Kalça ve Uyluk Kasları Anatomisi

• Kalça ve Uyluk Kasları sunumu.
• Anatom Dr. Tufan ULCAY tarafından hazırlanmıştır.

Kalça kasları

• Kalçanın ön tarafındaki kaslar M. Psoas major, M. Psoas minor ve M. Iliacus'tur.
• Bu kaslar ön tarafta yerleşmiş olup genel olarak kalça fleksörleri olarak görev yaparlar.

M.iliopsoas

• Bu kas, M.psoas major ve M.iliacus'un birleşmesiyle oluşur.
• M.iliopsoas, trochanter minor'da sonlanır.

M. psoas major

• Th12 ile L1-5 vertebra corpusları ve aradaki diskuslardan başlar.
• Bu kas aynı zamanda vertebraların transvers çıkıntılarından da başlar.
• Lig. inguinale'nin altından ve lacuna musculorumdan geçer.
• Femurun trochantor minor'unda sonlanır (M.iliacus ile birlikte).

M. psoas major Fonksiyonu

• Uyluğa fleksiyon (en güçlü flexor) ve hafif dış rotasyon yaptırır.
• Yatan bir insanın doğrularak oturmasını sağlar.
• Uyluk sabit ise, gövdeye fleksiyon yaptırır.
• Siniri: Plexus lumbalis ve N. femoralis'tir.

M. psoas minor


• M. psoas majorun ön tarafındadır.
• Th12 ve L1 vertebralar ve aradaki diskustan başlar.
• Eminentia iliopubica'da sonlanır.
• Zayıf olarak gövdeyi öne eğer.
• Siniri: 1. lumbal spinal sinirdir.
• Bu kas % 40-45 oranında bulunmayabilir.

M. iliacus

• Bu kas fossa iliaca'yı doldurur.
• Fossa iliaca'dan ve crista iliaca'nın iç dudağından başlar.
• Lig. İnguinale'nin altından ve lacuna musculorumdan geçer.
• Femurun trochantor minorunda sonlanır (M. psoas major ile birlikte).
• M.iliacus'un fizyolojik kesiti daha büyüktür ve M.psoas majordan etkisi daha fazla.
• Fonksiyonu: Uyluğa fleksiyon ve dış rotasyon yaptırır.
• M. iliopsoas uyluğun en kuvvetli fleksorudur.
• Siniri: N. femoralis.

Kalça kasları (Arka taraf)

• Kalçanın arka tarafındaki kaslar: M. Gluteus maximus, M. Gluteus medius, M. Gluteus minimus, M. Tensor fascia lata, ve dış rotator kaslardır.

M. gluteus maximus

• Gluteal bölgenin en yüzeyel kasıdır.
• Ala ossis ili'nin arka yüzü, sacrum ve coccyx'in arka yüzü, lig.sacrotuberale'den başlar.
• Kas lifleri aşağı ve dışa doğru gider.
• Kasın büyük kısmı tractus iliotibialiste, geri kalan kısmı femurun tuberositas glutea'sında sonlanır.

M. gluteus maximus Fonksiyonu

• Uyluğa ekstensiyon yaptırır (en kuvvetli ekstensor).
• Ayrıca uyluğa dış rotasyon yaptırır.
• M. iliopsoas'ın antagonistidir.
• Kasın üst yarısı uyluğa abduksiyon, alt yarısı ise adduksiyon yaptırır.
• Gövdeyi dik tutmada, koşmada ve merdiven çıkmada rol oynar.
• Siniri: N. gluteus inferior.

M. gluteus medius

• M. gluteus maximus'un altındadır.
• Ala ossis ili'nin dış yüzünden başlar.
• Crista iliaca'dan, linea glutea anterior ve linea glutea posterior arasındaki sahadan başlar.
• Lifler bir araya toplanarak trochanter majorda sonlanır.

M. gluteus medius Fonksiyonu

• Uyluğa abduction yaptırır (en kuvvetli abductor).
• Yürüme esnasında, ayağın yere bastığı taraftaki kas, karşı taraftaki pelvisi kendi tarafına çeker.
• Böylece yürürken ayağın havada olduğu tarafın pelvisi aşağı düşmez, bunun nedeni, ayağın yerde olduğu taraftaki M. gluteus medius'un kasılmasıdır.
• İki ayağımız üzerinde dururken her iki tarafın kası da çalışmaz.
• Siniri: N. gluteus superior.

