Курмалас сөйлемдер типлары

Choose a study mode

Play Quiz
Study Flashcards
Spaced Repetition
Chat to Lesson

Podcast

Play an AI-generated podcast conversation about this lesson

Questions and Answers

Ничек җөмлә тирәсендә телдә сүз тәртибе кагыйдәләре эшләнгән? (Бар вариантларны сайла)

  • Басынкы җөмлә тирәсендә башка җөмләләр төзелгән.
  • Тест сүз тәртибе баш һәм кабатлау сүзләрен кулланып аңлатма бири.
  • Сүз тәртибе җөмлә аша аңлашылмаучанлык тудырмау өчен эшләнгән. (correct)
  • Сүз тәртибе үзе җөмләдә аңлашылмаучанлык тудырырга тиеш.

Тиянаксыз җөмлә нинди җөмлә?

  • Басыңқы җөмлә
  • Бағынды җөмлә (correct)
  • Көмек җөмлә
  • Бер җөмлә башкасын төгәлләүче җөмлә.

Ничек сөйләм бағынды җөмлә була?

  • Бағынды җөмлә бер җөмлә булып тора.
  • Басыңқы җөмлә синтаксисны төгәлләгәндә. (correct)

Ничек җөмлә сабақтас җөмлә дип атала?

<p>Җөмлә башка җөмләгә багынала. (A)</p> Signup and view all the answers

Бағынды җөмлә нинди сүз дәвам итә ала?

<p>Сайын, соң, бері һәм башкалар (A)</p> Signup and view all the answers

Ничек җөмлә көп бағынды сабақтас җөмлә?

<p>Җөмлә көп җөмләдәр була (A)</p> Signup and view all the answers

Ничек көп бағынды җөмлә типлары бар?

<p>Җарышлы һәм сатылы (C)</p> Signup and view all the answers

Ничек җөмлә җарышлы көп бағынды җөмлә була?

<p>Җөмләләр бер җөмләгә багына (A)</p> Signup and view all the answers

Ничек җөмләләрдә бағынды җөмләләр ничек кулланыла?

<p>Җөмләләр сөйләмгә аңлама кертә (B)</p> Signup and view all the answers

Кайсысы шартлы бағыныңқы сабақтас сөйлемнең мисалы?

<p>Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей. (B)</p> Signup and view all the answers

Кайсысы қарсылықты бағыныңқы сабақтас сөйлемнең мисалы?

<p>Жұмыс уақыты әлдеқашан аяқталса да, Рахмет пен Лиза ертеңгі жиналыстың барысын талдап ұзақ отырды. (C), Теңіз бетінен қаншама биік болғанмен, осы өңірдің кез келген жерінен су шығады. (D)</p> Signup and view all the answers

Кайсысы мезгіл бағыныңқы сабақтас сөйлемнең мисалы?

<p>Бір күні Құрмаш Көксерекке ас беріп тұрғанда, қара ала төбет Көксерекке ұмтылды. (A)</p> Signup and view all the answers

Кайсысы себеп бағыныңқы сабақтас сөйлемнең мисалы?

<p>Қожық Көкшетау оязына қарайтын жерде отырғандықтан, Есенейдің қолына түспей кетті. (C)</p> Signup and view all the answers

Кайсысы қимыл-сын бағыныңқы сабақтас сөйлемнең мисалы?

<p>Домбыра шертіп отырған әнші әуелете шырқап, ән салып қоя берді. (D)</p> Signup and view all the answers

Кайсысы мақсат бағыныңқы сабақтас сөйлемнең мисалы?

<p>Жалпақ ел жауабын өз аузынан айтпақ болып, ұлыққа таң атпай келіп еді. (D)</p> Signup and view all the answers

Шартты бағыныңқы сабақтас сөйлемнең сыңарларының арасына кайсысы қойылады?

<p>Үтір (A)</p> Signup and view all the answers

Қарсылықты бағыныңқы сабақтас сөйлемнен қандай сұрақтарға жауап беруге болады?

<p>Не еткенше? (B), Қайткеніне (не еткеніне) қарамастан? (D), Қайтсе де? (E), Не ете тұра? (F), Не еткенмен? (G), Қайткенше? (H), Не етсе де? (I), Қайткенмен? (J), Қайте тұра? (K)</p> Signup and view all the answers

Мезгіл бағыныңқы сабақтас сөйлемнен қандай сұрақтарға жауап беруге болады?

