Legal Positivism in the 19th and Early 20th Century

Wat is het objectief recht?

Een geheel van regels en voorschriften uitgevaardigd door of krachtens het maatschappelijk gezag, afdwingbaar door of krachtens het maatschappelijk gezag.

Wat zijn de bronnen van het objectief recht?

Wetten, gewoonten, rechtspraak, rechtsleer, algemene rechtsbeginselen.

Hoe wordt het begrip subjectief recht gedefinieerd?

Het recht dat aan een persoon of rechtspersoon toekomt om iets te doen of iets van anderen te vorderen, en waarop anderen een plicht hebben.

Wat zijn de soorten subjectieve rechten?

Vermogensrechten en persoonlijkheidsrechten. Signup and view all the answers

Hoe ontstaan subjectieve rechten en plichten?

Door overeenkomst, door eenzijdige rechtshandeling, door afloop van een termijn, door het intreden van een voorwaarde. Signup and view all the answers

Hoe wordt de rechtsdogmatiek gedefinieerd?

Een systematische en wetenschappelijke bestudering van het recht, waarbij de nadruk ligt op het analyseren en structureren van rechtsregels. Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met het objectief recht?

Het geheel aan rechtsregels dat op een bepaald moment op een bepaalde plaats van toepassing is. Signup and view all the answers

Hoe wordt het objectief recht ook wel genoemd?

Het positieve recht (le droit positif). Signup and view all the answers

Hoe wordt het objectief recht bestudeerd in de rechtsdogmatiek?

Op zich wetenschappelijk. Signup and view all the answers

Wat is de ruimere kijk op het recht als een maatschappelijk fenomeen?

Het voorwerp van de meta-juridische studie van het recht. Signup and view all the answers

Hoe wordt het objectief recht veeleer gezien?

Als een abstract en statisch gegeven. Signup and view all the answers

Wat is het doel van het recht volgens de gemeenschappelijke elementen in de definities?

Het recht is gericht op de normatieve ordening in en van de samenleving. Signup and view all the answers

Wat is de functie van het recht met betrekking tot ordening van de samenleving?

Het recht streeft ordening na omdat de samenleving zowel gelijklopende als tegenstrijdige belangen heeft die tot conflicten kunnen leiden. Signup and view all the answers

Wat zijn de natuurwetten volgens Thomas Hobbes?

Algemene regels die ontwikkeld worden door de rede en die het natuurlijke recht op zelfbehoud beperken. Signup and view all the answers

Wat is volgens Hobbes nodig om ervoor te zorgen dat mensen zich aan de natuurwetten houden?

De creatie van politieke orde, met de aanstelling van 1 machthebber. Signup and view all the answers

Wat is het sociaal contract volgens Hobbes?

Een overeenkomst waarbij alle mensen hun natuurlijke recht overdragen aan de soeverein en zich verbinden om de uitoefening van het gezag te aanvaarden en de wetten na te leven. Signup and view all the answers

Wat is de voorkeur van Hobbes met betrekking tot de soeverein?

Erkenning van een sterke soeverein met absolute macht. Signup and view all the answers

Hoe beschrijft John Locke het sociaal contract?

Als een overeenkomst tussen vrije en gelijke individuen, waarbij de soeverein minder rechten heeft dan bij Hobbes. Signup and view all the answers

Wat zijn de natuurlijke rechten waar John Locke naar verwijst?

leven, gezondheid, vrijheid en bezit Signup and view all the answers

Wat is volgens Jean-Jacques Rousseau nodig om individuele vrijheid terug te brengen?

een sociaal contract Signup and view all the answers

Hoe oefenen burgers volgens Rousseau hun macht uit?

door mee te doen aan volksvergaderingen Signup and view all the answers

Wat is de essentie van een succesvolle werking van het recht volgens de tekst?

rechtszekerheid en rechtvaardigheid Signup and view all the answers

Wat houdt 'rechtszekerheid' in volgens de tekst?

voorspelbaarheid van het recht en duidelijkheid en consistentie van het recht Signup and view all the answers

Waarom is het noodzakelijk dat het recht vast is?

Om de voorspelbaarheid van het recht te waarborgen Signup and view all the answers

Wat houdt de 'rule of law' in volgens de tekst?

dat de organen van de staat enkel macht mogen uitoefenen op basis van overeengekomen regels en niet op willekeurige basis Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met de 'rule of law' in enge betekenis volgens de tekst?

een staat waar de wetgeving op algemene wijze wordt aangenomen en consequent wordt toegepast op alle gevallen door de rechter Signup and view all the answers

Wat zijn de formele aspecten van rechtszekerheid volgens de tekst?

de wetgevende en rechtsprekende functie die gescheiden zijn, en niemand die boven de wet staat Signup and view all the answers

Wat garandeert de rule of law in enge betekenis niet volgens de tekst?

de individuele vrijheid Signup and view all the answers

Wat zijn de twee essentiële kenmerken voor een succesvolle werking van het recht volgens de tekst?

rechtszekerheid en rechtvaardigheid Signup and view all the answers

Wat is het doel van de rule of law volgens de tekst?

om de organen van de staat te binden aan het recht en machtsuitoefening te baseren op overeengekomen regels Signup and view all the answers

Wat zijn de uitgangspunten van het rechtspositivisme volgens de tekst?

