Λειτουργίες και τμήματα του πεπτικού συστήματος

Λειτουργίες του Πεπτικού Συστήματος

• Είσοδος τροφής: Η τροφή και το νερό εισέρχονται στο σώμα μέσω του στόματος.
• Πέψη: Η τροφή διασπάται σε μικρότερα μόρια, κατάλληλα για απορρόφηση.
• Απορρόφηση: Τα θρεπτικά συστατικά απορροφούνται από τις λάχνες του λεπτού εντέρου.
• Απομάκρυνση αποβλήτων: Τα μη διασπάσιμα συστατικά αποβάλλονται μέσω των κοπράνων.

Τμήματα του Πεπτικού Συστήματος

• Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από έναν κοίλο σωλήνα με όργανα και αδένες.
• Όργανα: Στοματική κοιλότητα, οισοφάγος, φάρυγγας, στομάχι, λεπτό έντερο, παχύ έντερο, πρωκτός.
• Αδένες: Σιελογόνοι αδένες, πάγκρεας, ήπαρ.

Στοματική Κοιλότητα

• Η τροφή εισέρχεται αρχικά στη στοματική κοιλότητα
• Μέσω των δοντιών και της γλώσσας γίνεται η μάσηση
• Ξεκινά η διάσπαση των υδατανθράκων
• Η τροφή τεμαχίζεται σε μικρότερα κομμάτια για να μπορέσει ο οργανισμός να χρησιμοποιήσει τις θρεπτικές ουσίες
• Τα δόντια αυξάνουν την επιφάνεια της τροφής
• Η γλώσσα είναι ένα μυώδες όργανο που βοηθά στη μάσηση και είναι το αισθητήριο της γεύσης.
• Η τροφή αναμιγνύεται με το σάλιο και τα ένζυμα, όπως η αμυλάση, διασπώντας το άμυλο και σχηματίζοντας το βλωμό.

Δόντια

• Κατηγορίες δοντιών: νεογιλά (20) και μόνιμα (32).
• Νεογιλά δόντια: εμφανίζονται πρώτα, μικρότερα από τα μόνιμα, με 2 τομείς, 1 κυνόδοντα και 2 γομφίους ανά πλευρά.
• Η εμφάνιση των νεογιλών δοντιών ολοκληρώνεται από τον 6ο μήνα έως το 2ο έτος.
• Μόνιμα δόντια: αντικαθιστούν τα νεογιλά γύρω στο 6ο έτος, με 2 τομείς, 1 κυνόδοντα, 2 προγόμφιους και 3 γομφίους ανά πλευρά.

Δόντια ανά Γνάθο

• Νεογιλά (20): 4 τομείς, 2 κυνόδοντες, 4 γομφίοι.
• Μόνιμα (32): 4 τομείς, 2 κυνόδοντες, 4 προγόμφιοι, 6 γομφίοι.

Λειτουργία Δοντιών

• Τομείς: κόβουν την τροφή σε μεγάλα κομμάτια.
• Κυνόδοντες: μυτεροί, για το σχίσιμο της τροφής.
• Προγόμφιοι και γομφίοι: αλέθουν την τροφή.
• Οι τελευταίοι γομφίοι ονομάζονται φρονιμίτες.

Ανατομία Δοντιού

• Μύλη: ορατό μέρος του δοντιού πάνω από τα ούλα, καλυμμένο με αδαμαντίνη (η πιο σκληρή ουσία).
• Αυχένας: συνδέει μύλη και ρίζα, στο ύψος των ούλων.
• Ρίζα: τμήμα μέσα στο οστό της γνάθου, στερεώνει το δόντι.

Εσωτερική Δομή Δοντιού

• Αδαμαντίνη: προστατεύει από φθορά και τραυματισμούς, η πιο σκληρή ουσία.
• Οδοντίνη: κάτω από την αδαμαντίνη και την οστεΐνη, πιο μαλακή.
• Πολφική κοιλότητα: κεντρικό μέρος μέσα στην οδοντίνη, περιέχει τον πολφό (αιμοφόρα αγγεία και νεύρα).
• Οστεΐνη: καλύπτει τη ρίζα και συνδέει το δόντι με το οστό της γνάθου.

Γλώσσα

• Μυώδες όργανο που καλύπτει σχεδόν όλη τη στοματική κοιλότητα.
• Καλύπτεται από βλέννα και κινείται με τη θέληση.
• Αναμιγνύει την τροφή με το σάλιο, σχηματίζοντας τη μπουκιά, και ωθεί την τροφή στο φάρυγγα.
• Δομή: τραχιές προεξοχές (θηλές) για τριβή και διάσπαση της τροφής, γευστικοί κάλυκες για την αντίληψη των γεύσεων.

Γεύση

• Υπάρχουν πάνω από 10.000 γευστικοί κάλυκες στη γλώσσα και 1.000 στον ουρανίσκο και τον οισοφάγο
• Οι γεύσεις γίνονται αντιληπτές όταν οι ουσίες των τροφών διαλυθούν στο σάλιο.
• Οι 5 βασικές γεύσεις είναι: γλυκό, αλμυρό, ξινό, πικρό και ουμάμι (νόστιμο).
• Οι γευστικοί κάλυκες είναι διάσπαρτοι, αλλά κάθε είδος έχει υψηλότερη συγκέντρωση σε συγκεκριμένες περιοχές της γλώσσας.
• Η αίσθηση της γεύσης προσαρμόζεται γρήγορα.

Σάλιο

• Διάλυμα με νερό και ένζυμα.
• Αμυλάση: το σημαντικότερο ένζυμο, βοηθά στην αρχική διάσπαση του αμύλου.
• Ρόλος: βοηθά στη διάσπαση και το σχηματισμό του βλωμού, διευκολύνει την κατάποση, απομακρύνει μικροοργανισμούς από τα δόντια και διατηρεί την υγρασία της στοματικής κοιλότητας.
• Παράγεται από τους σιελογόνους αδένες.