Lehen Hezkuntza: Hiritartasunerako Hezkuntza

Lehen Hezkuntzan Hiritartasunerako Hezkuntza eta Giza Eskubideak: Sarrera

• Gai honek Lehen Hezkuntzako irakasleak gizarte aske eta tolerante bat sustatzen laguntzen du.
• Askatasuna, pluralismoa, giza eskubideak eta zuzenbide-estatua bezalako balioak eta printzipioak defendatzen ditu, demokrazia oinarri hartuta.
• UNESCOk Hiritartasunerako Hezkuntza bultzatzen du "Hezkuntza lehenik" Munduko Ekimenaren bidez.
• Gutunak hiritartasun demokratikorako hezkuntza definitzen du: hezkuntza, prestakuntza, sentsibilizazioa, informazioa, praktika eta jarduerak, ikasleei ezagutzak, gaitasunak eta ulermena eskaintzen dizkietenak, eta haien partaidetza soziala sustatzen dutenak.
• Indargabetutako 1513/2006 Errege Dekretuak zioen, 5. edo 6. mailan Hiritartasunerako eta Giza Eskubideetarako Hezkuntza irakatsiko zela.
• Gaur egun, "Balio Zibiko eta Etikoak" arloa da.
• 77/2023 Dekretuak arlo hori 6. mailan emango dela dio.
• LOMLOEko berrikuntza nagusietako bat Hiritartasunerako Hezkuntzarekiko kezka hezkuntza-jardueren multzoan leku oso nabarmenean kokatzea da.

Justifikazio Legala

• Ikaskuntzarako Diseinu Unibertsalaren (DUA) printzipioetan oinarritutako hezkuntza-ikuspegia kontuan hartzen da.
• Alba Pastorrek (2022) dioenez, DUAk ez du ezagutzara iristeko bide bakarra.
• Ezinbestekoa da sarbide, adierazpen eta parte-hartze modu anitz eskaintzea ikasle guztien arrakasta bermatzeko.

Hiritartasunerako Hezkuntzaren eta Giza Eskubideen Arloa Lehen Hezkuntzan: Hezkuntzan Esku Hartzeko Ikuspegia, Ezaugarriak eta Proposamenak

• C.9.b Dekretuaren arabera, arlo honek zeregin garrantzitsua du.
• Gaur egun "Balore Zibiko eta Etikoak" izenarekin ezagutzen da.
• LOE-LOMLOE oinarritzat hartuz, iraunkortasunaren garapenaren 4. eta 5. helburuekin lotuta, eta estrategia digitalean 2030ean, Ikaskuntzarako Diseinu Unibertsala (DUA) txertatzen da.
• Ikuspegia globalizatzailea eta inklusiboa da.
• Psikologikoa: Pertsona baten irakaskuntza didaktiko bat behar du, bere irudipenak eta ezagutzak globala eta bereizita ez dagoenetik, ezagutza analitikoa eta bereizitara igarotzeko.
• Pedagogikoa: Ikasleen beharrak eta ezagutzaren eskaerak asetzeko erantzunak ematen ditu.
• Epistemologikoa: Ikasketak beste arlo batzuekin partekatutako ezagutzak integratzen dituen kurrikuluma osatzen da.

Ezaugarriak

• Balore zibiko eta etikoek garrantzi handia dute demokrazia batean.
• Hezkuntzak identitate pertsonala eraikitzen lagundu behar du, harreman interpertsonal aberasgarriak sustatu, bizikidetza indartzeko, balore zibikoekin, sozialki aitortuak.
• Arloak, neurri handian, haurren unibertsitateko hezkuntzaren eskubidea bermatzen laguntzen du.
• Haurren ahalmenen gailurrean garatzeko bermatzen du, giza eskubideen eta askatasun fundamentalen errespetuan hezteko
• Gizarte libre eta tolerante batean bizitza arduratsua izateko prestatzeko

