Podcast
Questions and Answers
Wat was de centrale focus van het humanisme?
Wat was de centrale focus van het humanisme?
- De nadruk op mens en mogelijkheden (correct)
- Het behoud van religieuze tradities
- De glorificatie van God
- De studie van de middeleeuwse geschiedenis
Wie wordt beschouwd als de 'Vader van het humanisme'?
Wie wordt beschouwd als de 'Vader van het humanisme'?
- Johannes Gutenberg
- Pico della Mirandola
- Nicolaas Copernicus
- Francesco Petrarca (correct)
Wat was een belangrijk gevolg van de boekdrukkunst?
Wat was een belangrijk gevolg van de boekdrukkunst?
- Beperking van kennisverspreiding
- Verspreiding van kennis (correct)
- Afname van boekenproductie
- Toename van religieuze dogma's
Wat voor wereldbeeld had de middeleeuwen?
Wat voor wereldbeeld had de middeleeuwen?
Wie introduceerde de gebruikers van losse letterstempels voor boekdrukkunst?
Wie introduceerde de gebruikers van losse letterstempels voor boekdrukkunst?
Wat was het centrale idee van Niccolò Copernicus?
Wat was het centrale idee van Niccolò Copernicus?
Wat werd er niet geassocieerd met de Renaissance?
Wat werd er niet geassocieerd met de Renaissance?
Welke verandering bracht Pico della Mirandola in de denkwijze?
Welke verandering bracht Pico della Mirandola in de denkwijze?
Wat betekent de term 'Renaissance' in de kunstcontext?
Wat betekent de term 'Renaissance' in de kunstcontext?
Welke techniek werd gebruikt om diepte in schilderkunst te creëren tijdens de Renaissance?
Welke techniek werd gebruikt om diepte in schilderkunst te creëren tijdens de Renaissance?
Wat werd als minderwaardig beschouwd in vergelijking met de kunst uit de Renaissance?
Wat werd als minderwaardig beschouwd in vergelijking met de kunst uit de Renaissance?
Wat is een kenmerk van de bouwkunst uit de Renaissance?
Wat is een kenmerk van de bouwkunst uit de Renaissance?
Welke van de volgende beschrijvingen past het beste bij de beeldhouwkunst van de Renaissance?
Welke van de volgende beschrijvingen past het beste bij de beeldhouwkunst van de Renaissance?
Wat was een van de uitdagingen voor schilders in de Renaissance?
Wat was een van de uitdagingen voor schilders in de Renaissance?
Wat wordt verstaan onder 'contra-post' in de beeldhouwkunst?
Wat wordt verstaan onder 'contra-post' in de beeldhouwkunst?
Een belangrijk aspect van de schilderkunst in de Renaissance was de focus op emotie. Hoe werd dit bereikt?
Een belangrijk aspect van de schilderkunst in de Renaissance was de focus op emotie. Hoe werd dit bereikt?
Wat wordt verstaan onder de contraposthouding?
Wat wordt verstaan onder de contraposthouding?
Welke van de volgende kenmerken zijn typerend voor de contraposthouding?
Welke van de volgende kenmerken zijn typerend voor de contraposthouding?
In welke periode werd de contraposthouding vaak toegepast in de kunst?
In welke periode werd de contraposthouding vaak toegepast in de kunst?
Welke van de volgende beelden illustreert het beste de contraposthouding?
Welke van de volgende beelden illustreert het beste de contraposthouding?
Wat is een belangrijk effect dat de contraposthouding bereikt in beeldende kunst?
Wat is een belangrijk effect dat de contraposthouding bereikt in beeldende kunst?
Welke schildertechniek was niet kenmerkend voor de periode waarin de contraposthouding populair was?
Welke schildertechniek was niet kenmerkend voor de periode waarin de contraposthouding populair was?
Waarom wordt de contraposthouding vaak gebruikt in de kunst?
Waarom wordt de contraposthouding vaak gebruikt in de kunst?
Welke invloed had de contraposthouding op de beeldhouwkunst?
Welke invloed had de contraposthouding op de beeldhouwkunst?
Welke van de volgende kunstenaars is bekend om zijn gebruik van contraposthouding?
Welke van de volgende kunstenaars is bekend om zijn gebruik van contraposthouding?
Wat is een mogelijke functie van de contraposthouding in de beeldende kunst?
