Компьютерлік жад және Жедел жад (RAM)

Компьютерлік жад

• Компьютерлік жад – деректер мен командаларды жазу, сақтау және шығару үшін қолданылатын әртүрлі сақтау құрылғылары.
• Компьютерлік жад ақпаратты сақтауға арналған сақтау құрылғысы болып табылады.
• Жад компьютердің негізгі бөліктерінің бірі болып есептеледі.
• Компьютерлік жад екіге бөлінеді: ұзақ мерзімді ақпаратты сақтауға арналған сыртқы жад және компьютерлік жүйелер үшін пайдаланылатын ішкі жад.

Жедел жад (RAM)

• Жедел жад (RAM) процессорда іске қосылған бағдарламалармен өңделетін мәліметтерді жазуға, есептеуге және сақтауға арналған шағын, жылдам жад құрылғысы болып табылады.
• Компьютердің жүктелуінен кейін жедел жадқа деректер жүктеледі.
• Деректер компьютер жұмыс істеп тұрған кезде сақталады.
• Компьютер өшірілгенде жедел жадтағы барлық деректер өшіріледі.

Кэш-жад

• Кэш-жад - бұл шағын көлемді жылдам есте сақтау құрылғысы.
• Ол микропроцессор мен жедел жад арасындағы мәліметтерді алмасу үшін пайдаланылады.
• Кэш жад екі түрге бөлінеді: процессорда орналасқан 1-ші деңгейлі кэш жады және статистикалық жадтың жоғары жылдамдықты SRAM микросхемалары орналасқан 2-ші деңгейлі кэш жады.
• Егер кэш жадында қажетті ақпарат болмаса, процессор оны тікелей жедел жадтан оқиды.
• Кэш-жад компьютердің жұмыс жылдамдығын арттырады.

CMOS-жад

• CMOS-жад компьютерді баптау деректерін және оның конфигурацияларын ұзақ уақыт сақтауға арналған.
• Ол үшін аналық тақтада орнатылған орташа жылдамдықты схемалар қолданылады.

Тұрақты жад (ROM)

• Тұрақты жад (ROM) деректерді сақтауға арналған жад болып табылады.
• Ол өзгертуге болмайтын деректерді сақтау үшін қолданылады.
• Тұрақты жадтағы деректер жасау кезінде арнайы құрылғыға сақталады.
• Тұрақты жад процессорды іске қосу бағдарламасын, дисплейді, пернетақтаны және басу құрылғысын басқару бағдарламасын, компьютер бағдарламаларын іске қосу мен оның жұмысын аяқтау процесін, сондай-ақ құрылғыларды тестілеуді сақтайды.

Бейнежад (VRAM)

• Бейнежад (VRAM) кодталған суреттерді сақтайтын жедел жадтың бір түрі болып табылады.
• Бейнежад графикалық ақпаратты сақтау үшін қолданылады.
• Сақтау құрылғысы өзінің құрамындағы деректерді бірден процессор мен дисплейге қол жеткізуге рұқсат ететіндей етіп ұйымдастырылады.
• Экрандағы бейнелер жадтағы жаңартуларға байланысты өзгереді.

Сыртқы жад (СЕСҚ)

• Сыртқы жад (СЕСҚ) бағдарламалар мен деректерді ұзақ уақыт сақтауға арналған
• Ол процессорға тәуелсіз және компьютердің жағдайына байланыссыз жұмыс істей алады.
• Деректер сыртқы жадтан процессорға келесі тізбек бойынша өтеді: Сыртқы жад -> Жедел жад -> Кэш-жад -> Процессор.

Сыртқы жад құрылғылары

• Сыртқы жад құрылғыларына қатты магниттік дискілер (HDD), иілгіш магниттік дискілер (FDD), магниттік таспалар, оптикалық дискілер (CD-ROM) және магниттік-оптикалық дискілер кіреді
• Бұл дискілердің міндеті - ақпаратты сақтау, жазу және беру.
• Сыртқы жад құрылғылары үнемі жаңартылып отырады, өнімділігі, өлшемі және сыртқы түрі заманауи талаптарға сәйкес өзгереді.

