Khái niệm Kế toán và Thuế

Study Notes

Kế toán là quá trình thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới dạng giá trị, hiện vật và thời gian lao động.
Kế toán tài chính phục vụ cho cả đơn vị nội bộ và bên ngoài doanh nghiệp, dựa trên thông tin quá khứ, và có tính chất bắt buộc đối với doanh nghiệp (báo cáo tài chính hàng năm).
Kế toán quản trị phục vụ cho mục đích quản lý nội bộ doanh nghiệp, dự đoán tương lai dựa trên thông tin quá khứ, và không có tính chất bắt buộc.
Thuế là khoản nộp ngân sách nhà nước bắt buộc của tổ chức, cá nhân theo quy định của luật thuế.

Quan điểm 1: tách biệt
- Mục đích của kế toán tài chính là cung cấp thông tin cho các báo cáo tài chính, trong khi mục đích của kế toán thuế là cung cấp thông tin cho mục đích thuế.
- Sản phẩm của kế toán tài chính là báo cáo tài chính, sản phẩm của kế toán thuế là báo cáo thuế.
- Cơ sở lập kế toán tài chính dựa trên chính sách về kế toán, cơ sở lập kế toán thuế dựa trên chính sách về thuế.
- Ví dụ:
  - Doanh nghiệp bị phạt 200.000 đồng vì nộp chậm thuế được xem là chi phí khác (811) trong kế toán tài chính, dẫn đến giảm lợi nhuận.
  - Tuy nhiên, chi phí nộp phạt không được công nhận trong kế toán thuế, do đó không ảnh hưởng đến lợi nhuận chịu thuế.
  - Điều này dẫn đến lợi nhuận chịu thuế cao hơn lợi nhuận kế toán, và cần lập hai báo cáo riêng biệt.
Quan điểm 2: thống nhất
- Thông tin từ báo cáo tài chính của kế toán tài chính được sử dụng để lập báo cáo kế toán thuế.

Lý thuyết thực chứng (KTTC)
- Dựa trên thực tế và tìm ra quy luật, tập trung vào lợi ích của doanh nghiệp, và có tính sáng tạo theo hoàn cảnh thực tế.
Lý thuyết chuẩn tắc (KT Thuế)
- Dựa trên chuẩn mực, quy tắc mà doanh nghiệp phải tuân thủ, tập trung vào lợi ích của nhà nước, và có tính chất bảo thủ.

Chênh lệch vĩnh viễn
- Khoản chênh lệch giữa kế toán thuế và kế toán tài chính xảy ra khi quyết toán thuế, và không thể đảo ngược trong các kỳ kế tiếp.
- Ví dụ:
  - Doanh nghiệp A nhận cổ tức từ doanh nghiệp B là 200 triệu đồng, không phải chịu thuế do doanh nghiệp B đã đóng thuế.
  - Doanh nghiệp A bị phạt nộp thuế 70 triệu đồng, được ghi nhận trong kế toán tài chính như chi phí khác (811) nhưng không được công nhận trong kế toán thuế.
  - Do đó, chênh lệch vĩnh viễn này sẽ ảnh hưởng đến cả doanh thu, chi phí và lợi nhuận trong cả kế toán thuế và kế toán tài chính.
Chênh lệch tạm thời
- Khoản chênh lệch giữa hai phương pháp kế toán phát sinh từ sự khác biệt về thời điểm ghi nhận thu nhập và chi phí.
- Chênh lệch tạm thời có thể được đảo ngược ở các kỳ kế tiếp, và không ảnh hưởng đến lợi nhuận chịu thuế.