M. gluteus medius Klinik

• Sinir lezyonunda, örneğin sağ N. gluteus superior çalışmaz ise sağ taraf yere basarken sol taraf pelvisi yukarı çekilemez ve sol taraf pelvisi aşağı düşer; buna Trandelenburg arazı denir.
• Böyle hastalarda ördek yürüyüşü görülür.

M. gluteus minimus

• M. gluteus medius'un derinindedir.
• Ala ossis ili'nin arka tarafında başlar (Linea glutea anterior ile inferior arasında kalan sahadan).
• Trochanter major'de sonlanır.
• M. gluteus medius gibi fonksiyon görür, yani uyluğa abduksiyon yaptırır.
• Siniri: N. gluteus superior.

M. tensor fascia lata

• Spina iliaca anterior superiordan başlar.
• Kas, aşağı doğru ilerler ve yassı bir kiriş halini alır.
• Tractus iliotibialis'in iki yaprağı arasında sonlanır.
• Tractus iliotibialis ise tibia'nın condylus lateralisinde sonlanır.
• Kas, uyluğa fleksiyon yaptırır.
• Ayrıca tractus iliotibialis'i gerer ve bacağın ekstensiyonuna yardım eder.
• Siniri: N. gluteus superior.

Tractus iliotibialis

• Yukarıda crista iliaca'ya tutunarak başlar.
• Uyluğun dış yüzünden aşağı doğru ilerler.
• Aşağıda tibianın condylus lateralisine tutunarak sonlanır.

Uyluğun Dış Rotator Kasları

• M. gluteus maximus'un derininde bulunurlar, uyluğa dış rotasyon yaptırırlar.
• Dış rotator kaslar: M. Piriformis, M. Gemellus superior, M. Gemellus inferior, M. Obturatorius internus, M. Obturatorius externus, M. Quadratus femoris.

M. piriformis

• Sacrumun ön yüzünden başlar ve lifleri dışa doğru gider.
• Trochanter majorda sonlanır.
• M. piriformis, for.ischiadicum majusu ikiye böler.
• Üstte kalan geçide foramen suprapiriforme, altta kalan geçide ise foramen infrapiriforme denir.
• Fonksiyonu: Uyluk fleksiyonda iken dış rotasyon, uyluk ekstensiyonda iken abduksiyon yaptırır.
• Siniri: N. musculi piriformis (plexus sacralis'ten gelir).

M. obturatorius internus

• Bir kısmı küçük pelviste, bir kısmı da kalça ekleminin arkasındadır.
• Membrana obturatorianın iç yüzünden ve bu membranın tutunduğu kemik kenardan başlar.
• Kas lifleri incisura ischiadica minordan geçerek laterale doğru gider.
• Trochanter majorun iç yüzünde sonlanır.
• Uyluğa dış rotasyon yaptırır, ayrıca uyluğa abduksiyon yaptırır.
• Siniri: N. musculi obturatorii interni (Plexus sacralis'in dalı).

M. Gemellus superior

• Spina ischiadicadan başlar.
• M. obturator internus'un hemen üzerindedir.
• Trochanter major'da sonlanır.
• Uyluğa dış rotasyon yaptırır.
• Siniri: Plexus sacralis'ten gelir.

M. Gemellus inferior

• Tuber isciadicumdan başlar.
• M. obturator internus'un hemen altındadır.
• Trochanter major'da sonlanır.
• Uyluğa dış rotasyon yaptırır.
• Siniri: Plexus sacralis'ten gelir.

M. quadratus femoris

• Dörtgen görünüşte bir diastır.
• Tuber ischiadicumun dış yüzünden başlar.
• Crista intertrochanterica'ya tutunarak sonlanır.
• Uyluğa dış rotasyon yaptırır (en kuvvetli dış rotator).
• Siniri: N. musculi qudratus femoris (plexus sacralis'in dalı).

M. obturatorius externus

• Membrana obturatorianın dış yüzünden ve buraya komşu kemikten başlar, dışa uzanır.
• Kalça ekleminin altından dolanarak arkasına geçer ve fossa trochantericada sonlanır.
• Bu kas uyluğun adduktor kasları ile örtülüdür.
• M. quadratus femoris'i ortadan kesersek derinde bu kası görürüz.
• Uyluğa dış rotasyon yaptırır.
• Femur başını alttan destekler.
• Siniri: N. obturatorius.