De wil van de wetgever is de enige bron van recht. Enkel regels die door de staat volgens de geijkte procedures worden uitgevaardigd zijn rechtsregels. De beoefening van het recht is een waardenvrije discipline. Signup and view all the answers

Noem een voorbeeld waaruit blijkt dat louter positivistische wetten voorzien van rechtszekerheid toch niet als rechtvaardig recht kunnen worden beschouwd.

Duitse rassenwetten. Hoewel formeel geldige wetten, bewijzen de gevolgen van de dood van Joodse bevolking en de bezetting dat er hier geen sprake is van recht. Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van 'ius est ars aequi et boni' volgens de tekst?

Recht is de kunst van het goede en het billijke. Signup and view all the answers

Welke twee soorten rechtvaardigheid onderscheidt Aristoteles in zijn Ethica nicomachaea volgens de tekst?

Verdelende/distributieve rechtvaardigheid en vereffende/ruil rechtvaardigheid. Signup and view all the answers

Wat houdt de verdelende/distributieve rechtvaardigheid in volgens de tekst?

Het heeft betrekking op de verdeling van wat er in een politieke of sociale gemeenschap te verdelen valt qua rechten en plichten. Hierbij telt gelijkheid: gelijken gelijk, ongelijken ongelijk. Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van 'ius id quod justum est' volgens de tekst?

Enkel wat rechtvaardig is kan recht zijn. Signup and view all the answers

Hoe moet het recht de vrijheid van de mens eerbiedigen volgens de tekst?

Op basis van de autonomie van de persoon moet deze de vrijheid hebben om zijn vermogens in te zetten voor de doeleinden die zij zelf bepalen maar met respect voor de autonomie van anderen. Signup and view all the answers

Wat zijn de twee grote groepen van rechtvaardigheidstheorieën volgens PEERAER volgens de tekst?

Rechtvaardigheids- en grondslagtheorieën, en formele regel georiënteerde theorieën. Signup and view all the answers

Wat houdt de vereffende/ruil rechtvaardigheid in volgens de tekst?

Het is aan de orde tussen 2 personen eens de verdeling van de verdelende rechtvaardigheid heeft plaatsgevonden. Tussen deze personen kan een ruilverhouding staan (vrijwillig of onvrijwillig). Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van 'ius (recht) ligt zowel het idee van bevel (iubere) als het idee van rechtvaardigheid (justus)' volgens de tekst?

In het begrip recht ligt zowel het idee van bevel als het idee van rechtvaardigheid. Signup and view all the answers

Wat is de invloed van rechtvaardigheidtheorieën in de politieke en recht filosofie volgens de tekst?

Ze bepalen mee de grondslag voor een rechtsysteem. Signup and view all the answers

Hoe kan recht afscheiding en onafhankelijk strijd voorkomen volgens de tekst?

Door naast rechtszekerheid ook rechtvaardigheid nodig te hebben. Signup and view all the answers

Wat is de betekenis van theocratie?

Een godheid is de bron van al het recht. De rechtsregel moet worden nageleefd omdat de godheid die heeft voorgeschreven. Signup and view all the answers

Wat houdt autocratie in?

Een vorst of alleenheerser bepaalt wat geldt als recht, typerend voor absolute monarchieën waar de vorst niet gebonden was door wetgeving. Signup and view all the answers

Wat wordt bedoeld met nomocratie?

De nadruk wordt gelegd op de wet die bepaalt wat recht is, los van de inhoud van de wet. Ieder moet de wet naleven omdat die het bevel van de wetgever inhoudt. Signup and view all the answers

Wat zijn materiële regel georiënteerde theorieën?

Theorieën die verwijzen naar een inhoudelijke rechtvaardigingsgrond die buiten het recht ligt. Recht is slechts wat daarmee overeenstemt en niet zomaar datgene wat een godheid, vorst of een wetgever heeft uitgevaardigd. Signup and view all the answers

Wat is het uitgangspunt van het natuurrecht denken?

Het recht bestaat buiten de mens om, en de mens is in staat om het recht te ontdekken door middel van rede. Enkel wanneer een regel in overeenstemming is met het natuurrecht kan het een rechtsregel zijn. Signup and view all the answers

Wat houdt het utilitarisme in?