Wat is een mogelijke functie van de contraposthouding in de beeldende kunst?
Wat was een van de belangrijkste economische oorzaken voor de Europese ontdekkingsreizen?
Wat was een van de belangrijkste economische oorzaken voor de Europese ontdekkingsreizen?
Waarom werden traditionele handelsroutes als gevaarlijk beschouwd tijdens de ontdekkingsreizen?
Waarom werden traditionele handelsroutes als gevaarlijk beschouwd tijdens de ontdekkingsreizen?
Wat stimuleerde de culturele oorzaken van de ontdekkingsreizen?
Wat stimuleerde de culturele oorzaken van de ontdekkingsreizen?
Wat was een direct gevolg van de ontdekkingsreizen voor Europa?
Wat was een direct gevolg van de ontdekkingsreizen voor Europa?
Welke technologie speelde een belangrijke rol in de Europese ontdekkingsreizen?
Welke technologie speelde een belangrijke rol in de Europese ontdekkingsreizen?
Wat was een belangrijke reden voor de Europeanen om nieuwe gebieden te ontdekken?
Wat was een belangrijke reden voor de Europeanen om nieuwe gebieden te ontdekken?
Welke route volgde Christoffel Columbus tijdens zijn ontdekkingsreis?
Welke route volgde Christoffel Columbus tijdens zijn ontdekkingsreis?
Wat was een van de belangrijkste economische activiteiten van Portugal in het kolonialisme?
Wat was een van de belangrijkste economische activiteiten van Portugal in het kolonialisme?
Welke verandering vond plaats bij de inheemse bevolking als gevolg van de Europese kolonisatie in Amerika?
Welke verandering vond plaats bij de inheemse bevolking als gevolg van de Europese kolonisatie in Amerika?
Wat was een gevolg van de superieure wapens van de Spanjaarden?
Wat was een gevolg van de superieure wapens van de Spanjaarden?
Waarom streden Europese mogendheden om invloed en macht tijdens de ontdekkingsreizen?
Waarom streden Europese mogendheden om invloed en macht tijdens de ontdekkingsreizen?
Wat was de rol van missionarissen in de koloniale inspanningen van de Europeanen?
Wat was de rol van missionarissen in de koloniale inspanningen van de Europeanen?
Wat kenmerkte de Spaanse economische activiteiten in Amerika?
Wat kenmerkte de Spaanse economische activiteiten in Amerika?
Wat was een direct gevolg van de Columbiaanse uitwisseling voor de inheemse bevolking van Amerika?
Wat was een direct gevolg van de Columbiaanse uitwisseling voor de inheemse bevolking van Amerika?
Welke overtuiging rechtvaardigde de economische uitbuiting van de inheemse bevolking door Europeanen?
Welke overtuiging rechtvaardigde de economische uitbuiting van de inheemse bevolking door Europeanen?
Wat beschrijft het beste de impact van de Europese ontdekkingsreizen op Afrikaanse bevolkingen?
Wat beschrijft het beste de impact van de Europese ontdekkingsreizen op Afrikaanse bevolkingen?
Wat was een positieve economische impact van de ontdekkingsreizen op Europa?
Wat was een positieve economische impact van de ontdekkingsreizen op Europa?
Welke van de volgende begrippen is het meest nauw verbonden met de wereldwijde uitwisseling die plaatsvond na 1492?
Welke van de volgende begrippen is het meest nauw verbonden met de wereldwijde uitwisseling die plaatsvond na 1492?
Wat was een negatieve impact van Europese zien op Afrika tijdens de kolonisatie?
Wat was een negatieve impact van Europese zien op Afrika tijdens de kolonisatie?
Welke van de volgende aspecten kenmerkt de economische mondialisering die voortkwam uit de ontdekkingsreizen?
Welke van de volgende aspecten kenmerkt de economische mondialisering die voortkwam uit de ontdekkingsreizen?
Welk van de volgende factoren droeg niet bij aan de economische uitbuiting van de inheemse volkeren?
Welk van de volgende factoren droeg niet bij aan de economische uitbuiting van de inheemse volkeren?
Waarom werden de inheemse bevolkingen vaak onderdrukt door Europeanen?
Waarom werden de inheemse bevolkingen vaak onderdrukt door Europeanen?