SSD

• SSD (қатты күйдегі диск) - деректерді сақтау үшін қолданылатын флэш жад микросхемаларының жиынтығы.
• SSD жад микросхемаларынан басқа басқару контроллері де бар.
• Олар дәстүрлі HDD дискілеріне қарағанда кішірек, жеңіл, тыныш және зақымдануға төзімді.
• SSD файлдар мен бағдарламаларды жылдамырақ ашып, төрт есе жылдам жұмыс істейді.
• Олардың максималды сыйымдылығы 72 терабайтқа дейін жетуі мүмкін.

Компьютерлік жадтың жіктелуі

• Компьютерлік жад негізінен екіге бөлінеді: ішкі жад және сыртқы жад.
• RAM (Random Access Memory) - компьютердің ішкі жадының жедел жады болып табылады.
• Ол бағдарламалар өңдейтін деректерді жазу, оқу және сақтау үшін тез, шағын жад өлшемін қамтамасыз етеді.
• Жедел жад деректерді уақытша сақтауға арналған.
• Компьютер өшірілген кезде RAM-дегі деректер сақталмайды.
• Қазіргі уақытта бағдарламалық жасақтаманың жұмысы үшін RAM кемінде 4 Гб болуы керек.

Кэш жады

• Кэш - процессор жиі қолданылатын деректерді уақытша сақтау үшін пайдаланылатын шағын көлемді жад.
• Кэш-жад процессор мен төмен жылдамдықты RAM арасындағы өңдеу жылдамдығының айырмашылығын реттейді.
• Микропроцессорларда кэш жады үш деңгейге бөлінеді: 128 КБ, 1 МБ дейін және одан жоғары, сондай-ақ 8 МБ.

ROM дискілері

• ROM (тек оқуға арналған жад) тұрақты жад болып табылады.
• ROM-да дисплей, пернетақта, принтер және компьютерді іске қосу бағдарламалары бар.
• Процессордың жұмысын басқару бағдарламасы орнатылған.
• Тұрақты жадтың маңызды микросхемасы BIOS модулі болып табылады.
• BIOS (негізгі енгізу-шығару жүйесі) - компьютерлік құрылғылардың арасындағы өзара әрекеттесуді ұйымдастыратын енгізу-шығару бағдарламалық жиынтығы.

Қатты диск

• Қатты диск - бұл үлкен ақпарат сақтау құрылғысы деп аталады.
• Ол үлкен көлемдегі деректерді сақтайтын магнитпен қапталған тіркелген дискілерден тұрады.

Оптикалық дискілер

• Оптикалық дискілерге CD-R, CD-RW, DVD-R және DVD-RW жатады
• Компьютердегі дискілер оқылған және дискіжетек арқылы жазылады.

CD және DVD дискілері

• Бір жылдамдықты дискіжетектер секундына 150 КБ оқу жылдамдығын қамтамасыз етеді.
• CD және DVD дискілерінің "R" және "RW" нұсқалары бар.
• "R" дискілеріне бір рет ақпарат жазуға болады.
• RW дискілеріне ақпаратты бірнеше рет жазуға, өшіруге және қайта жазуға болады.

Жадты жаңарту

• Флэш жады - бұл мәліметтерді сақтай алатын микросхема түрінде жасалған жадтың бір түрі.
• Флэш жад кез келген компьютерлерде, камераларда және смартфондарда ұзақ уақыт деректерді сақтай алады.
• Оған магниттік немесе оптикалық дискілерге қарағанда аз қуат қажет.
• Aқпаратты оқу және жазу үшін компьютерге USB портын қосу қажет
• Флэш жадтың өлшемі 1 ГБ-тан басталады және өлшемі жоғарылауда.

Компьютердің жады

• Компьютердің жадының міндеті - ақпаратты сақтау, оқып алу және жазу.
• Оның мекенжайлары бар нөмірленген ұяшықтары бар.
• Әрбір ұяшық екі түрлі жағдайдың бірін (0 немесе 1) сақтай алады.
• Компьютердің жадының түрлері: сыртқы және ішкі.