Podcast
Questions and Answers
Кристалдық тордың элементтеріне не жатпайды?
Кристалдық тордың элементтеріне не жатпайды?
Иондық кристалдық торда қандай иондар орналасады?
Иондық кристалдық торда қандай иондар орналасады?
Атомдық кристалдық тордың неге тән қасиеті жоқ?
Атомдық кристалдық тордың неге тән қасиеті жоқ?
Металдық кристалдық тордың негізгі қасиеттерінің бірі не?
Металдық кристалдық тордың негізгі қасиеттерінің бірі не?
Signup and view all the answers
Кристалдық тордағы бос орындар қай ақауларға жатады?
Кристалдық тордағы бос орындар қай ақауларға жатады?
Signup and view all the answers
Кристалдық тордың механикалық қасиеттеріне мыналар жатады, бірақ қандай нәрсе жатпайды?
Кристалдық тордың механикалық қасиеттеріне мыналар жатады, бірақ қандай нәрсе жатпайды?
Signup and view all the answers
Кристалдық тор түрлерінің ішінде төмен балқу температурасына ие қайсысы?
Кристалдық тор түрлерінің ішінде төмен балқу температурасына ие қайсысы?
Signup and view all the answers
Кристалдық тордың физикалық қасиеттері неге әсер етеді?
Кристалдық тордың физикалық қасиеттері неге әсер етеді?
Signup and view all the answers
Кристалды материалдарды зерттеуде не күтіледі?
Кристалды материалдарды зерттеуде не күтіледі?
Signup and view all the answers
Кристалды заттарды модельдеу үшін қайсы әдіс қолданылмайды?
Кристалды заттарды модельдеу үшін қайсы әдіс қолданылмайды?
Signup and view all the answers
Study Notes
Кристалдық тор
- Кристалдық тор – заттағы бөлшекләр (атомнар, ионнар, молекулалар) белгілі бір ретпен орналасқан.
- Бөлшекләр арасындағы арақашықтық тұрақты.
- Әр зат өзіне тән кристалдық торға ие.
Кристалдық тор түрләре
Иондық кристалдық тор
- Тор түйіннәре қарама-қарсы зарядлы ионнардан тұрады.
- Мысалдар: NaCl, KCl, CaF₂
- Қасиетләре:
- Жоғары балқу температурасы
- Қаттылық
- Морттық (сынуға бейім)
- Суда ериді
Атомдық кристалдық тор
- Тор түйіннәре атомнардан тұрады.
- Мысалдар: алмаз, графит, кремний
- Қасиетләре:
- Өте жоғары балқу температурасы
- Жоғары қаттылық
- Суда ерімейді
- Электр өткізгіштігі әртүрлі
Молекулалық кристалдық тор
- Тор түйіннәре молекулалардан тұрады.
- Мысалдар: су (мұз), CO₂ (құрғақ мұз)
- Қасиетләре:
- Төмен балқу температурасы
- Жұмсақтық
- Ұшқыштық
- Әлсіз байланыстар
Металдық кристалдық тор
- Тор түйіннәре металл ионнарынан тұрады.
- Делокализацияланған (еркін жүретін) электроннар бар.
- Қасиетләре:
- Жоғары электр өткізгіштік
- Жоғары жылу өткізгіштік
- Иілгіштік
- Созылғыштық
Кристалдық тор ақаулары
Нүктелік ақаулар
- Бос орыннар (вакансиялар)
- Түйінаралық атомнар
- Қоспа атомнар
Сызықтық ақаулар
- Дислокациялар
- Қатар ақаулары
Беттік ақаулар
- Түйіршік шекаралары
- Фаза шекаралары
Кристалдық тордың физикалық қасиеттерге әсері
- Механикалық қасиеттер: қаттылық, морттық, иілгіштік, серпімділік
- Физикалық қасиеттер: балқу температурасы, еру қабілеті, электр өткізгіштігі, жылу өткізгіштігі
Кристалдық тордың практикалық маңызы
- Өнеркәсіпте: материалтану, металлургия, электроника, құрылыс
- Ғылымда: жаңа материалдар жасау, қасиеттерді болжау, заттардың құрылымын зерттеу
Тәжірибелік жұмыстар
- Кристалдарды өсіру: тұз, мыс купоросы, қант
- Кристалдық торларды модельдеу: пластилинмен, компьютерлік модельдеу, 3D-модельдер
Үй тапсырмасы
- Кристалдық тор түрләрін салыстыру кестесін жасаңыз.
- Тұз кристалын өсіру тәжірибесін жүргізіңіз.
- Кристалдық тор моделін жасаңыз.
Қорытынды
- Кристалдық тор заттың физикалық және химиялық қасиетләрін анықтайтын негізгі сипаттамасы.
Studying That Suits You
Use AI to generate personalized quizzes and flashcards to suit your learning preferences.
Description
Кристалдық тордың негізгі түрләре, иондық, атомдық, молекулалық және металдық кристалдық тордың қасиетләре туралы мәліметтер берілген. Әр түрлі кристалдық торлардың қасиеттері мен мысалдарын зерттеңіз.
