Podcast Beta
Questions and Answers
Сөйлемнең бірыңғай мүшәләре нинди теләсә нинди формаларда булырга мөмкин?
Бірыңғай мүшәләрнең функциясе нидән гыйбарәт?
Күп мүшәләр берләшеп бер җанлы сүзгә җавап биргәндә, алар ничек атала?
Бірыңғай мүшәләрне берләштергән сүз ничек атала?
Signup and view all the answers
Көптік жалғау ничә числодагы соңгы әгъзага кушыла?
Signup and view all the answers
Бірыңғай мүшәләрне ике төрле ничек бәйләргә мөмкин?
Signup and view all the answers
Бастауышлар бер форманы тәшкил иткәндә нәрсә була?
Signup and view all the answers
Бірыңғай жалаң толықтауышның мисалын нидән табарга мөмкин?
Signup and view all the answers
Сөйлемдә бастауыш урыннарында затларның төрле формалары булганда ни була?
Signup and view all the answers
Бірыңғай мүшәләрнең синтаксистик рольләре турында нәрсә әйтелә?
Signup and view all the answers
Күплек җалыгының функциясе нидә?
Signup and view all the answers
Кайсы сүзләр бер үк вакытта берничә субъектны билгеләү өчен кулланыла?
Signup and view all the answers
Кайсысында бирле баяндауышлар бер үк баштан килә?
Signup and view all the answers
Сөйлемнең башында гомумиләштерүче сүзләр булса, нинди ялгау куела?
Signup and view all the answers
Кайсы синонимдер бирле баяндауышлы гамәл йөртүне аңлата?
Signup and view all the answers
Бирле баяндауышларның иң соңгысының сөйлемдә синтаксистик роле нинди?
Signup and view all the answers
Кайсы вариант бирле мүше һәм гомумиләштерүче сүзнең бергә бирелүен аңлатмый?
Signup and view all the answers
Кайсы иҗекләр бер үк вакытта берничә җаен тәэмин итә?
Signup and view all the answers
Турлаусыз мүше нәрсә?
Signup and view all the answers
Кайсы вариантта мәгълүмат бертектелеште генә?
Signup and view all the answers
Қосарлы айқындауыш не Әйләнманы айтады?
Signup and view all the answers
Оңашаланған айқындауыштың сипаттамасы қандай?
Signup and view all the answers
Оқшау сөздер қандай белгілермен бөлінеді?
Signup and view all the answers
Қаратпа сөздер сөйлемнің қай бөлігінде орналасады?
Signup and view all the answers
Қыстырма сөздер қандай мақсатпен қолданылады?
Signup and view all the answers
Оңашаланған айқындауыштың орнына не келуі мүмкін?
Signup and view all the answers
Қаратпа сөз ктоға арналады?
Signup and view all the answers
Айқындаушы мүшелер мен оқшау сөздер қалай ажыратылады?
Signup and view all the answers
Оқшау сөздер қандай категорияларға бөлінеді?
Signup and view all the answers
Оңашаланған айқындауыштарды не үшін қолданамыз?
Signup and view all the answers
Анықтаушының функциясына карата айқындауыш нинди үзенчәлеккә ия?
Signup and view all the answers
Бірыңғай толықтауышлар кайда һәм ничек кулланыла?
Signup and view all the answers
Кайсы сызыкта, аны билгеләүдә бер үк грамматик белшеккә ия булган берничә аныклау галимнәре бар?
Signup and view all the answers
Бірыңғай пысыҡтағышлар нотабелән ничек артып барырга мөмкин?
Signup and view all the answers
Кайсы өч төрле айкындауыш бар?
Signup and view all the answers
Бірыңғай аныклауның иң күп кулланылган формасы нинди?
Signup and view all the answers
Кайда айқындауышлар шәхси рәвештә ишетелә?
Signup and view all the answers
Бірыңғай пысықтағыш тамырлары нәрсәгә нигезләнә?
Signup and view all the answers
Кайсы юлда айкындауыш кеше эшчәнлеген бәяләү өчен җәелдерелә?
Signup and view all the answers
Бірыңғай аныклауның мәгънәләре арасында нәтиҗәсез нәрсә бар?
Signup and view all the answers
Қай сөздер сөйлемде белгіләнмәсә да, сөйлеушінің көңіл күйін білдіреді?
Signup and view all the answers
Қыстырма сөздердің қай түрі жорамалдау мен нануды білдіреді?
Signup and view all the answers
Одағай сөздің сөйлемде қандай қызметі бар?
