Күн жүйесі және планеталар

Күн жүйесі

Планеталар

• Негізгі планеталар:
  1. Меркурий
  2. Венера
  3. Жер
  4. Марс
  5. Юпитер
  6. Сатурн
  7. Уран
  8. Нептун
• Планеталар типтері:
  • Жер тәрізді: Меркурий, Венера, Жер, Марс (жер бетінде қатты қабаттар)
  • Газ гиганттары: Юпитер, Сатурн (негізінен газдан тұрады)
  • Суық гиганттары: Уран, Нептун (мұзды және газды компоненттер)

Ғарыштық денелердің қозғалысы

• Орбита: Күнді айналатын жолағы, эллипс түрінде.
• Гравитация: Планеталар мен басқа денелердің қозғалысын басқарады.
• Кеплердің заңдары:
  1. Орбиталар эллипс пішінді.
  2. Планеталар Күнді айнала отырып, бірдей уақыт ішінде бірдей аумақтарды қамтиды.
  3. Орбитаның периодымен (T) және орбиталық радиусымен (R) байланысты заңдылық.

Кометалар

• Құрылымы: Ядро (мұз бен шаң), кома (газды қабықша), құйрық (күн сәулесінен туындайды).
• Кометаның пайда болуы: Күн жүйесінің сыртқы бөлігінен шыққан мұзды денелер.
• Мысалдары: Халлей кометасы (периодты комета).

Күннің құрылымы

• Сыртқы қабаттар:
  1. Фотосфера: Күннің жарық шығаратын қабаты.
  2. Хромосфера: Күннің атмосферасының төменгі қабаты, қызыл түсті сәуле шығарады.
  3. Корона: Күннің сыртқы атмосферасы, жоғары температура мен жарықтылыққа ие.
• Ядро: Ядро реакциялары (термоядерлік) энергияның негізгі көзі.

Жетекші астероидтар

• Астероид белдеуінде: Марс пен Юпитер арасындағы кеңістікте.
• Ең ірі астероидтар:
  1. Церера (планета статусы)
  2. Веста
  3. Паллада
  4. Хюгос (басқа маңызды астероидтар)
• Астероидтардың қозғалысы: Гравитациялық әсерлер мен орбиталардағы өзгерістер.

Планеталар

• Негізгі планеталар: Меркурий, Венера, Жер, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун.
• Планеталар типтері:
  • Жер тәрізді планеталар: Меркурий, Венера, Жер, Марс; қатты қабаттары бар.
  • Газ гиганттары: Юпитер, Сатурн; негізінен газдан тұрады.
  • Суық гиганттары: Уран, Нептун; мұзды және газды компоненттермен сипатталады.

Ғарыштық денелердің қозғалысы

• Орбита: Күнді айналатын эллипс пішіндегі жол.
• Гравитация: Планеталар мен басқа денелердің қозғалысына әсер етеді.
• Кеплердің заңдары:
  • Орбиталар эллипс пішінді.
  • Планеталар Күнді айнала отырып, бірдей уақытта бірдей аумақтарды қамтиды.
  • Орбиталық период (T) мен радиусы (R) арасында заңдылық бар.

Кометалар

• Құрылымы: Ядро (мұз бен шаң), кома (газды қабықша), құйрық (күн сәулесінен туындайды).
• Кометаның пайда болуы: Күн жүйесінің сыртқы бөлігіндегі мұзды денелерден қалыптасады.
• Мысалдары: Халлей кометасы - периодты комета.

Күннің құрылымы

• Сыртқы қабаттар:
  • Фотосфера: Күннің жарық шығаратын негізгі қабаты.
  • Хромосфера: Төменгі атмосфера, қызыл сәуле шығарады.
  • Корона: Сыртқы атмосфера, жоғары температура мен жарықтылыққа ие.
• Ядро: Термоядерлік реакциялар энергияның негізгі көзі.

Жетекші астероидтар

• Астероид белдеуі: Марс пен Юпитер арасындағы кеңістік.
• Ең ірі астероидтар:
  • Церера (планета статусы), Веста, Паллада, Хюгос.
• Астероидтардың қозғалысы: Гравитациялық әсерлер мен орбиталардағы өзгерістермен басқарылады.

Бұл викторина Күн жүйесінің жоспарлары мен құрылымын зерттейді. Планеталардың типтерін, олардың қозғалысын және кометалардың пайда болуын қамтиды. Ғарыштық денелердің орбиталары мен Кеплердің заңдары туралы ақпарат беріледі.