Lektur Notes sa Filipino: Wika at Kalikasan
36 Questions
0 Views

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ano ang ibig sabihin ng "wika"?

  • Ang mismong katawan ng kaisipan
  • Isang sistema ng arbitraryong tunog
  • Isang kalipunan ng mga salita (correct)
  • Ang saplot ng kaisipan

    • Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay ___________

    Filipino

    Ano ang kahulugan ng bawat salita sa isang wika ay may taglay na kahulugan?

    May taglay na kahulugan.

    I-match ang sumusunod na pangkat ng wika sa kanilang rehiyon o lokasyon:

    <p>Cebuano = Visayas Ilokano = Hilagang Luzon Bicolano = Bikol Pangasinan = Gitnang Luzon Pampango = Kanlurang Luzon</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kahulugan ng Konsepto sa Sarili sa pakikinig at tagapagsalita?

    <p>May taglay na kaalaman at katalinuhan na magagamit sa pagsang-ayon o pagtutol sa sinasabi ng tagapagsalita</p> Signup and view all the answers

    Tama ba na ang babae ay higit na mahaba ang pasensiya sa pakikinig kaysa sa mga lalaki?

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kahalagahan ng _ sa pagpaparating ng mensahe?

    <p>tsanel</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kahalagahan ng tahimik at malamig na lugar sa pakikinig?

    <p>nakahihikayat at nakapagpapataas ng level ng konsentrasyon</p> Signup and view all the answers

    Iugnay ang mga sumusunod na teorya sa kanilang kahulugan:

    <p>Teoryang Iskema = Nagpapaliwanag ng pagkakagrupong ng kaalaman ng mambabasa sa dalawa Teoryang Bottom-up = Tradisyunal na pananaw sa pagbasa Teoryang Top-down = Batay sa kahulugan o impormasyon na nagsisimula sa mambabasa</p> Signup and view all the answers

    Ano ang ibig sabihin ng pangmoral?

    <p>Aral sa buhay na mapanghahawakan sa araw-araw</p> Signup and view all the answers

    Ang lektyur notes sa Filipino ay kilalang uri ng sulatin.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pangunahing layunin ng transaksyunal na sulatin?

    <p>komunikasyon</p> Signup and view all the answers

    Ang ________ ay impormal at walang tiyak na balangkas at pansarili.

    <p>personal na sulatin</p> Signup and view all the answers

    I-match ang mga sumusunod na uri ng teksto sa kanilang paglalarawan:

    <p>Tekstong Ekspositori = Tiyakang nagpapaliwanag ng mga konsepto Tekstong Naratibo = Nagsasalaysay ng pagkakasunod-sunod ng pangyayari Tekstong Deskriptiv = Naglalarawan ng mga katangian ng tao, bagay o lugar Tekstong Argumentatibo = Naglalahad ng proposisyon upang makahikayat</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tinatawag na 'ta-tana' sa wikang Pranses?

    <p>Paalam o goodbye</p> Signup and view all the answers

    Naniniwala si Charles Darwin na ang wika ay nagmula sa mga tunog na nagbabadya ng pagkakakilanlan at pagkakabilang.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    Ano ang pinaniniwalaan ni Jose Rizal tungkol sa wika?

    <p>Kaloob at regalo ng Diyos sa tao</p> Signup and view all the answers

    Sinasabi sa paniniwalang ito na bilang hari ng Ehipto, gumawa si Haring Psammatichos ng eksperimento kung paano nga ba ito dapat _______.

    <p>nagsasalita</p> Signup and view all the answers

    Iugnay ang sumusunod na layunin ng pakikinig sa tamang kahulugan:

    <p>Pakikinig = Aktibong proseso ng pagtanggap ng mensahe Paggamot = Upang malibang o aliwin ang sarili Paglilibang = Matulungan ang madamayan o makisimpatiya Kritikal = Gumamit ng pagbubuo ng hinuha upang makabuo ng ganap na pag-aanalisa</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tinatawag na ABECEDARIO?

    <p>Alpabetong dala ng mga Kastila</p> Signup and view all the answers

    Ano ang ibig sabihin ng Ponema?

    <p>Pinakamaliit na tunog ng wika</p> Signup and view all the answers

    Ang Diptonggo ay binubuo ng magkasunod na patinig at malapatinig sa loob ng isang pantig.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Ang klaster ay binubuo ng magkasunod na __________ sa loob ng isang pantig.

    <p>katinig</p> Signup and view all the answers

    Ano ang Morpema?

    <p>Pinakamaliit na yunit ng salita na nagtataglay ng kahulugan.</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kahulugan ng katagang 'Pagpapalit-tawag o Metonomiya'?

    <p>Sistema ng pagbibigay ng kahulugan sa mga pangungusap. Nauugnay ito sa pag-aaral ng kahulugan ng wika.</p> Signup and view all the answers

    Sa ano tumutukoy ang lektyur notes sa Filipino?