Signup and view all the answers
Сөйлем мүшелерінің қалыпты орын тәртібі қандай болады?
Signup and view all the answers
Инверсия жасау қандай мақсатта қолданылады?
Signup and view all the answers
Қыстырма сөздер сөйлемдегі əрекетті көрсету үшін қолданылмаса, олар қандай қызмет атқарады?
Signup and view all the answers
Сөйлемнің қай мүшесі әдетте сөйлемнің соңында орналасады?
Signup and view all the answers
Қыстырма сөздер қандай мағыналарды білдіреді?
Signup and view all the answers
Сөйлем мүшелерінің орын тәртібін өзгерту не деп аталады?
Signup and view all the answers
Одағай сөздер көбінесе айтылу стилінде қалай қолданылады?
Signup and view all the answers
Study Notes
Сөйлемнең бергә бәйләнешле мүчәләре
- Сөйлем мүчәләре бергә байланышып, бергә сөйлемнең бергә мүчәсе була ала.
- Ал аерым сөйлем мүчәләре башка мүчәләр белән бәйләнештә.
- Бергә мүчәләр интонация яки җөмләләр аша бәйләнештә була.
- Бергә мүчәләр ялаң яки киңәйтелгән була ала.
Бергә башлангычлар
- Бергә башлангычлар вакыйганың бердәмлеге белән бәйләнгән.
- Башлангычлар зат исемнәр була ала, һәм алар бер төрле яки төрле төрле була ала.
- Бергә мүчәләрне җыеп торучы сүз - җыючы сүз.
- Сөйләмдә берничә бергә мүчә булса, күплекне беләлдерүче хәл формасы соңгы мүчәнең очына кушыла.
Бергә башлангычларны җыю
- Бергә башлангычлар кеше исемнәре булса, соңгы исемгә күплек хәл формасы кушыла.
- Саннар да бергә башлангычларны җыя ала.
- "Барысы да", "барлыгы", "шуннан соң", "күплек ялгый" кебек сүзләр дә бергә башлангычларны җыя ала.
- Җыючы сүз сөйләм башында булса, аннан соң ике нокта куела.
- Җыючы сүз сөйләм ахырында булса, аның алдына тире куела.
- Җыючы сүз һәм бергә мүчәләр бер сорауга җавап бирәләр, һәм алар бер үк синтаксис эшен башкаралар.
Бергә хәбәрләр
- Бергә хәбәрләрнең барысы да бер үк башлангычка буйсына.
- Бергә хәбәрләрнең матурлык дәрәҗәсе бер үк булса да, соңгы хәбәрнең сөйләм корылышында синтаксис эше аерым.
- Бергә хәбәрләр кире килү һәм исемле була ала.
- Кире килүче бергә хәбәрләр хәрәкәтнең бер-бер артлы булуын күрсәтә.
Бергә мүчәләрнең төрләре
- Бергә өстәмәләр, анык билгеләмәләр, билгеләмәләр, һәм тулыландырулар була ала.
- Бергә өстәмәләр сеп белән аерылып тора, кайчакта соңгы өстәмәгә генә сепнең хәл формасы кушыла.
Бергә билгеләмәләр
- Бергә билгеләмәләр бер сүзне аерым яктан билгели.
- Бергә билгеләмәләр матурлык күзлегеннән караганда бер төрле, гадәттә тәртип буенча бер төрле булып тора.
- Тәртибе буенча аерылып торган сүзләр дә бергә билгеләмәләр була ала.
Бергә тулыландырулар
- Тулыландырулар да билгеләмәләр кебек бергә булып килә.
- Тулыландырулар интонация ярдәмендә яки җөмләләр аша бәйләнештә булалар.
Сөйлемне билгеләүче мүчәләр
- Сөйләмне билгеләүче мүчәләр - билгеләмәләрнең аерым төре.
- Билгеләмәләр билгеләргә тиешле сүзнең алдында тора, һәм билгеләнгән сүзнең үзенә тиешле, башка заттан аерып торгызучы билгеләрен күрсәтә.
- Сөйләмне билгеләүче мүчәләр билгеләргә тиешле сүзнең соңында тора; аларның лексик матурлыгын аңлату, өстәмә, яки еңел билгеләрен күрсәтү.
Сөйләмне билгеләүче мүчәләрнең төрләре
- Сөйләмне билгеләүче мүчәләр өстәмә, бергә, һәм аерым аерылып торган була ала.