Wat is een kenmerk van de plantages die tijdens de kolonisatie zijn ontstaan?
Wat is een kenmerk van de plantages die tijdens de kolonisatie zijn ontstaan?
Wat zijn twee synoniemen voor evolutie en teruggang?
Wat zijn twee synoniemen voor evolutie en teruggang?
Welke van de volgende kenmerken is typisch voor de natuur in de ontwikkeling?
Welke van de volgende kenmerken is typisch voor de natuur in de ontwikkeling?
Wat beschrijft het beste een socio-culturele omgeving?
Wat beschrijft het beste een socio-culturele omgeving?
Welke psycholoog is bekend om het bestuderen van ontwikkelingsfasen?
Welke psycholoog is bekend om het bestuderen van ontwikkelingsfasen?
Wat is een voorbeeld van grove motoriek bij een baby?
Wat is een voorbeeld van grove motoriek bij een baby?
Wat zijn de drie belangrijkste zintuigen voor een baby?
Wat zijn de drie belangrijkste zintuigen voor een baby?
Wat is de definitie van ontwikkelingstaken?
Wat is de definitie van ontwikkelingstaken?
Wat is een kenmerk van de cognitieve ontwikkeling bij baby’s?
Wat is een kenmerk van de cognitieve ontwikkeling bij baby’s?
Wat beschrijft het beste de invloed van nature op de ontwikkeling van een persoon?
Wat beschrijft het beste de invloed van nature op de ontwikkeling van een persoon?
Wat is een kenmerk van de ontwikkelingstaken in het leven?
Wat is een kenmerk van de ontwikkelingstaken in het leven?
Welke fase van ontwikkeling wordt gekenmerkt door de grootste invloed van de directe omgeving?
Welke fase van ontwikkeling wordt gekenmerkt door de grootste invloed van de directe omgeving?
Wat betekent het wanneer we zeggen dat ontwikkeling kan bestaan uit zowel evolutie als teruggang?
Wat betekent het wanneer we zeggen dat ontwikkeling kan bestaan uit zowel evolutie als teruggang?
Wat is de rol van reflexen in de ontwikkeling van een baby?
Wat is de rol van reflexen in de ontwikkeling van een baby?
Wat is de betekenis van socio-culturele omgeving in relatie tot ontwikkeling?
Wat is de betekenis van socio-culturele omgeving in relatie tot ontwikkeling?
Wie is de beroemde ontwikkelingspsycholoog die acht stadia van ontwikkeling heeft geïntroduceerd?
Wie is de beroemde ontwikkelingspsycholoog die acht stadia van ontwikkeling heeft geïntroduceerd?
Wat wordt er bedoeld met ontwikkeling naast evolutie?
Wat wordt er bedoeld met ontwikkeling naast evolutie?
Wat zijn de twee voorbeelden die je kunt koppelen aan nature?
Wat zijn de twee voorbeelden die je kunt koppelen aan nature?
Wat wordt bedoeld met nurture in de ontwikkeling?
Wat wordt bedoeld met nurture in de ontwikkeling?
Welke van de volgende is geen belangrijke zintuig voor een baby?
Welke van de volgende is geen belangrijke zintuig voor een baby?
Wat zijn de negatieve gevolgen van de erkenningsperiode voor een baby?
Wat zijn de negatieve gevolgen van de erkenningsperiode voor een baby?
Wat is een kenmerk van de sociale omgeving voor de ontwikkeling van een kind?
Wat is een kenmerk van de sociale omgeving voor de ontwikkeling van een kind?
Welke van de volgende ontwikkelingsfasen komt niet voor in Erik Erikson's theorie?
Welke van de volgende ontwikkelingsfasen komt niet voor in Erik Erikson's theorie?
Welke soort motoriek omvat het oppakken van kleine voorwerpen door een baby?
Welke soort motoriek omvat het oppakken van kleine voorwerpen door een baby?
Wat is de belangrijkste functie van de dermis of lederhuid?
Wat is de belangrijkste functie van de dermis of lederhuid?
Welk van de volgende lagen van de huid bevat dode cellen?
Welk van de volgende lagen van de huid bevat dode cellen?
Welke laag van de huid komt voor op de handpalmen en voetzolen?
Welke laag van de huid komt voor op de handpalmen en voetzolen?