    <p>Mga akdang pampanitikan ng mga Pilipino</p> Signup and view all the answers

    Ang Sawikain o Idyoma ay isang pagpapahayag na ang kahulugan ay tumpak na kahulugan ng kanya-kanyang salita na nabuo.

    <p>True</p> Signup and view all the answers

    Ano ang tinutukoy ng pokus aktor/tagaganap ng pandiwa?

    <p>Ang pokus na ito ay tumutukoy kung ang pandiwa ay nasa pokus sa tagaganap ng kilos.</p> Signup and view all the answers

    Anong kasarian ang tinutukoy sa pangungusap na 'Kumain ng suman at manggang hinog ang bata'?

    <p>Pambalana</p> Signup and view all the answers

    Ano ang kahulugan ng panghalip 'atin'?

    <p>Natin o sa atin</p> Signup and view all the answers

    Anong uri ng tulang nagpapahayag ng damdamin gaya ng kaligayahan, kalungkutan, poot, pag-ibig at iba pa?

    <p>Liriko</p> Signup and view all the answers

    Sino ang Ama ng Balarila ng Wikang Pambansa?

    <p>Lope K. Santos</p> Signup and view all the answers

    Ang Pang-uri ay mga salitang-ugat na nagpapahayag ng kilos.

    <p>False</p> Signup and view all the answers

    I-Match ang sumusunod na tayutay sa kanilang kahulugan:

    <p>Simile o Pagtutulad = Tiyak na paghahambing na ginagamitan ng mga salitang 'tulad ng' Metapora o Pagwawangis = Paghahambing na walang diretang paggamit ng 'tulad ng'</p> Signup and view all the answers

    Ano ang apelyido ng makata na si Jose ______?

    <p>Corazon de Jesus</p> Signup and view all the answers

    I-matched ang mga sumusunod na anyo ng tula sa kanilang kahulugan:

    <p>Soneto = May 14 taludtod Oda = Tulang paghanga o pagpuri sa isang bagay Dalit = Awit na pumupuri sa Diyos Pastoral = Layuning maglarawan ng tunay na buhay sa bukid</p> Signup and view all the answers

    Study Notes

    Wika, Kahulugan, Katangian at Kalikasan

    • Ang wika ay isang sistematikong balangkas ng mga sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong may iisang kultura.
    • Ang wika ay saplot ng kaisipan; gayunman, mas angkop marahil sabihing ang wika ay ang saplot-kalamnan, ang mismong katawan ng kasipan.

    Katangian ng Wikang Filipino

    • Pambansang lingua franca
    • Pambansang wika at wikang opisyal
    • Wika sa pagtuturo
    • May dalang kahulugan- bawat salita sa isang wika ay may taglay na kahulugan
    • May gramatikal estraktyur- may sinusunod na sistema sa pagbuo ng mga salita
    • Namamatay- likas sa isang wika ang ekstinksyon o pagkawala nito dahil wala ng gumagamit
    • Dayversifayd- iba-iba ang pagkagamit o pagbibigay konsepto ng mga tagapagsalita sa bawat salita

    Kasaysayan ng Wikang Filipino

    • 1897 - kinilala sa Unang Republika sa Malolos sa Saligang Batas ng Biak-na-Bato ang Tagalog bilang wikang pambansa at opisyal na wika sa kapuluan
    • Panahon ng Amerikano - laganap ang wikang Ingles bilang opisyal na wika sa paaralan at komunikasyon
    • 1936 - itinatag ang Surian ng Wikang Pambansa (SWP)
    • 1937 - opisyal na nagkaroon ng wikang pambansa ang Pilipinas at tinatawag itong Wikang Pambansang Batay sa Tagalog
    • 1959 - nagpalabas ng kautusan ang Kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon na tawaging Wikang Pilipino ang wikang pambansa
    • 1973 - ipinakilala ang konsepto ng pambansang wika na Filipino
    • 1987 - ang kasalukuyang 1987 Konstitusyon ay nagtalaga ng isang probisyong pangwika na Wikang Filipino ang maging wikang pambansa

    Antas ng Wika

    • A. Pormal - salitang istandard dahil kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng higit na nakararami lalo na ng mga nakapag-aral ng wika
    • B. Impormal - bokabularyong dayalektal. Gamitin ang mga ito sa mga partikular na pook o lalawigan lamang
    • C. Lalawiganin - bokabularyong dayalektal. Mga salitang ginagamit sa mga partikular na pook o lalawigan
    • D. Balbal - mga salitang ginagamit sa mga pangkat-pangkat

    Mga Teorya ng Pinagmulan ng Wika

    • Tore ng Babel - ayon sa istorya ng Bibliya, iisa lang ang wika noong unang panahon
    • Bow-wow - ayon sa teoryang ito, maaaring ang wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng kalikasan
    • Ding-dong - katulad ng teoryang bow-bow, nagkaroon daw ng wika ang tao, ayon sa teoryang ito, sa pamamagitan ng mga tunog na nalilikha ng mga bagay-bagay sa paligid
    • Yo-he-ho - pinaniniwalaan ng linggwistang si A.S. Diamond (sa Berel, 2003) na ang tao ay natutong magsalita bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal
    • And many more...

