuparan ng kapangyarihang mangasiwa sa "economic and social resources" para sa kaunlaran ng bansa (1992 Report on "Governance and Development").
• Interes ng World Bank sa governance ay ang "sustainability" o pagpapanatili ng mga proyektong pinansiyal na tinustusan nito.
• Sa huling dekada ng ika-20 siglo, nakapokus ang World Bank sa kalidad ng pamamahala sa konteksto ng mga polisiya at estratehiyang pangkaunlaran.
• Sustainable development ay maaari lamang maganap kung may "predictable and transparent framework of rules and institutions" para sa mga negosyong pampubliko at pribado.
• Ang World Bank ay nagbibigay halaga sa bukas at malinaw na polisiyang pangkaunlaran, mataas na kalidad ng propesyonalismo sa burukrasya, at mapanagutang pamahalaan.
• Higit na binibigyang pansin ng World Bank ang aspektong ekonomikal, kung saan ang good governance ay katumbas ng "mabuting pangangasiwang pangkaunlaran".

Anim na Dimensiyon ng Good Governance mula sa World Bank Institute

• Voice and accountability: kabilang ang civil liberties at political stability.
• Government effectiveness: kabilang ang kalidad ng policy making at public service delivery.
• Kakulangan sa regulatory burden.
• Rule of law: kabilang ang proteksyon ng property rights.
• Independence ng judiciary at control of corruption (Kaufmann, Kraay at Zoido-Lobaton, 1999).
• Good governance ay isa sa apat na salik na nakaaapekto sa mabuting paggamit ng yaman o resources upang mabawasan ang kahirapan, ayon sa IDA (World Bank Group).
• Maaaring itigil o hindi mapautang ng World Bank ang bansang may mahinang pamamahala.
• Indikasyon sa pagtataya ng good governance ay pananagutang pinansiyal, transparency sa pagpapasya sa budget, regulatory, at procurement processes, "rule of law", at partisipasyon ng civil society sa mga estratehiya.
• Ayon sa OHCHR (2014), ang good governance ay proseso kung saan ang mga pampublikong institusyon ay naghahatid ng kapakanang pampubliko, nangangasiwa sa pag-aaring yaman ng publiko, at tinitiyak na mapangalagaan ang mga karapatang pantao, malaya sa pang-aabuso at korapsyon, at may pagpapahalaga sa rule of law.
• Ang tunay na manipestasyon ng good governance ay ang antas ng pagpapaabot ng mga karapatang pantao sa lahat ng aspekto: sibil, kultural, ekonomiko, politikal, at sosyal.

Katangian ng Good Governance

• Partisipasyon ng lahat ng mamamayan, tuwiran man o sa pamamagitan ng kinatawan.
• Rule of law, kung saan ipinapatupad ang batas at iginagalang ang karapatang pantao nang patas.
• Equity o pagbibigay ng pagkakataon sa bawat mamamayan na mapaunlad ang sarili.
• Consensus orientation, kung saan pinahahalagahan ang pangkalahatang kabutihan.
• Strategic vision, kung saan nakikiisa ang pamahalaan at mamamayan sa pagtukoy ng long-term perspective.
• Partnership, dahil hindi kaya ng pamahalaan ang epektibong pamamahala nang mag-isa.
• Kapananagutang politikal at katapatan, kung saan may pananagutan ang mga opisyal sa mamamayan.
• Kapanagutan ay ang kapangyarihan at tungkulin ng mga pinuno upang gampanan ang responsibilidad.
• Katapatan ay malayang daloy ng impormasyon sa lahat ng transaksiyon at proseso.
• Artikulo XI ng Saligang-batas ng 1987 ng Pilipinas ay nagbibigay-diin sa kapanagutan at katapatan ng mga opisyal.

Seksyon 1 ng Artikulo XI ng Saligang-batas ng 1987

• Ang pagtitiwala ng bayan ay angkin ng katungkulang pambayan.
• Ang mga pinuno at kawani ay dapat manungkulan nang may pakundangan, dangal, katapatan, kahusayan, pagkamakabayan, katarungan, at pagpapakumbaba.
• Mahalaga ang kapananagutan at katapatan ng pamahalaan at mamamayan para sa mabuting pamamahala.
• Mahalaga ang iba't ibang paraan ng politikal na pakikilahok tulad ng pagboto, pagsali sa civil society, at participatory governance.

8 Prinsipyo ng Mabuting Pamamahala

• Participation: Nakikilahok ang mamamayan sa pamamagitan ng lehitimong organisasyon.
• Rule of Law: Kumikilos ang pamahalaan ayon sa saligang batas.
• Consensus Oriented: Naaayon ang mga proyekto ng pamahalaan sa pangangailangan ng mamamayan.
• Equity and Inclusiveness: Binibigyan ng pagkakataon ang mamamayan na umunlad at tugunan ang mga pangangailangan.
• Effectiveness and Efficiency: Ginagamit ng tama at maayos ang yaman ng pamayanan.
• Accountability: May pananagutan ang Pamahalaan, pribadong sektor, at CSOs sa mamamayan.
• Transparency: Ipinagbibigay alam sa publiko ang mga kilos at kalakaran ng pamahalaan.
• Responsiveness: Nagbibigay serbisyo ang pamahalaan sa lahat ng stakeholder sa loob ng takdang panahon.