Klassik Mexanika

Classical Mechanics

Definition: The branch of physics dealing with the motion of bodies under the influence of forces.
Fundamental Concepts:
- Kinematics: Describes motion without considering its causes.
  - Key quantities: displacement, velocity, acceleration.
- Dynamics: Studies the forces and their effect on motion.
  - Newton's Laws of Motion:
    1. An object at rest stays at rest; an object in motion stays in motion unless acted upon by a net external force.
    2. F = ma (Force equals mass times acceleration).
    3. For every action, there is an equal and opposite reaction.
Types of Motion:
- Translational Motion: Motion along a path; can be linear or curvilinear.
- Rotational Motion: Motion around an axis; characterized by angular displacement, speed, and acceleration.
Energy:
- Kinetic Energy (KE): Energy of a body due to its motion. KE = 1/2 mv², where m is mass and v is velocity.
- Potential Energy (PE): Energy stored in a body due to its position or configuration. Gravitational PE = mgh, where g is gravitational acceleration and h is height.
- Conservation of Energy: Total energy remains constant in an isolated system.
Momentum:
- Defined as the product of mass and velocity (p = mv).
- Conservation of Momentum: In a closed system with no external forces, total momentum before an event equals total momentum after.
Forces:
- Types of Forces:
  - Gravitational: Attraction between masses.
  - Electromagnetic: Interactions between charged particles.
  - Normal: Force exerted perpendicular to a surface.
  - Frictional: Resists motion between surfaces in contact.
Applications:
- Predicting the motion of projectiles.
- Understanding the behavior of systems in equilibrium.
- Analyzing systems involving work and energy transfers.
Systems of Particles:
- Collective motion of multiple bodies.
- Center of mass: A point representing the average position of mass in a system.
Oscillations and Waves:
- Simple Harmonic Motion (SHM): Periodic motion characterized by restoring force proportional to displacement.
- Wave properties: Frequency, wavelength, amplitude.
Statistical Mechanics Connection: Relates macroscopic properties of systems to microscopic behavior of particles but is generally outside classical mechanics.

Important Equations

Newton's Second Law: F = ma
Work-Energy Principle: W = ΔKE = KE_final - KE_initial
Potential Energy: PE = mgh
Conservation of Momentum: p_initial = p_final

Klassik Mexanika

Fizikanın cisimlərin qüvvələr təsiri altında hərəkətini öyrənən şöbəsi.
Əsas anlayışlar:
- Kinematika: Hərəkətin səbəbini nəzərə almadan təsvir olunur.
  - Əsas kəmiyyətlər: Yerdəyişmə, sürət, təcil.
- Dinamika: Qüvvələrin və hərəkətə təsirini araşdırır.
  - Nyutonun Hərəkət Qanunları:
    - Hərəkətsiz olan cisim hərəkətsiz qalır, hərəkət edən cisim isə xarici qüvvə təsirinə məruz qalmadığı müddətcə hərəkətini davam etdirir.
    - F = ma (qüvvə kütlə ilə təcilin hasilinə bərabərdir).
    - Hər bir təsirə bərabər və əks təsir mövcuddur.
Hərəkət növləri:
- Tərcümi Hərəkət: Bir yolda hərəkət; xətti və ya əyri xətti ola bilər.
- Dönmə Hərəkət: Bir ox ətrafında hərəkət; bucaq yerdəyişməsi, sürət və təcil ilə xarakterizə olunur.
Enerji:
- Kinetik Enerji (KE): Cismın hərəkətinə görə enerjisi. KE = 1/2 mv², burada m kütlə, v isə sürətdir.
- Potensial Enerji (PE): Cismın mövqeyinə və ya konfiqurasiyasına bağlı olaraq saxlanan enerji.
  - Qravitasiya PE = mgh, burada g cazibə qüvvəsinin sürətlənməsi və h hündürlükdür.
- Enerjinin Saxlanması: Təcrid olunmuş bir sistemdə ümumi enerji sabit qalır.
İmpuls:
- Kütlə ilə sürətin hasilinə bərabərdir (p = mv).
- İmpulsun Saxlanması: Xarici qüvvənin olmadığı qapalı bir sistemdə hadisədən əvvəlki ümumi impuls hadisədən sonrakı ümumi impulsa bərabərdir.
Qüvvələr:
- Qüvvə növləri:
  - Qravitasiya: Kütlələr arasında cazibə qüvvəsi.
  - Elektromaqnit: Yüklü hissəciklər arasındakı qarşılıqlı təsir.
  - Normal: Bir səthə perpendikulyar olaraq göstərilən qüvvə.
  - Sürtünmə: Təmasda olan səthlər arasında hərəkətə müqavimət göstərir.
Tətbiqlər:
- Quyruqlu cisimlərin hərəkətinin proqnozlaşdırılması.
- Tarazlıqda olan sistemlərin davranışının anlaşılması.
- İş və enerji ötürülmələri əhatə edən sistemlərin təhlili.
Hissəciklər Sistemi:
- Çoxlu cisimlərin kollektiv hərəkəti.
- Kütlə mərkəzi: Bir sistemdə kütlənin orta mövqeyini təmsil edən bir nöqtə.
Rəqslər və Dalğalar:
- Sadə Harmonik Hərəkət (SHM): Yerdəyişməyə mütənasib bərpaedici qüvvə ilə xarakterizə olunan dövri hərəkət.
- Dalğa xüsusiyyətləri: Tezlik, dalğa uzunluğu, amplituda.
Statistik Mexanika ilə Əlaqə: Sistemlərin makroskopik xüsusiyyətlərini hissəciklərin mikroskopik davranışına bağlayır, lakin ümumiyyətlə klassik mexanikadan kənarda qalır.