Lalki i ich tradycje

Lalki

• Wielkość lalek wynosi około ⅔ przeciętnego wzrostu człowieka, waga mieści się w przedziale od 4 do 22 kg.
• Lalki mają płaską deskę imitującą ramiona, pierścień w biodrach, ręce, stopy i łydki wykonane z drewna, a uda z papier-mâché.
• Głowa, najważniejsza część lalki, starannie rzeźbiona z drewna, występuje w około 40 różnych typach, symbolizujących różne pozycje społeczne.

Animatorzy

• Każda lalka poruszana jest przez trzech animatorów, którzy są widoczni dla publiczności, z wyjątkami nóg, które są ukryte za przegrodą.
• Animatorzy ubrani są w proste, czarne kimona; główny lalkarz (Omozukai) ma odkrytą głowę, pozostali noszą kaptury.
• Rola animatorów:
  • Omozukai – odpowiada za głowę i prawą rękę.
  • Hidarizukai – kontroluje lewą rękę.
  • Ashizukai – odpowiada za nogi.

Stroje i narracja

• Lalki są ubrane w bogate, starannie uszyte stroje, zwieńczone wymyślnymi perukami.
• Narracja odbywa się w stylu gidayūbushi, z udziałem kantora tayū, który moduluje głos, wykrzywia twarz oraz recytuje opowieść.
• Kantor relacjonuje wydarzenia, tłumaczy tło, wplatając w opowieść wiersze, pieśni oraz przyśpiewki, odgrywa wszystkich bohaterów zmieniając barwę głosu.

Najważniejsze elementy narracji

• Jiai – fragmenty tekstu recytowane śpiewnie z towarzyszeniem shamisenu.
• Kotoba – dialogi i monologi, recytowane w sposób zbliżony do mowy, bez akompaniamentu.
• Fushi – najbardziej melodyjne i rytmiczne fragmenty, wyśpiewywane do muzyki shamisenu.

Tematyka i ewolucja

• Początkowe tematy obejmowały głównie wydarzenia historyczne, legendy oraz heroiczne czyny (jidaimono).
• Chikamatsu wprowadził nowoczesność do jidaimono, skracając teksty, wzbogacając język oraz wprowadzając dialogi.
• Kokusenya kassen (Bitwy Koksingi) z 1615 roku to uznawane za wzorcowe dzieło tego nurtu.
• Stworzył nowy gatunek sewamono, sztuki obyczajowe odzwierciedlające życie współczesnych mu mieszczan, charakteryzujące się krótszymi formami i jednoaktowością, często z wątkami samobójstw kochanków, jak w Sonezaki shinjū.

Scena

• Scena składa się z honbutai, która jest oddzielona przegrodą i gdzie odbywają się sceny wewnętrzne.
• Funazoko znajduje się przed honbutai, gdzie przedstawiane są sceny z ulicy, drogi oraz ogrodu.
• Wysunięta yuka (podłoga) z okrągłą platformą bunraku mawashi pojawia się po prawej stronie, na której zasiada kantor i muzyk grający na shamisenie.