    Mga Layunin ng Wika

      1. Pagpapahayag - upang ipahayag ng mga ideya, damdamin, at kaisipan
      1. Paglilibang - upang malibang o aliwin ang sarili
      1. Paggamot - matulungan ng tagapakinig ang madamayan o makisimpatiya sa pamamagitan ng pakikinig sa hinaing o suliranin ng nagsasalita
      1. Kritikal - gumamit ng pagbubuo ng hinuha upang makabuo ng ganap na pag-aanalisa o pagsusuri sa paksang narinig
      1. Pakikinig - isang aktibong proseso ng pagtanggap ng mensahe sa pamamagitan ng sensoring pandinigat pag-iisip### Ang Proseso ng Pakikinig
    • Ang pakikinig ay isang mabilis at mabisang paraan ng pagkuha ng impormasyon kaysa sa tuwirang pagbabasa.
    • 45% ng impormasyon ay nakukuha sa pamamagitan ng pakikinig, 30% sa pagsasalita, 16% sa pagbabasa, at 9% sa pagsulat.

    Mga Elementong Nakaiimpluwensiya sa Pakikinig

    • Edad o gulang: Ang mga bata ay hindi masyadong interesado sa habang-haba na pahayag, samantalang ang mga matatanda ay hindi rin mabuti ang kanilang pakikinig dahil sa kanilang mga nararamdamang kundisyon sa katawan.
    • Oras: Ang oras ng pakikinig ay may impluwensiya sa pag-unawa ng mensahe.
    • Kasarian: Ang mga lalaki at babae ay may iba't-ibang interes sa pakikinig.
    • Tsanel: Ang mga instrumentong ginagamit sa pakikinig ay nakatutulong sa pag-unawa ng mensahe.
    • Kultura: Ang mga tao ay may iba't-ibang kultura na nakaiimpluwensiya sa pakikinig.
    • Konsepto sa sarili: Ang tagapakinig ay may katalinuhang taglay na maari niyang gamitin sa pagkontra o pagsang-ayon sa sinasabi ng tagapagsalita.
    • Lugar: Ang lugar ng pakikinig ay may epekto sa level ng pakikinig ng mga tao.

    Mga Uri ng Tagapakinig

    • Eager Beaver: Siya ang tagapakinig na nagtatanong agad sa mga sinasabi ng tagapagsalita.
    • Sleeper: Siya ang tipo ng tagapakinig na nauupo sa isang tahimik na sulok ng silid.
    • Tiger: Siya ang tagapakinig na laging handang magbigay ng reaksyon sa anumang sasabihin ng tagapagsalita.
    • Bewildered: Siya ang tagapakinig na kahit na anong pilit ay walang maiintindihan sa naririnig.
    • Frowner: Siya ang tipo ng tagapakinig na wari bang lagi na lang may tanong at pagdududa.
    • Relaxed: Siya ang tagapakinig na walang interes sa pakikinig.

    Ang Pagbasa

    • Ang pagbasa ay interpretasyon ng mga nakalimbag na simbolo ng kaisipan.
    • Ang pagbabasa ay pagtanggap ng mga mensahe sa pamamagitan ng pagtugon ng damdamin at kaisipan sa mga titik at simbolong nakalimbag sa pahina.

    Proseso ng Pagbasa

    • Persepsyon: Kinikilala sa hakbang na ito ang mga simbolong nakalimbag.
    • Komprehensyon: Inuunawa ang mga kaisipang inihahatid ng mga nakalimbag na simbolo.
    • Integrasyon: Pag-uugnay-ugnay ng mga bago at nagdaang karanasan sa pagbibigay-kahulugan sa teksto.

    Mga Teorya ng Pagbasa

    • Teoryang Iskema: Nagpapaliwanag na ang lahat ng ating kaalaman tungkol sa mga bagay-bagay ay napapangkat sa dalawa: ayon sa dating kaalaman at karanasan na nagsisilbing saligan ng kaalaman ng mambabasa.
    • Teoryang Bottom-up: Tradisyunal na pananaw sa pagbasa na bunga ng impluwensiya ng teoryang behaviorist na binibigyang-pokus ang pagbabasa.
    • Teoryang Top-down: Tinatawag ding inside-out o conceptually-driven sa dahilang ang kahulugan o impormasyon ay nagsisimula sa mambabasa patungo sa teksto.

