Literaire Genres en Hun Kenmerken

Literaire Genres

• Verschillende literaire genres bestaan, zoals psychologische romans en thrillers.
• Psychologische romans focussen op gedachten en gevoelens van personages, die vaak een ontwikkeling ondergaan. Ze hebben vaak een traag tempo.
• Thrillers zijn spannende verhalen met veel actie en gevaar. Ze hebben een snelle tempo en opdrijvende spanning. Helden trotseer vaak gevaar. Onderdelen zijn actiethrillers, spionagethrillers, politiethrillers en detectiveverhalen.
• Sciencefiction (wetenschappelijke fictie) speelt zich af in fictieve toekomstige werelden, met nieuwe technologieën.
• Fantasy heeft onbestaande wezens, elementen en verzonnen werelden. Magie en bovennatuurlijke elementen komen veel voor.
• Historische romans zijn gebaseerd op historische feiten, personen of events. Gewoonlijk wordt dit verrijkt met fictieve zaken.
• Een oorlogsroman is een specifiek soort historische roman, waarbij een oorlog de achtergrond vormt.

Tutorials (Prescriptieve Teksten)

• Instructies in prescriptieve teksten geven aan hoe iets moet worden uitgevoerd.
• Helderheid is essentieel en een goede instructie heeft verschillende kenmerken, zoals het duidelijk beschrijven van volgorde, volledigheid, chronologische volgorde, signaalwoorden (ten eerste, ten tweede, etc.) en korte, duidelijke zinnen.
• Illustraties kunnen deze instructies verduidelijken.
• Benodigdheden staan vaak ook in de prescriptieve teksten vermeld.

Taalvariatie

• Mensen gebruiken verschillende taalvarianten in verschillende situaties.
• Standaardnederlands is de standaardvariant.
• Tussentaal is een mengvorm van Standaardnederlands en dialect.
• Dialect is een lokale taalvariant.

Taaldiscriminatie

• Vooroordelen en stereotypen over iemand of een groep gebaseerd op taal, dialect of accent.
• Een vooroordeel is een oordeel zonder kennis.
• Een stereotype is een overdreven, vereenvoudiging van een groep mensen.
• Taaldiscriminatie is het verschillend behandelen van iemand gebaseerd op taal.

Sociolecten

• Een sociolect is een taalvariant specifiek voor een sociale groep.
• Groepstalen zijn varianten gebaseerd op bijvoorbeeld leeftijd, sekse, of andere gemeenschappelijke factoren.
• Vaktaal is de terminologie binnen een bepaald vakgebied.

Recensies

• Recensies zijn kritische besprekingen van boeken, films, en dergelijke.
• In een goede recensie staan de inleiding, inhoudsbeschrijving, de onderwerpen, informatie over de auteur of maker, een oordeel aan het eind van de recensie of in het slot.

Verhalenbouwstenen/Personages

• Verhalen hebben vaak rolverdelingen, zoals protagonist en antagonist.
• Protagonisten zijn de belangrijkste figuren die proberen om een probleem op te lossen.
• Antagonisten stellen de protagonist tegen in haar doel.
• Andere personages (nevenfiguren) ondersteunen of tegenwerken de protagonist.
• Figuranten zijn minder belangrijke personages die kleur geven aan achtergrond.
• Vertelperspectief (vertelstandpunt) is de manier waarop een verhaal wordt verteld.
• Er zijn verschillende vertelperspectieven, zoals ik-vertellers (belevende of vertellende) en alwetende vertellers.

Tijd en Ruimte

• Kalendertijd is de tijdsperiode waarin een verhaal speelt.
• Vertelde tijd is de tijd die nodig is om het verhaal te vertellen.
• Verteltempo is de relatie tussen beide tijden, versneld of vertraagd verhaal.
• Ruimte is de plaats waar gebeurtenissen zich afspelen.
• Geografische ruimte is de echte/gecreëerde plaats.
• Sfeerscheppende ruimte is de symbolische of emotionele setting die de ruimte geeft.

Spelling van persoonsvormen (verleden tijd en voltooid deelwoord)

• Onvoltooid tegenwoordige tijd: -t wordt soms toegevoegd aan de stam.
• Onvoltooid verleden tijd: regelmatige werkwoorden krijgen -te/de(n) aan hun stam toegevoegd.
• Voltooid deelwoord: gebruikt vaak hulpwerkwoorden (hebben, zijn, worden) met het deelwoord van het werkwoord.

Assertiviteit

• Assertiviteit is het opkomen voor jezelf en rekening houden met anderen.
• Communicatie (lichaamstaal, woordgebruik) is belangrijk bij assertiviteit.
• Non-verbale communicatie zoals lichaamstaal, mimiek en oogcontact.

Thema en Motief

• Motieven zijn elementen of aspecten die terugkeren in een verhaal en de betekenis kunnen versterken of veranderen.
• Thema is de kernboodschap of belangrijkste idee van een verhaal.
• Beide zijn belangrijk voor de interpretatie van een werk.

Humor

• Situatiehumor is gebaseerd op een bepaalde situatie.
• Taalhumor is gebaseerd op woordspeling.
• Ironie is het tegenovergestelde zeggen van wat je bedoelt.

Mindmaps

• Mindmaps zijn visuele representaties die onderwerpen en ideeën verbinden.
• Verbondenheden en signalwoorden leggen verbanden in de tekst.

Theater

• Tragedie is een toneelstuk met een droevig einde en vaak een moraal.
• Komedie is een toneelstuk dat bedoeld is om het publiek te laten lachen met een happy end.
• Theatermedewerkers omvatten acteurs, regisseurs, dramaturgen, scenografen, choreografen, grimeteams en theatertechnici.

Theater Etiquette

• Theatergebruik in algemene voorwaarden.

Voornamenwoorden

• Aanwijzend voornaamwoorden: wijzen op een specifieke persoon of ding (dichtbij/veraf).
• Onbepaalde voornaamwoorden: verwijzing naar onbekende personen/dingen.
• Betrekking voornaamwoord: verwijzing naar iets van de zin die aan het antecedent voorafgaat.