Uyluğun ön tarafındaki kaslar

• M. sartorius ve M. quadriceps femoris kaslarıdır.
• M. quadriceps femoris kası: M. Rectus femoris, M. Vastus lateralis, M. Vastus medialis, ve M. Vastus intermedius olmak üzere dört bölümden oluşur.

M. sartorius

• Vücudun en uzun kasıdır (61 cm).
• Spina iliaca anterior superiordan başlar.
• Uyluğun ön yüzünü çaprazlar.
• Son bölümü femurun iç kondilinin arkasından geçer.
• Tibia'nın proximalinin iç yüzünde sonlanır.
• M.sartorius, M. gracilis ve M. semitendinosus kirişleri birlikte pes anserinus'u oluşturur.
• Hem uyluğa, hem de bacağa hareket yaptırır.
• Uyluğa fleksiyon ve dış rotasyon yaptırır.
• Bacağa ise fleksiyon ve iç rotasyon yaptırır.
• Siniri: N. femoralis.

M. quadriceps femoris

• Uyluğun ön ve yan taraflarını dolduran geniş bir kastır.
• 4 kasın birleşmesinden oluşur: M. Rectus femoris, M. Vastus lateralis, M. Vastus medialis, ve M. Vastus intermedius.

M. rectus femoris

• Uyluğun ön tarafında bulunan bir diastır.
• 2 başı vardır: caput rectum, caput reflexum.
• Caput rectum: spina iliaca anterior inferior'dan başalar.
• Caput reflexum: acetabulumun üst kısmından başlar.
• Patellanın bazisinde M. quadriceps femoris'in kirişine katılarak sonlanır.
• Uyluğa fleksiyon ve bacağa ekstensiyon yaptırır.
• Siniri N. femoralistir.

M. vastus lateralis

• M. quadriceps femoris'in en büyük bölümüdür.
• Linea intertrochanterica'dan, trochanter majorun ön kısmından, linea aspera labium laterale'nin üst yarısından başlar.
• Patellanın dış yarısında, M. quadriceps femoris'in kirişinde sonlanır.

M. vastus medialis

• Linea intertrochanterica'nın iç kısmından başlar.
• Linea asperanın labium medialesinden başlar.
• Patelanın iç kenarı ve M. quadriceps femoris'in kirişinde sonlanır.

M. vastus intermedius

• M. rectus femoris'in derinindedir.
• Femur ön yüzünden başlar.
• Patellanın üst kısmında M. quadriceps femoris'in kirişine katılarak sonlanır.

M. quadriceps femoris kirişi

• M. rectus femoris, M. vastus medialis, M. vastus lateralis ve M. vastus intermedius kaslarının kirişi uyluğun ön yüzünün distalinde birleşir ve patellanın bazisine tutunur, bu yapıya quadriceps tendonu denir.

Lig. patella

• Patellanın apexinden tuberositas tibia'ya uzanır.
• Quadriceps kirişinin bir kısım lifleri kesilmeksizin lig patella'ya katılır.
• Bu bağlara retinaculum patella laterale ve mediale denir.

M. Quadriceps femoris fonksiyonu

• M. quadriceps femoris, bacağın en kuvvetli ekstensor kasıdır.
• M. rectus femoris ayrıca uyluğa fleksiyon da yaptırır.
• Siniri: N. femoralis.

Uyluğun medialindeki kaslar (Uyluğun adduktor kasları)

• M. Gracilis, M. Pectineus, M. Adductor longus, M. Adductor brevis ve M. Adductor magnus kaslarıdır.

M. gracilis

• Ramus inferior ossis pubis'ten başlar, aşağı doğru iner.
• Femurun iç epikondilinin arkasından geçer.
• Tibia'nın üst kısmının iç yüzünde sonlanır.
• M. gracilis, M. sartorius ve M. semitendinosus kirişleri birleşerek pes anserinus'u (kaz ayağı) oluşturur.
• Uyluğa adduksiyon yaptırır.
• Diz eklemine fleksiyon ve iç rotasyon yaptırır.
• Siniri: N. obturatorius.

M. pectineus

• Pecten ossis pubisten başlar.
• Femurdaki linea pectinea'da sonlanır.
• Esas olarak uyluğa adduksiyon yaptırır.
• Ayrıca uyluğa bir miktar fleksiyon yaptırır.
• Siniri: N. femoralis ve N. obturatorius'tan innerve olur, çift innervasyonlu bir kastır.