Het utilitarisme verwerpt het bestaan van een natuurrecht dat de mens overstijgt en kijkt naar doelmatigheid, het nut van rechtsregels. Signup and view all the answers

Wat is de centrale stelling van het utilitarisme?

'Het is de grootste geluk van het grootste aantal dat de maatstaf is voor goed en kwaad.' Signup and view all the answers

Wat was de nadruk van de historische school in de 18e en 19e eeuw?

De historische school legde de nadruk op de historische context van de rechtsontwikkeling. Signup and view all the answers

Wat is het uitgangspunt van het rechtspositivisme?

Voor het rechtspositivisme is de wet de voornaamste bron van het recht, los van morele, politieke, psychologische of religieuze overwegingen. Signup and view all the answers

Wat is de 'Grundnorm' volgens het rechtspositivisme?

De 'Grundnorm' is een fictieve grondslag die aan de grondwetgever de bevoegdheid heeft verleend om een grondwet, als hoogste norm in een samenleving aan te nemen. Signup and view all the answers

Wat is de rol van de 'Grundnorm' in de visie van KELSEN?

De 'Grundnorm' vormt de basis voor een normatieve ordening die de vorm van een piramide aanneemt en trapsgewijs is opgebouwd (Stufenbau), waarbij een geldige regel moet zijn aangenomen door een orgaan dat die regelgevende bevoegdheid bezit op basis van een hogere norm. Signup and view all the answers

Wat is een rechtsregel?

Een door het recht bindend opgelegde gedragsregel die voorschrijft hoe een persoon zich moet gedragen. Signup and view all the answers

Wat is het verbindend karakter van rechtsregels?

Rechtsregels hebben een verbindend karakter en zijn soms imperatief-dwingend van aard, wat betekent dat ze moeten worden nageleefd. Signup and view all the answers

Wat betekent het als een rechtsregel erga omnes geldt?

Erga omnes betekent dat de norm die de rechtsregel oplegt, van toepassing is op alle gevallen die door deze regel worden beheerst, tegenover eenieder die onder de toepassing van de regel valt. Signup and view all the answers

Wat zijn de verschillende soorten rechtsregels?

Er zijn imperatieve regels van de openbare orde en regels van dwingend recht, die absoluut zijn en waar geen enkele afwijking mogelijk is. Signup and view all the answers

Wat is het verschil tussen regels van de openbare orde en regels van dwingend recht?

Regels van de openbare orde of goede zeden zijn absoluut, met geen enkele afwijking mogelijk, terwijl regels van dwingend recht ook imperatieve regels zijn, maar waarbij enige afwijking niet mogelijk is. Signup and view all the answers

Wat is de sanctie voor een handeling die in strijd is met een verbindende rechtsnorm?

Nietigheid is de sanctie voor een handeling die in strijd is met een verbindende rechtsnorm, waarbij aan die handeling juridische uitwerking wordt ontzegd en deze retroactief als onbestaand wordt beschouwd vanaf het moment van de handeling (ex nunc). Signup and view all the answers

Wat is de Radbruch-formule en wanneer is deze toegepast?

De Radbruch-formule zoekt naar een antwoord op het dilemma van de rechter die geconfronteerd wordt met wetgeving die hem onrechtvaardig lijkt maar hij zou moeten toepassen wegens rechtszekerheid. Deze formule is toegepast na de 2de wereldoorlog. Signup and view all the answers

Wat is de relatie tussen recht en moraal volgens de tekst?

Volgens de tekst staan recht en moraal los van elkaar, maar bij het beoordelen van de rechtvaardigheid van een wet erkennen juristen dat dit een oefening en toepassing is van de moraal. Signup and view all the answers

Hoe kan een rechtspositivist bepalen of een rechtsregel recht is of niet?

Een rechtspositivist kan bepalen of een rechtsregel recht is door te kijken of de regel in de piramide past, op basis van de correcte bevoegdheid is aangenomen, en niet in strijd is met een regel die hoger staat in de hiërarchie. Signup and view all the answers

Wat is de hoogste positieve norm van een rechtsorde?

De staatsgrondwet is de hoogste positieve norm van een rechtsorde, die de totstandkoming van wetten regelt en de totstandkoming van lagere rechtsbesluiten, algemene verordeningen, rechtelijke uitspraken en bestuurlijke beschikkingen regelt. Signup and view all the answers

Wat is de piramide in het rechtssysteem?

De piramide in het rechtssysteem onderscheidt de hoogste positieve norm van een rechtsorde (de staatsgrondwet), tussennormen op wetgevend niveau en concrete toepassingen in uitvoeringsbesluiten. Signup and view all the answers

Wat is de Grundnorm volgens Kelsen?

Kelsen geeft geen verklaring waarom die Grundnorm zo bepalend is om uit te maken wat dan wel of geen recht is. Het gaat om een feitelijke aanname van de uitoefening van macht op een bepaald ogenblik. Signup and view all the answers