    Mga Paraan ng Pagbasa

    • SCANNING: Pagbasa nang mabilisan.
    • SKIMMING: Pagbasa ng pasaklaw upang makuha ang pangkalahatang ideya o impresyon.
    • PREVIEWING: Pagbasa na hindi agad nakatuon ang pansin sa nilalaman ng akdang babasahin.
    • KASWAL: Pagbasa ng pansamantala.
    • PAGBASANG PANG-IMPORMASYON: Ang layunin ng pagbasang ito ay upang kumalap ng mahahalagang impormasyon.
    • MATIIM NA PAGBASA: Nangangailangan ito ng maingat na pagbasa para matugunan ang pangangailangan sa pananaliksik.
    • MULING PAGBASA: Isinasagawa ang muling pagbasa upang makabuo ng pag-unawa sa kabuuang diwa ng materyal na binasa.
    • PAGTATALA: Pagbabasa na may kasamang pagtatala ng mahahalagang impormasyon upang ito ay madaling maunawaan.### Mga Konsepto sa Wika
    • Ang wika ay may dalawang uri: berbal at di-berbal
    • Ang berbal ay ang paggamit ng salita at pangungusap sa komunikasyon
    • Ang di-berbal ay ang mga komunikasyong hindi ginagamitan ng salita, tulad ng mga kilos, ekspresyon, at galaw

    Mga Uri ng Teksto

    • Tekstong Eksposisyon/Ekspositori: naglalarawan ng mga ideya at mga konsepto
    • Tekstong Narativ/Naratibo: nagsasalaysay ng mga pangyayari
    • Tekstong Deskriptiv/Deskriptibo: naglalarawan ng mga katangian ng tao, bagay, o lugar
    • Tekstong Argyumenteytiv/Argumentatibo: naglalahad ng proposisyon upang makahikayat at mak.convins

    Panonood

    • Kaswal o Panlibangang Panonood: panonood upang maaliw o nanonood lamang
    • Diskriminatibong Panonood: panonood upang negatibong mahusgahan ang kapwa o prejusyo
    • Malalim at makabuluhan ang ginagawang pagsusuri/pagaanalisa sa nakita o napanood
    • Emosyonal at Sikolohikal na Proseso: ginagamit ng tao ang sarili niyang pag-iisip at paghuhusga sa pagbibigay ng kahulugan sa nakita o napanood

    Teorya ng Diskurso

    • Etnometodolohiya: pag-oobserba sa mga gawaing pantao
    • Speech Act: ang pagtanggap ng tagapakinig sa sinasalita o akto ng pagsasalita
    • Teorya ng Akomodasyon: pagbabago ng paraan ng salita ng tao upang umayon o di-umayon sa paraan ng pagsasalita ng kausap

    Wika at Komunikasyon

    • Apat na Paraan ng Pagpapahayag:
      • Pagsasalaysay: sinusulat ang pagpapahayag gamit ang wika
      • Paglalarawan: inilahad ang pagpapahayag gamit ang mga larawan at iba pa
      • Paglalahad: inilahad ang pagpapahayag gamit ang mga simbol at iba pa
      • Di-Berbal: inilahad ang pagpapahayag gamit ang mga kilos, galaw, at iba pa

    Pagpapalit ng Titik

    • Pares Minimal: pares ng mga salita ito na magkaiba ang kahulugan at magkatulad ang kapaligiran maliban sa isang ponema
    • Diptonggo: magkasunod na patinig at malapatinig sa loob ng isang pantig
    • Klaster: magkasunod na katinig sa loob ng isang pantig

    Morpolohiya

    • Morpema: ang pinakamaliit na yunit ng salita na nagtataglay ng kahulugan
    • Ponema: ang pinakamaliit na tunog ng isang wika
    • Pagbabagong Morpoponemiko: pagbabago ng ponema sa loob ng salita kapag nilalapian ng pang-, mang-, at iba pa
    • Asimilasyon: pag-asimila ng morpema ng isa at kapag ganap na naasimila ay nawawala ang ponema

    Sintaks

    • Pangungusap: pinagsama-samang mga salita o lipon ng mga salita na nagpapahayag ng buong diwa
    • Simuno: bahaging pinagtutuunan ng pansin sa pangungusap
    • Panaguri: bahaging nagbibigay impormasyon sa paksa
    • Ayon sa Gamit: ang pangungusap ay may apat na uri: payak, tamabalan, hugnay, at langkapan

    Studying That Suits You

    Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

    Quiz Team

    Description

    Lektur notes tungkol sa wikang Filipino, kahulugan, katangian at kalikasan. Tinatalakay din ang kasaysayan ng wikang Filipino bilang wikang opisyal simula 1946.

    More Like This

    Use Quizgecko on...
    Browser
    Open
    Browser
    Browser