Wat is een functie van de hypodermis?
Wat is een functie van de hypodermis?
Welke componenten zijn aanwezig in de netlaag van de dermis?
Welke componenten zijn aanwezig in de netlaag van de dermis?
Flashcards
Humanisme
Humanisme
Een stroming die de mens en zijn mogelijkheden centraal stelt.
Geocentrisme
Geocentrisme
Het wereldbeeld dat de aarde in het midden van het heelal plaatste.
Heliocentrisme
Heliocentrisme
Het wereldbeeld dat de zon in het midden van het heelal plaatst.
Gutenbergpers
Gutenbergpers
Signup and view all the flashcards
Renaissance
Renaissance
Signup and view all the flashcards
Humanistische denkers (bv. Petrarca)
Humanistische denkers (bv. Petrarca)
Signup and view all the flashcards
Nieuwe mens- en wereldbeeld
Nieuwe mens- en wereldbeeld
Signup and view all the flashcards
Wetenschappelijke revolutie
Wetenschappelijke revolutie
Signup and view all the flashcards
Lijnperspectief
Lijnperspectief
Signup and view all the flashcards
Idealiseeren
Idealiseeren
Signup and view all the flashcards
Symmetrie
Symmetrie
Signup and view all the flashcards
Anatomisch correct
Anatomisch correct
Signup and view all the flashcards
Contra-post positie
Contra-post positie
Signup and view all the flashcards
De Renaissance (kunst)
De Renaissance (kunst)
Signup and view all the flashcards
Vluchtpunt
Vluchtpunt
Signup and view all the flashcards
Contraposthouding
Contraposthouding
Signup and view all the flashcards
Laocoöngroep
Laocoöngroep
Signup and view all the flashcards
Middeleeuwse beeldhouwkunst
Middeleeuwse beeldhouwkunst
Signup and view all the flashcards
Renaissance beeldhouwkunst
Renaissance beeldhouwkunst
Signup and view all the flashcards
Wat is de rol van het speelbeen in een contraposthouding?
Wat is de rol van het speelbeen in een contraposthouding?
Signup and view all the flashcards
Waarom is de Laocoöngroep zo beroemd?
Waarom is de Laocoöngroep zo beroemd?
Signup and view all the flashcards
Hoe verschilt Renaissance beeldhouwkunst van die uit de Middeleeuwen?
Hoe verschilt Renaissance beeldhouwkunst van die uit de Middeleeuwen?
Signup and view all the flashcards
Wat is kenmerkend voor Middeleeuwse beeldhouwkunst?
Wat is kenmerkend voor Middeleeuwse beeldhouwkunst?
Signup and view all the flashcards
Wat is een belangrijk verschil tussen Renaissance en Middeleeuwen?
Wat is een belangrijk verschil tussen Renaissance en Middeleeuwen?
Signup and view all the flashcards
Europa op ontdekking
Europa op ontdekking
Signup and view all the flashcards
Wat waren de economische motieven voor de Europese ontdekkingstochten?
Wat waren de economische motieven voor de Europese ontdekkingstochten?
Signup and view all the flashcards
Kolonialisme
Kolonialisme
Signup and view all the flashcards
Wat was de impact van de Europese ontdekkingstochten op de wereld?
Wat was de impact van de Europese ontdekkingstochten op de wereld?
Signup and view all the flashcards
Waarom wilden de Europeanen direct naar Indië en China varen?
Waarom wilden de Europeanen direct naar Indië en China varen?
Signup and view all the flashcards
Waarom waren Europeanen nieuwsgierig?
Waarom waren Europeanen nieuwsgierig?
Signup and view all the flashcards
Wat drijfde Europese ontdekkingsreizen?
Wat drijfde Europese ontdekkingsreizen?
Signup and view all the flashcards
Wat is een belangrijke culturele drijfveer?
Wat is een belangrijke culturele drijfveer?
Signup and view all the flashcards
Wat was een belangrijke politieke drijfveer?
Wat was een belangrijke politieke drijfveer?
Signup and view all the flashcards
Wie was Christoffel Columbus?
Wie was Christoffel Columbus?
Signup and view all the flashcards
Wat deed Portugal?
Wat deed Portugal?
Signup and view all the flashcards
Hoe organiseerden Europeanen hun kolonisatie?