Hezkuntzako Interbentzio Proposamenak

• Hezkuntzako interbentzioak ezagutzaren eskurapena gainditzea eta kritikoan pentsatzeko eta parte hartzeko praktiketan zentratu beharko du.
• Demokrazia gizartearen baloreak barneratzeko errazak izan daitezen, etorkizuneko herritarrak arduratsuak, parte-hartzaileak eta solidarioak prestatzeko
• Metodologia proposamenek arreta handiz tratatu beharko dira, printzipio eta balore jakinen ezagutzak ohitura eskuratzeko eta portaerei eragiteko funtsezkoak izango baitira.
• Hezkuntza-interbentzioa benetan eraginkorra izan dadin, hurrengo etapan oinarrituko gara:
  • Kognitiboa: Etapa honetan ikasleei giza eskubideei (historia, baloreak) buruzko informazioa aurkezten zaie.
  • Emozionala: Etapa honek ikasleei giza eskubideekin eta haien urraketekin lotutako emozioak sentitzea garrantzitsua dela azpimarratzen du.
  • Aktiboa: Aurreko etapak ikasleen ekintza-desira kanalizatzeko erabiltzea garrantzitsua da.
  • Helburu nagusia gizarte aktibo, demokratiko, zibiko, arduratsu eta giza eskubideen printzipioei lotua izatea da.
• Hezkuntza-interbentzioa erakunde internazionalen gomendioekin hasiko gara: identitatea, emozioak, ongizatea eta autonomia pertsonala, eskubideak eta ardura indibidualak, eskubideen berdintasuna eta desberdintasunak.
• Bizikidetza, parte-hartzea eta hurbileko taldeetan bizitza komunitarioa azpimarratzen da.
• Personei duintasunari, besteak errespetatzeari eta bizikidetzan balore sozialei buruz proposatuz.

Oinarrizko Gaitasunak Eskuratzeko Arloan Egitzen duen Ekarpena

• Gai nagusiak irakaskuntzan funtsezkoak diren jarduerak dira, ikaslea bere hezkuntza ibilbidean arrakasta izateko aukera izan dezan.
• Gai nagusiak ikasleen irteera profilaren barruan biltzen dira, oinarrizko irakaskuntzaren amaieran, eta Espainiako hezkuntza sistemara egokitutako gai nagusiak dira.
• Funtsezko trebetasunek honako hauek barne hartzen dituzte:
  • Komunikazio linguistikoan gaitasuna
  • Plurilingüismoan gaitasuna
  • Matematikako eta zientzia, teknologia eta eta ingeniaritzan gaitasuna
  • Gaitasun digitala
  • Pertsonal, sozial eta ikasteko gaitasuna
  • Herritartasun gaitasuna
  • Ekintzaile gaitasuna
  • Kontzientzia eta adierazpen kulturalean gaitasuna

Helburuak

• Helburuak ikasleek etapa amaitzean lortu beharko dituzten lorpenak aipatzen dituzte, eta horien lorpena oinarrizko konpetentziak eskuratzearekin lotuta dago.
• Gure erkidegoko 77/2023 Dekretuak ezartzen ditu:
  • Norberaren betebeharrak ulertzeko gaitasuna, eskubideak ezagutzea eta gauzatzea, tolerantzia eta lankidetza praktikatzea.
  • Genero-berdintasuna baloratzea, aniztasuna errespetatzea eta gizon-emakumeen arteko bereizkeria baztertzea.
  • gaitasunak indartzea eta gatazkak modu baketsuan konpontzea.
  • Informazio-iturriak kritikoki erabiltzea eta teknologia-konpetentziak garatzea.
  • Giza problematika nagusien kontzientzia hartzea.

Ondorioak eta Balorazio Pertsonala

• Baloreen barnekatzeak irakaskuntzan aukera aparta eskaintzen digu pertsonarena aztertzeko, pertsona izateko kontuan hartuz: afektibitatea, sentimenduak, autoestimua eta autonomia pertsonala, norberaren berezitasuna errespetatuz, baina baita taldeko partaidetza ere
• Lehen Hezkuntzako irakasle gisa, hezkuntza esku-hartzean Garapen Iraunkorreko Helburuak (GIH) oso kontuan hartzea.
• Anaya Falcón-ek (2022) adierazi bezala, Lehen Hezkuntzan GIH barneratzeak etorkizunean ikasleek krisi ingurumeneko, sozialeko eta ekonomikoetako aurre egiteko dituzten kontzientzia eta tresnak garatzen laguntzen ari gara.
• Pertsonala, ikasleak beste talde sentiarazi behar dira, elkar eztabaidatu eta entzuten ikasi behar dute.
• Ikasleentzako pentsamendu mota desberdinak garatzeko aukera sustatzea
• Nire iritziz, jolasa da ikasteko bidea egokiena.