Өстәмә сөйләмне билгеләүчеләр
- Өстәмә сөйләмне билгеләүчеләр зат исемнең өстәмә билгеләре буларак килә.
- Алар билгеләнгән сүзләрнең өстәмәсе.
- Алар билгеләмәләр кебек тыгыз бәйләнештә түгел.
- Алар билгеләнгән сүзләр белән урын алыштырса да була.
Бергә сөйләмне билгеләүче мүчәләр
- Бергә сөйләмне билгеләүчеләр - билгеләнгән сүзнең бер өлеше булган сүзләр.
- Мәсәлән: "телефон автомат", "батыр-очучы".
Аерым аерылып торган билгеләмәләр
- Аерым аерылып торган билгеләмәләр - алар билгеләнгән сүзләрдән соң тора, һәм аларның матурлыгын аңлата.
- Алар бер-берсеннән үтирләр аша аерылып тора.
- Аерым аерылып торган билгеләмәләр сөйләмнең бер ничә мүчәсе булса, аңлату өчен тире аша аерылып килә.
- Аерым аерылып торган билгеләмәләр бергә мүчә булса, аның алдына ике нокта, ахырына тире куела.
Сөйләмдә аерым-аерым сүзләр
- Сөйләмдә башка сүзләр белән бәйләнештә тормаган сүзләр - аерым сүзләр.
- Алар интонация аркылы башка сүзләрдән аерылып тора.
- Язуда үтир аша аерылып торалар.
- Аерым сүзләр өч төргә бүленә: мөрәҗәгать, кыстырма, хисләндергеч сүз.
Мөрәҗәгать
- Мөрәҗәгать - кемгә әйткәнне күрсәтүче сүз яки сүз төркеме.
- Мөрәҗәгатьләр диалогларда, шегырмәләрдә, хатларда, ишәлдарда еш очрый.
- Мөрәҗәгать - хатирә, мода, яки хис-тойгыларны белдерә.
- Зат исемнәр (күплек, сеп яки тәүәлсел формада) мөрәҗәгать була ала.
- Мөрәҗәгать сөйләм башында тора, аның соңына үтир куела.
- Мөрәҗәгать сөйләм уртасында тора, ике яктан да үтир куела.
- Мөрәҗәгать сөйләм ахырында тора, аның алдына үтир куела.
Кыстырма сүз
- Кыстырма сүз - сөйләмдә килеп туган фикернең ничек әйтелгәнен күрсәтүче аерым сүз.
- Кыстырма сүзләр сөйләмдәге башка сүзләр белән бәйләнештә булмый, сөйләмнең бер мүчәсе түгел, башка сүзләрдән аерым торалар.
Кыстырма сүзләрнең төрләре
- Кыстырма сүзләр кешенең хис-тойгыларын күрсәтә.
- Кыстырма сүзләр фикерне күрсәтә.
- Кыстырма сүзләр фикерне аңлату ысулын күрсәтә.
- Кыстырма сүзләр фикерне башка кеше яки сөйләүченең карашыннан күрсәтә.
Хисләндергеч сүз
- Хисләндергеч сүз - сөйләм мүчәләре белән грамматик бәйләнештә булмаган сүз, сөйләмнең бер мүчәсе була алмый, сөйләмдә сөйләүченең төрле хис-тойгыларын күрсәтә.
- Хисләндергеч сүзләр күбрәк ауызек сөйләмдә һәм күркәм әдәби әсәрләрдә кулланыла .
- Сөйләм башында яки сөйләм ахырында килә.
- Хисләндергеч сүз гадәти, баяу әйтелсә, язганда аннан соң үтир куела.
- Хисләндергеч сүз күтәрелгән тавыш белән әйтелсә, леп билгесе куела.
Сөйләмдәге сүзләрнең тәртибе
- Сөйләмдәге сүзләрнең белгеле бер тәртибе була.
- Сөйләмдәге сүзләрнең тәртибе ике төрле була: сөйләм мүчәләренең бер ничәсе тәртип белән, бер ничәсе тәртипсез тора.
### Сөйләм мүчәләренең тәртибе була.
- Хәбәр сөйләмнең соңында, башлангыч аннан алда, билгеләмә билгеләнгән сүздән алда.
- Өстәмәләр һәм тулыландырулар кагыйдә белән бәйләнештәге сүздән алда тора.
Сөйләм мүчәләренең тәртибен үзгәртеп коймак инверсия дип атала.
- Инверсия тудыру аркылы сүзләргә логик ексче бирә .
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