Hoe organiseerden Europeanen hun kolonisatie?
Signup and view all the flashcards
Wat was het verschil tussen de economische systemen van Portugal en Spanje?
Wat was het verschil tussen de economische systemen van Portugal en Spanje?
Signup and view all the flashcards
Uitbuiting van inheemse volkeren
Uitbuiting van inheemse volkeren
Signup and view all the flashcards
Racisme in de kolonisatie
Racisme in de kolonisatie
Signup and view all the flashcards
Dwangarbeid in de kolonisatie
Dwangarbeid in de kolonisatie
Signup and view all the flashcards
Columbiaanse uitwisseling
Columbiaanse uitwisseling
Signup and view all the flashcards
Impact van de Columbiaanse uitwisseling op Amerika
Impact van de Columbiaanse uitwisseling op Amerika
Signup and view all the flashcards
Impact van de Columbiaanse uitwisseling op Afrika
Impact van de Columbiaanse uitwisseling op Afrika
Signup and view all the flashcards
Impact van de Columbiaanse uitwisseling op Europa
Impact van de Columbiaanse uitwisseling op Europa
Signup and view all the flashcards
Economische mondialisering
Economische mondialisering
Signup and view all the flashcards
Racisme
Racisme
Signup and view all the flashcards
Ontwikkelen
Ontwikkelen
Signup and view all the flashcards
Nature vs. Nurture
Nature vs. Nurture
Signup and view all the flashcards
Socio-culturele omgeving
Socio-culturele omgeving
Signup and view all the flashcards
Persoonlijkheid
Persoonlijkheid
Signup and view all the flashcards
Individuele keuzes
Individuele keuzes
Signup and view all the flashcards
Ontwikkelingsfasen
Ontwikkelingsfasen
Signup and view all the flashcards
Ontwikkelingstaken
Ontwikkelingstaken
Signup and view all the flashcards
Erik Erikson's stadia
Erik Erikson's stadia
Signup and view all the flashcards
Epidermis
Epidermis
Signup and view all the flashcards
Dermis
Dermis
Signup and view all the flashcards
Hypodermis
Hypodermis
Signup and view all the flashcards
Functie van de huid
Functie van de huid
Signup and view all the flashcards
Verschil tussen epidermis en dermis
Verschil tussen epidermis en dermis
Signup and view all the flashcards
Study Notes
Les 3: Een nieuw mens- en wereldbeeld
- De les gaat over de impact van culturele veranderingen op de samenleving.
- De periode beslaat pagina's 45 tot 60 van het lesmateriaal.
David van Michelangelo
- Het beeld stelt koning David voor uit de Bijbel.
- Het beeld is gemaakt door de Italiaanse kunstenaar Michelangelo Buonarroti.
- Het beeld toont een anatomisch correct en ideaal mannenlichaam.
- Het beeld is gehouwen uit één blok marmer en is 5,17 meter hoog.
- David houdt een werpslinger in zijn linkerhand en een steen in zijn rechterhand. Hij staat op het punt de reus Goliath aan te vallen en te verslaan.
- In de klassieke oudheid waren beelden vaak naakt om het perfecte menselijk lichaam te laten zien.
- In de middeleeuwen waren naakte beelden minder gebruikelijk in christelijke kunst.
- Het beeld was oorspronkelijk bestemd voor het dak van de kathedraal van Firenze.
Middeleeuwen: Mens- en Wereldbeeld
- In de middeleeuwen was de Kerk centraal in het wereldbeeld.
- Na de middeleeuwen kwamen nieuwe ideeën op.
- De klassieke oudheid had een invloed.
- Hervormingen binnen het christendom vond plaats.
- Wetenschappelijke vooruitgang deed zich voor.
- Nieuwe kunststijlen ontstonden.
- Boekdrukkunst zorgde voor de verspreiding van kennis.
Probleemstelling
- Hoe verspreidde het nieuwe mens- en wereldbeeld zich van Italië naar de rest van Europa?
- Welke religieuze veranderingen in Europa hadden een invloed op de Katholieke Kerk en haar volgers?
HDV 1: Hoe veranderde het mens- en wereldbeeld?
- Er was belangstelling voor de bronnen uit de Klassieke Oudheid.
- Mensen en mogelijkheden werden centraal gesteld in het nieuwe wereldbeeld.
