Маалыматтык сабаттуулук

Podcast Beta

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Маалыматтык сабаттуулуктун эмне үчүн маанилүү экенин түшүнүү үчүн кайсы функция маанилүү?

Маалыматты натыйжалуу жана этика менен колдонуу (correct)

Маалыматты системадан тазалоо

Маалыматтарды эң начар булактардан алып, колдонуу

Маалыматтарды селкинчекти белгилүү убакыт ичинде кезиктирүү

Маалымат алуу процессинде кайсы суроолорду берүү маанилүү?

Маалымат кайдан келди жана ким жазган? (correct)

Маалыматты канча жолу пайдаландым?

Менин досторум бул маалыматты колдонууну каалашабы?

Менин оюмча, маалымат мен үчүн маанилүүбү?

Маалыматтык сабаттуулук кайсы аспектти эске алат?

Тек гана маанилүү болгон маалыматты пайдалануучу тандоо

Шарттарды өзгөртүп, маалыматты тереңирээк анализдөө (correct)

Мүмкүнчүлүктөрдү текшерүү аркылуу маалыматты алгын келмек

Ушул чакта актуалдуу болгон маалыматтарды жыйынтыктоо

Маалыматтык сабаттуулуктун негизинде турат деп кандай такитманы айтууга болот?

Маалыматтын чындыгын кандайдыр бир формада текшерүү Signup and view all the answers

Маалыматтарды эмне кылып, бурмалоо жараяндарын жаратат?

Фейктердин пайда болуусуна алып келет Signup and view all the answers

Маалыматтык сабаттуулуктун айырмасында компьютердик сабаттуулук менен кандай негизги айырмачылык бар?

Маалыматтык сабаттуулук кырдаалды ар тараптан анализдөө жөндөмүн камтыйт Signup and view all the answers

Глобалдык маалымат эгемендүүлүгүнүн шарттарында кайсы фактор билим алууга кийирчлери мурун болгонуна каршы турат?

Чектелген ресурстар Signup and view all the answers

Маалыматтык сабаттуулук, ал жөндөн-түз эмне менен байланыштуу?

Этикага жана маалыматты пайдаланууга көңүл буруу Signup and view all the answers

Интернеттеги маалыматты издөөнүн кандай ыкмасы маанилүү?

Маалыматтардын актуалдуулугун жана сөздү баалоо Signup and view all the answers

Фэйк маалыматтын характерине ылайык, кайсы вариант фэйк билдирүүгө кирбейт?

Текшерилүүдөн өткөн жана укуктук жактан катталган маалымат Signup and view all the answers

Спам билдирүүлөрдүн негизги мүнөздөмөлөрүнүн бири кандай?

Көпчүлүк учурда каалабаган жана жөнөтүүчүнү тактоого мүмкүн эмес Signup and view all the answers

Фэйк маалыматтын таралуусу кантип таасир этимин жаратат?

Жасалма популярдуулукту жаратат Signup and view all the answers

Фэйк маалыматтардын коркунучтарынын бири кайсы?

Чындыгы жок маалыматтардын кеңири жайылышы Signup and view all the answers

Фейктерди жаратуунун максаттарынын бири кандай?

Көп сандагы трафикти генерациялоо Signup and view all the answers

Фэйк маалыматтардын бир бөлүгүндө эмне болушу мүмкүн?

Жасалмалуулугу бетин ачуунун механизми Signup and view all the answers

Спамдын колдонулушу менен байланышкан проблемалардын бири кандай?

Вирустарды жуктуруп алуу Signup and view all the answers

Фэйк маалыматтарды сатууда кайсы учур мурдагыга окшош эмес?

Күтүүсүз маалыматтардын жаратылышы Signup and view all the answers

Кантип адамдар фэйк маалыматтарды чектеп аласыз?

Жанаша жаралган маалыматтарды текшерүү Signup and view all the answers

Спам жөнөтүүчүлөр кайдан даректерди чогулат?

Ар кандай сайттардан чогулган жеке маалыматтар Signup and view all the answers

Study Notes

Мәгълүмат сабатлылыгы

Мәгълүмат агымы көненә арта, шуңа күрә кирәкле мәгълүматны табу һәм бәяләү һәркем өчен мөһим күнекмә.
Мәгълүмат сабатлылыгы – бу мәгълүматка ихтыяҗны аңлау, эзләү, сайлау, бәяләү һәм куллану сәләте.

Мәгълүмат сабатлылыгының мөмкинлекләре

Конкрет мәгълүмат нуждаларын ачыклау.
Мәгълүмат чыганакларын табу.
Мәгълүматны алу яки сайлап алу.
Мәгълүматның сыйфатын бәяләү һәм анализлау.
Мәгълүматны саклау һәм тәртипкә китерү.
Мәгълүматны эффектив һәм этик рәвештә куллану.

Интернетта мәгълүмат эзләгәндә үз-үзеңә биреләсе сораулар

Автор кем? Тема буенча экспертмы?
Мәгълүмат сайтының тематикасы белән бәйлеме?
Сайтның кем тарафыннан ясалганы турында мәгълүмат бармы?
Мәҗмуга чыгару датасы бармы?
Нигә бу мәгълүматка ышанырга кирәк?

Яңа медиа һәм фейк мәгълүмат

"Яңа медиа" – интерактив медиа, социаль челтәрләр, яңалыклар каналлары.
Медианың максаты: күп кеше игътибарын җәлеп итү һәм аудиториянең фикеренә тәэсир итү.
Фейк мәгълүмат – күңел ачу өчен, яисә манипуляция өчен кулланылган ялган мәгълүмат.

Мәлүмат белән нәрсә эшләргә мөмкин?

Ялган мәгълүмат булдыру: чынбарлык буларак күрсәтү.
Ялган мәгълүматны үзгәртү яки тайпылыш белән бирү.
Укучының ялгыш фикерләвенә сәбәп булу.

Фейк хәбәрләр һәм манипуляция

Фейк: фотографияләр, махсус монтажланган видеолар.
Социаль челтәрләрдә ялган һәм алдануның югары дәрәҗәдә таралуы.
Фейкләр акча җыю яки сатуны арттыру өчен кулланылырга мөмкин.

Спам

Спам: кайсыбер кешедән исәпләргә мөмкин булмаган реклама җибәрү.
90% электрон почта хатлары спам икән, һәр файдалы хатка ун спам килә.
Спамерлар мәгълүмат өчен интернеттагы сайтларны кулланалар.
Спам аларның шәкелендә инфекция хәвефе тудырырга мөмкин.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Description

Маалыматтык сабаттуулук - бул актуалдуу маалыматты тандоо жана баалоо көндүмү болуп саналат. Бул көндүм ар бир адам үчүн маанилүү, анткени бүгүнкү күнү маалыматтын агымы өтө күчтүү. Компьютердик программаларды колдонуу менен конкреттүү маалымат муктаждыктарын аныктоо жана маселелерди чечүү боюнча жардам берет.