<p>Қашаннан бері? (A), Қай кезде? (B), Қашанға дейін? (C), Қашан? (D)</p> Signup and view all the answers

Себеп бағыныңқы сабақтас сөйлемнен қандай сұрақтарға жауап беруге болады?

<p>Неге? (A), Неліктен? (B)</p> Signup and view all the answers

Қимыл-сын бағыныңқы сабақтас сөйлемнен қандай сұрақтарға жауап беруге болады?

<p>Қалай? (A), Қайтіп? (B)</p> Signup and view all the answers

Мақсат бағыныңқы сабақтас сөйлемнен қандай сұрақтарға жауап беруге болады?

<p>Не мақсатпен? (A), Не үшін? (B)</p> Signup and view all the answers

Аралас құрмалас сөйлемдердің құрамында кем дегенде неше жай сөйлем болады?

<p>Үш (B)</p> Signup and view all the answers

Аралас құрмалас сөйлемдердің құрамындағы жай сөйлемдер қалай байланысады?

<p>Салаласып та, сабақтасып та (D)</p> Signup and view all the answers

Кайсысы аралас құрмалас сөйлемнең мисалы?

<p>Көктем шығып, күн жылынды, бірақ таудағы қар әлі еріген жоқ. (C), Күшік бауырын көтеріп, өздігінен тырбанып жүруге айналған соң, ас ішетін арнайы асқұйғыш дайындалды, жетектеп жүру үшін мойнына жіп тағылды. (D)</p> Signup and view all the answers

Текстта нинди бейінді пәннер буенча грантлар каралмаган?

<p>Информатика, тарих, экономика (C)</p> Signup and view all the answers

Текстта нинди университетлар исемләнә?

<p>AlmaU, Нархоз Университеті, Каспий Қоғамдық Университеті (D)</p> Signup and view all the answers

Текстта сурәтләнгән шалгын нинди?

<p>Гульгә тулган, жәйдар, сулу шалғын (C)</p> Signup and view all the answers

Текстта Есіл елгасы килә?

<p>Моп-момақан боп тұнып тұрған, суы кабыктай калкыта (D)</p> Signup and view all the answers

Текстта кайсы бейінді пәннәр буенча маманлыктар булуы турында әйтелә?

<p>Математика, физика, география, шет тиле, Адам.Кogам.Кукык, дунъяјузі тарихы, биология, химия, шығармашылық емтихан (D)</p> Signup and view all the answers

Flashcards

Сабақтас құрмалас сөйлем

Баяндауышы тиянақсыз, екінші жай сөйлемге бағына байланысқан құрмалас сөйлем.

Бағыныңқы сөйлем

Тиянақсыз, басқа сөйлемге бағынып тұрған жай сөйлем.

Бас сөйлем

Дербес айтыла алатын, ойды тиянақтап тұратын жай сөйлем.

Есімше

Баяндауыштың тиянақты түрлері, -ша/ше, -дай/дей жұрнақтары.

Signup and view all the flashcards

Көп бағыныңқы сабақтас

Сан жағынан екіден көп бағыныңқы сөйлемі бар сабақтас құрмалас.

Signup and view all the flashcards

Жай сөйлем

Бір ғана идеяны баяндап, тиянақты түрде құрылған сөйлем.

Signup and view all the flashcards

Сатылы көп бағыныңқы

Байланыссыз бағынқы сөйлемдер, бір-бірімен байланысып барып басыңқымен байланысты.

Signup and view all the flashcards

Құрылымы

Сөйлемдердегі құрылымдық элементтер мен байланыстар.

Signup and view all the flashcards

Пунктуация

Сөйлемнің құрылымын реттеу үшін арнайы белгілерді қолдану.

Signup and view all the flashcards

Сөздер тіркесі

Бір-бірімен байланысып, жаңа мағына жасайтын сөздер тобы.

Signup and view all the flashcards

Толқын

Табиғаттағы судың биіктігі мен қозғалысы.

Signup and view all the flashcards

Есіл

Қазақстанда ағып жатқан өзен, табиғи сұлулығы бар.

Signup and view all the flashcards

Бейінді пәндер

Мамандыққа қатысты таңдалған пәндер комбинациясы.

Signup and view all the flashcards

Гранттар

Білім алуға арналған ақысыз қаржы, оқуға көмек.

Signup and view all the flashcards

Сәлемдесу

Танысу немесе кездесу кезінде мадақтау мен құрмет көрсету.

Signup and view all the flashcards

Шартты бағыныңқы

Бірінші жай сөйлемнің екіншісіндегі істің орындалу шартын білдіретін сабақтас.