Bron 1: Francesco Petrarka
- Francesco Petrarca leefde van 1304 tot 1374
- Hij was een Italiaanse dichter en denker.
- Hij wordt beschouwd als de vader van het humanisme.
- Hij schreef over de mens en de natuur.
- Hij zette de schoonheid en lichtheid van de Griekse en Romeinse cultuur tegenover de Middeleeuwen.
Geocentrisme en Heliocentrisme
- Geocentrisme: het idee dat de aarde het middelpunt van het universum is.
- Heliocentrisme: het idee dat de zon het middelpunt van het universum is.
- Deze nieuwe theorieën leidden tot conflicten met de Kerk.
Bron 3: Johannes Gutenberg
- Johannes Gutenberg was een edelsmid die werkte met stempels.
- Hij ontwikkelde de Gutenbergpers (drukpers) in 1450.
- In 1453 maakte hij ook de Gutenbergbijbel met behulp van de nieuwe pers.
- Hij gebruikte losse metalen letters in een vorm om zo boeken te drukken.
- Dit zorgde voor een kennisrevolutie.
Voordelen van de Gutenbergpers
- Het was mogelijk om veel boeken te kopiëren.
- Het zorgde ervoor dat er geen fouten in kopieën nodig waren.
- Het was sneller dan kopiëren met de hand.
Bron 4: Pico della Mirandola
- Pico della Mirandola leefde van 1463 tot 1494.
- Hij was een humanist uit de renaissance.
- Hij geloofde dat de mens centraal stond, niet God.
- Hij stond buiten de traditionele religieuze gedachten.
HDV 2: Hoe beïnvloedde het nieuwe denken de wetenschap en kunst?
- In de vroegmoderne tijd gebruikten mensen hun zintuigen en verstand om de wereld om hen heen te begrijpen.
- Zij ontwikkelden een kritische denkhouding.
- De re-naissance bracht een heropleving van de oude kunst.
Route 1: Het nieuwe denken in de wetenschap
- Wetenschappers werden belangrijk
- Geneeskunde, uitvindingen, biologie en astronomie waren thema's.
Route 2: Het nieuwe denken in de kunst
- De re-naissance markeert wedergeboorte van de kunst.
- Kunsten verspreidden zich in de 15e en 16e eeuw.
- De klassieke kunsten uit de Oudheid werden nagebootst.
- De middeleeuwse kunst werd beschouwd minderwaardig.
De klassieke kunst
- Er worden voorbeelden gegeven van de klassieke kunst zoals de tempel van Artemis en de Laocoöngroep.
- Elementen zoals fronton, fries en zuilen worden genoemd.
De bouwkunst
- De kenmerken van de renaissance-bouwkunst zijn symmetrie, zuilen, fries en fronton.
De beeldhouwkunst
- De beeldhouwkunst uit de renaissance is anatomisch correct en gedetailleerd.
- De mens staat centraal, vaak met een ideaalbeeld.
- Contrapost is een belangrijk element.
De schilderkunst
- Lijnenperspectieven en diepte werden in schilderijen opgenomen.
- Landschappen werden op de achtergrond gecreëerd.
- De kunstenaars probeerden beweging en persoonlijkheid toe te voegen aan hun schilderijen.
Grootste uitdaging: diepte!
- Lijnperspectieven, landschappen op de achtergrond en schaduwspel werden gebruikt.
- Beweging en persoonlijkheid werden ook getoond.
Woordverklaring
- Renaissance: wedergeboorte, een heropleving van de klassieke cultuur en kunst.
- Idealiseren: iets mooier maken dan de werkelijkheid.
- Lijnperspectief: techniek om op een plat vlak een driedimensionaal beeld te schetsen, te gebruiken.
- Contraposthouding: houding waarbij iemand een standbeen en speelbeen heeft.
Bronnen
- Een lijst met links is opgenomen om verdere informatie te zoeken.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Related Documents
Description
Deze les bespreekt de impact van culturele veranderingen op het mens- en wereldbeeld, met een focus op de middeleeuwen en de rol van de Kerk. Daarnaast wordt het beeld van David van Michelangelo belicht, dat een iconisch voorbeeld is van de renaissancekunst en het ideale mannenlichaam. Ontdek de geschiedenis en betekenis van deze culturele kunstwerken in de samenleving.