Konfederacja sejmowa 1776 roku

Konfederacje sejmowe były charakterystycznym elementem parlamentaryzmu szlacheckiego w czasach Stanisława Augusta. Były one zgromadzeniami, w których sejmy były połączone z konfederacjami, co wprowadzało specyficzne mechanizmy funkcjonowania, eliminujące iuris vetandi i zapewniające zastosowanie zasady większości głosów.

Konfederacje sejmowe miały na celu wzmocnienie władzy królewskiej i dworu poprzez eliminację opozycji. W szczególności, konfederacje miały ułatwić przeprowadzanie reform i tworzenie nowego porządku politycznego.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. była efektem zmagań między stronnictwem królewskim a opozycją magnacką, która przeciwstawiała się wzmocnieniu Rady Nieustającej. Konfederację zawiązano w Radzie Nieustającej jeszcze przed rozpoczęciem sejmu.

Pierwszym celem konfederacji z 1776 r. było niedopuszczenie do obrad sejmowych posłów opozycji, a szczególnie tych, którzy zostali wybrani na rozdwojonych sejmikach.

W 1776 r. Rada Nieustająca, będąca organem władzy wykonawczej, stała się podstawą do zawiązania konfederacji. Związek sejmowy, oparty na Radzie, miał być odróżniony od konfederacji Ponińskiego, która była potępiana w instrukcjach sejmikowych.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. została formalnie zawiązana na sesji plenarnej Rady Nieustającej. Akt konfederacji został podpisany przez króla i konsyliarzy Rady, a następnie przez senatorów i posłów.

Akt konfederacji sejmowej z 1776 r. zawierał szereg postulatów, w tym utrzymanie „rządu wolnego Republikańskiego

Konfederacja sejmowa z 1776 r. wprowadziła zasadę większości głosów w procedurze ustawodawczej. Oznaczało to, że uchwalanie konstytucji miało następować na podstawie pluralitatis votorum.

Konfederacja sejmowa z 1776 utworzyła Radę Konfederacką złożoną z 5 senatorów i 9 posłów. Rada miała funkcjonować przez cały czas trwania sejmu i podejmować decyzje większością głosów.

Pierwszym zadaniem Rady Konfederackiej było niedopuszczenie do udziału w sejmie najbardziej aktywnych opozycjonistów i posłów z rozdwojonych sejmików. Rada wprowadziła procedurę wpuszczania posłów do izby jednego po drugim.

Konfederacjasejmowa z 1776 r. pozbawiła mandatów poselskich pewną liczbę osób, którzy nie podpisali aktu związku. Nie dopuszczono do obrad posłów z rozdwojonych sejmików, a także niektórych legalnie wybranych posłów.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. wymusiła przysięgę na wierność konfederacji i królowi od ministrów, w tym od hetmanów. Szczególnie intensywne działania zastosowano wobec hetmana wielkiego koronnego Branickiego.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. miała na celu przejęcie pełnej władzy nad wojskiem, w szczególności nad garnizonem warszawskim. Rada Konfederacka wydała liczne ordynanse, które nakazywały wojskowym złożenie przysięgi na wierność królowi i konfederacji.

Lustratorzy, którzy wykonywali obraz jednostek wojskowych, zostali mianowani przez Radę Konfederacką. Ich zadaniem było odbieranie przysięgi od żołnierzy, sprawdzanie etatów, płacy i rzeczywistego stanu jednostek.

Rada Konfederacka wydała szereg ordynansów dotyczących dyslokacji wojska. W szczególności, Rada przeniosła z Warszawy jednostki, które mogły stać się oparciem dla hetmanów.

Rada Konfederacka kontrolowała stan budżetu wojskowego, wydawała asygnacje i formułowała zalecenia dla Komisji Kwaterniczej.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. wspierała dalsze wzmocnienie Rady Nieustającej i jej Departamentu Wojskowego. Podejmowano działania mające na celu przejście od konfederacji do zwyczajnego ustroju, w którym Rada miałaby pełną władzę.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. wprowadziła cenzurę prewencyjną w Warszawie. Rada Konfederacka wydała dyspozycję do drukarń, która nakazywała przysyłanie do kancelarii sejmowej wszystkich drukowanych materiałów.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. wpłynęła na przebieg sejmu, regulamin obrad i procedurę ustawodawczą. Uchwalanie konstytucji następowało na podstawie zasady większości głosów.

Podczas sejmu z 1776 r. głosowania były jawne i odbywały się per turnum. Głosy zbierali marszałkowie i liczono je razem.

Głosowanie nad projektem „Objaśnienie ustanowienia Rady nieustającey przy boku Naszym” i projektem „Powinności y władza Departamentów w Radzie przy boku naszym...” przyjęto znaczną większością głosów.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. wykluczyła „rugi” poselskie i zastosowano uproszczony regulamin obrad. Sejm skoncentrował się na pracach ustawodawczych.

Opozycja magnacka potępiła sejm z 1776 r. i jego konstytucje jako koniec republikańskiego ustroju Polski. Sejm został określony jako „straszny”, „despotyczny” i „haniebny”.

Stanisław August był zadowolony z sukcesu sejmu z 1776 r. Zamierzał on powtórzyć ten model w przyszłości, aby wzmocnić pozycję dworu i przeprowadzić dalej reformy.

Katarzyna II nie wyraziła zgody na konfederowanie posłami sejmów po 1776 r., preferując utrzymanie równowagi między dworem a opozycją.

Pomysł konfederowania sejmu powrócił w roku 1788, ale ostatecznie sejm został ukonstytuowany jako wolny, bez gotowego aktu związku. Opozycja zwyciężyła w tej sprawie.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. była próbą stworzenia specyficznego modelu ustrojowego opartego na konfederacji. Model ten miał pozwalać na doraźne, ale skuteczne przełamywanie ustrojowych reguł.

Konfederacja sejmowa z 1776 r. była świadectwem poszukiwania przez dwór możliwości dalej reformowania państwa i walki z opozycją w kontekście akceptowania systemu ambasadorskiego.