M. adductor longus

• Adductor kasların en yüzeyel olanıdır.
• Ramus superior ve ramus inferior ossis pubisin birleşim yerinden başlar.
• Linea aspera labium mediale'nin 1/3 orta kısmında sonlanır.
• Uyluğa adduksiyon yaptırır.
• Siniri: N. obturatorius.

M. adductor brevis

• M. adductor longus'un arkasında bulunur.
• Ramus inferior ossis pubisten başlar.
• Linea aspera labium medialenin 1/3 üst kısmında sonlanır.
• Uyluğa adduksiyon yaptırır.
• Siniri: N. obturatorius.

M. adductor magnus

• Ramus ossis ischii ve tuber ischiadicumun'dan başlar.
• Kas, femura yaklaştıkça yayılır ve 3 parçaya ayrılır.
• Üst parça: linea aspera labium mediale'nin üst kısmına yapışarak sonlanır, bu üst parçaya M. adductor minimus da denir.
• Orta parça: linea aspera labium mediale'nin ortasına tutunur.
• Alt parça: Femurun epicondylus medialisine tutunur.

M. adductor magnus (devamı)

• M. adductor magnus'un 1/3 alt kısmı aponeurotiktir.
• Bu aponeorotik yapıda hiatus adductorius (hiatus tendineus) bulunur.
• Bu geçitten A.V. femoralis geçerek fossa poplitea'ya gelir.
• Fonksiyonu: Bu kas uyluğa adduction yaptırır (en kuvvetli adduktor).
• Siniri: N. obturatorius.

Trigonum femorale (Scarpa Üçgeni)

• Lateralde M. sartorius, medialde M. adductor longus bulunur.
• Yukarıda lig. inguinale tarafından sınırlanmıştır.
• Üçgenin tabanında lateralde M. iliopsoas, medialde M. pectineus bulunur.
• N. femoralis, A. femoralis ve V. femoralis bu üçgende uzanır.
• N. femoralis bu üçgende dallarına ayrılır.
• Ayrıca burada damarlar boyunca yüzeyel inguinal lenf nodülleri bulunur.

Canalis adductorius (Hunter Kanalı)

• Femoral üçgenin tepesi ile hiatus adductorius arasında yer alır.
• Trigonum femorale'nin tepesinden başlar, hiatus adductorius'ta sonlanır.
• Sınırları: Arka: M. adductor longus ve magnus, Ön-dış: M. vastus medialis, Ön-iç: membrana vasoadductoria ve M. sartorius'tur.
• İçinden geçenler: A. femoralis, V. femoralis, N. saphenus.

Uyluğun arka tarafındaki kaslar

• M. Biceps femoris, M. Semitendinosus, M. Semimembranosus kaslarıdır.
• Bu kaslara hamstring kasları da denir.

M. biceps femoris

• Uyluğun arka ve dış tarafındadır.
• 2 başı vardır: caput longum ve caput breve.
• Caput longum: Tuber ischiadicumdan başlar, caput breve: linea aspera labium laterale'den başlar.
• Caput longum N. ischiadicus'u arkadan çaprazlar.
• Uyluğun alt kısmında kısa başı ile birleşir.
• Bu kas fibula başında sonlanır.
• Uyluğa ekstensiyon, bacağa fleksiyon yaptırır.
• Uzun başı N. tibialis, kısa başı N. fibularis communis tarafından innerve edilir.

M. semitendinosus

• Uyluğun arka iç tarafındadır.
• Yüzeyel seyreder ve alt yarısı kiriştir.
• Tuber ischiadicumdan başlar.
• Fossa popliteayı medialden sınırlar ve pes anserinus yapısına katılır.
• Uyluğa ekstensiyon yaptırır.
• Bacağa fleksiyon, biraz iç rotasyon yaptırır.
• Siniri: N. tibialis.

M. semimembranosus

• Uyluğun arka tarafının iç kısmında ve M. semitendinosus'un derinindedir.
• Üst tarafı membranöz yapıdadır.
• Tuber ischiadicumdan başlar.
• Kasın esas kısmı, tibianın iç kondilinin arka kısmında sonlanır.
• Bir kısım lifleri lig popliteum obliqumun yapısına katılır.
• Uyluğa ekstensiyon, bacağa fleksiyon, biraz iç rotasyon yaptırır.
• Siniri: N. tibialis.

Pes anserinus

• M. gracilis, M. semitendinosus ve M. sartorius'un tibiaya tutunma yerlerinde yaptıkları kaz ayağına benzer yapıdır.
• Bu yapı tibia üst ucunun medial kısmına yapışır.