Signup and view all the flashcards

Қарсылықты бағыныңқы

Екі жай сөйлемнің бір-біріне қарама-қарсы мағынасын келтіретін сабақтас.

Signup and view all the flashcards

Себеп бағыныңқы

Бас сөйлемдегі ойдың себебін білдіретін бағыныңқы.

Signup and view all the flashcards

Мезгіл бағыныңқы

Нәрсенің қашан орындалатынын білдіреді.

Signup and view all the flashcards

Қимыл-сын бағыныңқы

Бас сөйлемдегі істің қалай орындалғанын білдіреді.

Signup and view all the flashcards

Мақсат бағыныңқы

Бас сөйлемдегі істің мақсатын білдіретін сабақтас.

Signup and view all the flashcards

Аралас құрмалас сөйлем

Салалас та, сабақтас та байланысқан жай сөйлемдер.

Signup and view all the flashcards

Шартты рай

Етістіктің шартты түрде қолданылу формасы.

Signup and view all the flashcards

Көсемше

Іс-әрекеттің қалай жасалатынын көрсететін етістік формасы.

Signup and view all the flashcards

Тиянақсыз баяндауыш

Баяндауыш сөйлемде нақты тұжырым болмай, шартты түрде беріледі.

Signup and view all the flashcards

Септеулік шылау

Сөйлемде мүшелердің байланысын көрсететін көмекші сөз.

Signup and view all the flashcards

Дұрыс орын тәртібі

Сөйлемдердегі синтаксистік байланыстың дұрыс мазмұнмен орналасуы.

Signup and view all the flashcards

Study Notes

Курмалас сөйлемдер типтары

  • Сабақтас құрмалас сөйлем: Берілген мысалда тиянақсыз жай сөйлем бағына байланыстырылған құрмалас сөйлем түрі сипатталады.
  • Бірінші жай сөйлем өз алдына тұрып ойды аяқтай алмайды; екінші жай сөйлем тиянақтаушы рөлін атқарады.
  • Бағыныңқы сөйлем: Ойды тиянақтамайтын жай сөйлем.
  • Басыңқы сөйлем: Ойды тиянақтайтын жай сөйлем.
  • Бағыныңқы сөйлемнің баяндауышы: Әдетте -ша/ше, -дай/дей, жатыс, көмектес септік есімшесі, және -дықтан/діктен қосымшалы есімшемен білдіріледі.

Бағыныңқы сөйлемдердің түрлері

  • Шартты: Істің орындалу немесе орындалмау жағдайын білдіреді. Мысалы, «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей.»
  • Қарсылықты: Қарама-қарсы мағынаны көрсетеді. Мысалы, жұмыс уақыты әлдеқашан аяқталса да…
  • Себепті: Басыңқы сөйлемде айтылған ойдың себебін білдіреді. Мысалы, «Қожық Көкшетау оязына қарайтын жерде отырғандықтан, Есенейдің қолына түспей кетті.»
  • Мезгілді: Істің орындалу уақытын білдіреді. Әдетте, -ған/ген, -қан/кен есімше тұлғалы етістіктермен және мезгіл сөздерімен жасалады.
  • Қимыл-сынды: Істің қалай орындалғанын білдіреді. Әдетте, -ып/іп, -п, -а, -е, -й, -дай/дей жұрнақтарымен жасалады.
  • Мақсатты: Істің мақсатын білдіреді. Әдетте, -мақ/мек, -бақ/бек, -пақ/пек жұрнақтарымен және «үшін» септеулік шылауымен жасалады.

Көп бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемдер

  • Жарыспалы: Барлық бағыныңқы сөйлемдер тікелей басыңқы сөйлеммен байланысады.
  • Сатылы: Бағыныңқы сөйлемдер өзара байланысып, басыңқы сөйлеммен тікелей байланысады.

Аралас құрмалас сөйлем

  • Екі не одан да көп жай сөйлемнің іргелес немесе жалғаулық шылаулар арқылы байланысуы арқылы құрылған.

Пәндер мен гранттар туралы

  • Математика, физика, география, шет тілі, Адам. Қоғам. Құқық, дүниежүзі тарихы, биология, химия және шығармашылық емтихандарға арналған пәндер комбинациялары бойынша мамандықтар қарастырылуда.
  • Белгілі бір пәнге арналған гранттар жоқ.

Studying That Suits You

Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.

Quiz Team

More Like This

Oraciones Compuestas: Tipos y Estructura
10 questions
Compound Sentences: Conjunctions and Semicolons
11 questions
Use Quizgecko on...
Browser
Browser